2 min
Nick Trachet ontdekt 'Jezuïetenthee', zó gezond dat je je afvraagt hoe het mogelijk is dat zelfs Argentijnen niet het eeuwige leven hebben.
Het cliché van de Gaucho: een man op een opgedirkt paard, een hangsnor, een grote zakdoek rond de hals, een zware gordel met een groot zilveren mes erin gestoken.
Stimulerend middel
Bij dat oerbeeld van viriliteit hoort ook een eivormig recipiëntje dat hij in de hand houdt en waaruit hij slurpt met een rietje: maté. Wat een afknapper!
Maté is een drank van Zuid-Amerika. De Guarani-indianen dronken het voor de komst van de Europeanen als stimulerend middel. De Spanjaarden wilden het gebruik ervan eerst verbieden, zoals zoveel 'heidense' gebruiken, maar al snel kregen ze de voordelen ervan door.
Ze gaven matépoeder mee om de slaven te sterken in hun harde werk in de mijnen en op grote hoogte. Tenslotte waren het de jezuïeten die de drank echt gingen promoten als alternatief voor de harde alcohol die de lokale bevolking teisterde. Hier en daar spreekt men nog van 'jezuïetenthee'.
Maté wordt gemaakt van de yerba maté (matékruid). Wetenschappelijk heet de plant Ilex paraguariensis, familie van de hulst (Ilex aquifolium) met even rode besjes, maar zonder stekelige bladeren. De plant komt voor in Zuid-Brazilië, Paraguay en Argentinië en wordt nu ook ruim aangeplant.
Maté verwijst eigenlijk naar de kom waaruit men de drank drinkt, yerba betekent kruid.
De bladeren worden geoogst en dan gedroogd. Oorspronkelijk gebeurde dat boven een vuur, waarbij ze ook lichtjes geroosterd werden. Authentieke maté zou dan ook een rokerige smaak moeten hebben.
Thee-alternatief
De maté kwam bij ons terecht als thee-alternatief. Het is opmerkelijk hoe weinig de verwende consument tevreden is met gewone (zwarte) thee. Al spoedig gingen we groene thee drinken, dan kwam er ook nog witte, er waren fruittheeën, echte zowel als synthetische, en dan rooibos, die al helemaal geen thee meer is, maar een plant uit de bonenfamilie (Fabaceae). Tussen het ruime aanbod stopte de theewinkel dan ook maar een lading maté.
Ritueel
Maté wordt hier behandeld als elke andere thee, maar in het land van de Gaucho's gaat het drinken gepaard met een heel ritueel. Om authentiek maté te slurpen moet u zich eerst en vooral een maté aanschaffen. Dat is een halve fles kalebas (Lagenaria spp.).
Maté slurpen
Schep matépoeder in de poro of porongo tot hij voor twee derde vol is. Leg er uw hand op en draai de maté met poeder een paar keer ondersteboven teneinde het fijnste poeder boven in de kalebas te krijgen. Hou de maté dan schuin.
In het lege deel steekt u voorzichtig de bombilla tot onderaan en dan zet u de kalebas weer rechtop. Het filtertje van de bombilla is nu begraven onder de gedroogde blaadjes. Bevochtig dan het poeder voorzichtig met koud water en laat het drie minuten intrekken.
Giet er dan heet water (80 °C) over en u kunt beginnen te slurpen, en slurpen … Het is toegelaten de maté weer bij te vullen zolang het smaakt.
Men drinkt maté zonder suiker. Het aftreksel is licht bitter en vol met theobromine en cafeïne, flavonoïden en vitaminen en mineralen, al wat zogezegd goed is. Je zou je gaan afvragen hoe het komt dat er in Argentinië nog mensen dood gaan. Smakelijk.
Dit artikel afdrukken
Stimulerend middel
Bij dat oerbeeld van viriliteit hoort ook een eivormig recipiëntje dat hij in de hand houdt en waaruit hij slurpt met een rietje: maté. Wat een afknapper!
Maté is een drank van Zuid-Amerika. De Guarani-indianen dronken het voor de komst van de Europeanen als stimulerend middel. De Spanjaarden wilden het gebruik ervan eerst verbieden, zoals zoveel 'heidense' gebruiken, maar al snel kregen ze de voordelen ervan door.
Ze gaven matépoeder mee om de slaven te sterken in hun harde werk in de mijnen en op grote hoogte. Tenslotte waren het de jezuïeten die de drank echt gingen promoten als alternatief voor de harde alcohol die de lokale bevolking teisterde. Hier en daar spreekt men nog van 'jezuïetenthee'.
Het waren de jezuïeten die de drank echt gingen promoten als alternatief voor de harde alcohol die de lokale bevolking teisterdeBladeren
Maté wordt gemaakt van de yerba maté (matékruid). Wetenschappelijk heet de plant Ilex paraguariensis, familie van de hulst (Ilex aquifolium) met even rode besjes, maar zonder stekelige bladeren. De plant komt voor in Zuid-Brazilië, Paraguay en Argentinië en wordt nu ook ruim aangeplant.
Maté verwijst eigenlijk naar de kom waaruit men de drank drinkt, yerba betekent kruid.
De bladeren worden geoogst en dan gedroogd. Oorspronkelijk gebeurde dat boven een vuur, waarbij ze ook lichtjes geroosterd werden. Authentieke maté zou dan ook een rokerige smaak moeten hebben.
Thee-alternatief
De maté kwam bij ons terecht als thee-alternatief. Het is opmerkelijk hoe weinig de verwende consument tevreden is met gewone (zwarte) thee. Al spoedig gingen we groene thee drinken, dan kwam er ook nog witte, er waren fruittheeën, echte zowel als synthetische, en dan rooibos, die al helemaal geen thee meer is, maar een plant uit de bonenfamilie (Fabaceae). Tussen het ruime aanbod stopte de theewinkel dan ook maar een lading maté.
Ritueel
Maté wordt hier behandeld als elke andere thee, maar in het land van de Gaucho's gaat het drinken gepaard met een heel ritueel. Om authentiek maté te slurpen moet u zich eerst en vooral een maté aanschaffen. Dat is een halve fles kalebas (Lagenaria spp.).
Het aftreksel is licht bitter en vol met theobromine en cafeïne, flavonoïden en vitaminen en mineralenU kunt kiezen tussen de bovenste helft (porongo) die een wijde rand heeft, of de onderste (poro) met een toelopende rand. Matés zijn vaak versierd met metalen (zilveren) randen en pootjes, soms met een speciaal stelletje om de kalebas in te laten rusten. Verder is een bombilla noodzakelijk. Dat is een (metalen) rietje met aan de onderkant een zeefje waardoor de verpoederde matéblaadjes niet worden opgezogen. Indien u niet over een bombilla beschikt, zult u de maté moeten zeven door uw tanden heen!
Maté slurpen
Schep matépoeder in de poro of porongo tot hij voor twee derde vol is. Leg er uw hand op en draai de maté met poeder een paar keer ondersteboven teneinde het fijnste poeder boven in de kalebas te krijgen. Hou de maté dan schuin.
In het lege deel steekt u voorzichtig de bombilla tot onderaan en dan zet u de kalebas weer rechtop. Het filtertje van de bombilla is nu begraven onder de gedroogde blaadjes. Bevochtig dan het poeder voorzichtig met koud water en laat het drie minuten intrekken.
Giet er dan heet water (80 °C) over en u kunt beginnen te slurpen, en slurpen … Het is toegelaten de maté weer bij te vullen zolang het smaakt.
Men drinkt maté zonder suiker. Het aftreksel is licht bitter en vol met theobromine en cafeïne, flavonoïden en vitaminen en mineralen, al wat zogezegd goed is. Je zou je gaan afvragen hoe het komt dat er in Argentinië nog mensen dood gaan. Smakelijk.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Het mooiste aan 'yerba maté' is wel dat je de maté amargo mét bombilla kan laten rondgaan tussen vrienden en gasten. In tijden van corona absoluut geen aanrader maar een uitermate verbindend ritueel, zoals een vredespijp die rondgaat.
Ja, ook Uruguayanen drinken hun maté en zijn er trots op. Maar ook in het Zuiden van Brasil in o.a. de staat Parana drinken ze gezwind hun chimarrao, geoogst van de erva maté - struiken die onder de pinheiros groeien.
Pech voor de Uruguayanen, inderdaad. Maar zij hebben wel kaviaar!
Om het met Groucho Marx te zeggen: "Uruguay, and I'll go mine"
Nick #3, ik denk dat Jack #1 ook op iets anders doelde: het feit dat iedereen denkt dat mate(-drinken) een louter Argentijnse aangelegenheid is. Uruguayanen drinken het naar verhouding veel meer, en ik kan het weten: mijn vrouw komt uit Uruguay. Als je op een internationale conferentie een deelnemer tegenkomt met een thermosfles onder de arm en een mate-kalebas, is de kans groter dat die deelnemer uit Uruguay komt dan uit Argentinië, ondanks het enorme verschil in bevolkingsomvang. De hoogste consumptie van mate per hoofd van de bevolking per jaar zien we in Uruguay (8 kilo), niet in Argentinië (6,4).
In het algemeen is het voor Uruguayanen een bron van ergernis dat allerlei producten en gewoontes uit het Río de la Plata-gebied door de overburen worden geclaimd als Argentijns: alfajores (een soort koek), de 'asado' (het langzaam gegrilde vlees), dulce de leche (mierzoete caramel voor op brood etc.), de tango... Er is weinig aan te doen, er zijn ook historische oorzaken voor aan te wijzen, maar het moet wel af en toe gezegd worden.
Jack (1). Ik baseer mij op oude clichés zoals de hilarische Disney Film Saludos Amigos (1942), mijn eerste ontdekking van het fenomeen gaucho (met Goofy in de rol van paardrijdende boer). Ik ben er nooit geweest maar mijn broer trok door Argentinië tot in Punta Arenas in Chili en kwam terug met zo'n setje om maté te drinken. In plantkunde leerde ik over het kruid als "economisch gewas" (nu ja veel soeps is dat niet). In voorbereiding tot deze column stootte ik op een Argentijns artikel dat suggereerde dat de consumptie van maté zorgde voor de eliminatie van purines in "hyperproteînedieet, typisch voor de pampabewoners". Ter voorkoming van jicht, m.a.w. Ik denk dat het wishfull thinking is, maar het maakt wel een link tussen maté en gauchos.
'Jezuïeten'....
Ruisende rokken, minder hygiënische geur met bedachtzame, maar scherp tong..
Scherpe denkers op het randje af. In mijn seminarietijd varianten op de 'de negatieve optie' (*). Ideaal in een directie- of management groep. Er moet een beslissing genomen.
A,B, C en D zijn voor; E is tegen met sterke argumenten.
D is absoluut voor maar stemt bewust tegen, en dwingt A, B en C. te motiveren waarom ze voor zijn. A's argument is sterkt, B blijkt te twijfelen en C loopt mee. Prachtig spel.
Werd me in het begin zeker niet in dank afgenomen, tot ik verklaarde waarom dat gedrag.
Je maakt niet direct vrienden, maar .. vul maar in.
Op het seminarie werd een intelligent en sterk gemotiveerd fout (!) antwoord met hypothetische bewijsvoering veel hoger gewaardeerd bij een examen, dan een onvoldoende, zwak gemotiveerd goed antwoord, dat een 5 kon opleveren. Kritisch denken werd beloond. Multiple choice vragen bestonden niet.
Minder leuk waren er de 'stasi'-verhoren. Als er iets gebeurde werd seminaristen stuk voor stuk ondervraagd. Het eerste wat je te horen kreeg; Wat weet je van de leerlingen van je klas m.b.t. tot het gebeurde, en als blijkt dat je iets verzwijgt waarvan anderen zeggen dat je het weet of er bij was, dan hoor je hier niet thuis.
Nog altijd ontzag voor hun scherp denken en veel geleerd, maar ook wel pijnlijk geraakt door hun onderhuids machtsvertoon.
Op een morgen werd ik voor de lessen uit de groep genomen.
Mijn lessenaartje en spullen stonden al in douchezaal.
Nooit geweten waarom.
Last but noot least in dit verband: Covid-19
In dit verband wil ik stellen dat het uitlokken van reacties door in de contramine te gaan tegen een nooit eerder vertoonde beperking van mensenrechten tot in het IC toe, gerechtvaardigd, zelfs noodzakelijk kan zijn.
Wat nu op gebied van mensenrechten gebeurt on de mom van 'oorlog tegen de Covid-19' mag niet, maar moet zeer kritisch geëvalueerd worden. De vrees dat onze democratieën in de EU blijvende schade op lopen nadat Covid-19 weg-geëbd is, wordt steeds meer gevreesd.
Er verschijnen in de serieuze media meer en meer artikelen. Vanmorgen op de 'Belg' (VRT) een scherpe analyse, met twijfel of het nog wel ooit hetzelfde zal zijn.
Direct als gevolg van ons reageren, indirect gevoed door het virus. Niet omgekeerd.
(*)
- Als juridisch aspect