Even voorstellen. Ik ben Jaap Graveland en ben vanuit mijn werkkring bij de overheid betrokken geweest bij het uitdenken van de natuurmonitoring voor het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Ook persoonlijk voel ik me betrokken bij dit dossier omdat natuurkwaliteit en welzijn in Nederland wat mij betreft nauw met elkaar verbonden zijn en me aan het hart gaan. Ik heb een idee om het Nederlandse stikstof- én klimaatvraagstuk aan te pakken door het maken van een theatervoorstelling.
Privé werk ik als voorzitter van een grote natuurwerkgroep samen met boeren aan verduurzaming van de landbouw in de Krimpenerwaard. En ik denk landelijk mee met boeren over het vormen van een onderheid om boer én natuur te laten winnen.
Vanuit die ervaring zeg ik: het stikstofprobleem is niet technisch of financieel van aard. Volgens deskundigen is verduurzaming van de landbouw technisch en financieel mogelijk. Bedenk daarbij dat de afgewentelde kosten van de huidige landbouw zeer aanzienlijk zijn. De problemen saneren wordt makkelijk gemaakt door de lagere rente. Geld is dan ook het probleem niet.
Nee, het probleem is maatschappelijk, relationeel en politiek van aard.
Maatschappelijk kozen we als maatschappij na de tweede wereldoorlog voor intensieve productie en groei van de export. Boeren van nu willen best verduurzamen als de richting duidelijk is en regels niet telkens veranderen. Consumenten beginnen duurzaam te denken maar handelen er lang nog niet naar. Dat vraagt om een nieuwe maatschappelijke verbinding tussen denken en willen en daar ook daadwerkelijk naar handelen.
Relationeel zitten we met een gepolariseerde discussie. We praten over maar niet met elkaar. Sociale media spelen groepen verder uit elkaar.
De gedragswetenschap over het omgaan met verschillen van mening en belangen zegt: praat met elkaar, zoek naar gezamenlijke waarden. Bij RWS (Rijkswaterstaat), bijvoorbeeld, zetten we die kennis - met vallen en opstaan - in bij onze aanlegprojecten.
Politiek verschillen partijen zo sterk van mening dat hun stokpaardjes niet meer tot een vergelijk zijn te brengen. Daarom vroeg minister-president Rutte aan natuurorganisaties en boeren: waarom komen jullie niet samen langs om te praten? Dat was een zinvolle vraag. Inmiddels zijn ze samen op bezoek geweest. Helaas vergaten ze een wedervraag te stellen: Mark, Carola, waarom werkt de politiek niet samen, waarom dagen jullie de politieke partijen niet uit om tot een oplossing te komen waarbij iedereen wint?
De politiek moet in beweging komen vanuit een gezamenlijk belang.
Om dat te laten lukken, is een forse interventie nodig, die politici als mens raakt in hun hart. Ze moeten er door van hun stuk worden gebracht. Diezelfde interventie moet hen en de Nederlandse kiezers, die tegelijk consumenten zijn, een solide kennisbasis geven.
Meningen en gedrag worden door vier zaken beïnvloed: regels, geld, zetjes (nudging) en informatie. Desinformatie over stikstof raast als wildvuur door de sociale media en maakt de meningen extremer. Tegelijk is de communicatie en informatie vanuit de overheid, gebaseerd op wetenschappelijke inzichten, sterk ontoereikend waardeloos. Zoek maar eens een goede site waarin in begrijpelijke taal, en met een helderelogische structuur gegevens en informatie over stikstofemissie, depositie en het effect op natuur wordt gegeven, met de discussiepunten er argumenten erbij. Ik heb er nog geen kunnen vinden.
Het belangrijkste is echter het hart. Om dat te raken zijn een verhaal, vertellers én muziek nodig.
Daarom heb ik een voorstel:
1. Ambtenaren van LNV (landbouw, natuur), IenW (verkeer, scheepvaart) en EZ (industrie, energie) schrijven met jonge boeren en natuurbeschermers uit lagere inkomensgroepen een script voor een beslissend kamerdebat over de oplossing van het stikstofprobleem. Gebaseerd op de huidige kennis. Met drie elementen: landbouw, natuur en inkomensmaatregelen. Dat laatste omdat stikstof- en klimaatontkenners vooral te vinden zijn onder mensen met lagere inkomens. Niet onlogisch want zij zullen straks het meest geraakt worden door hogere prijzen van natuurinclusieve producten.
2.Richt parallel daaraan een goede informatiesite met discussieforum in en trek mensen daar via sociale media naartoe.
3. Vraag iemand als Ramsey Nasr het technische script voor het debat om te werken tot een meeslepend verhaal. Met een inleiding, ontwikkeling tot crisis (valt het kabinet of niet), kanteling (partijen vinden elkaar) en slotakkoord.
4. Vraag Toneelgroep Oostpool om het debat uit te laten voeren door hun jonge mensen. Het gaat immers om hun toekomst. De theaterredactie van de Volkskrant vond hun voorstelling Allemaal mensen de beste theaterproductie van 2019. Citaat: “Een vreugderijke caleidoscopische ode aan de jeugd, de toekomst, de hoop, de liefde en de kunst. Een aanklacht tegen polarisatie, een viering van de verschillen, een lofzang op kwetsbaarheid, authenticiteit en verwondering. Vernieuwend van vorm, verheugend van inhoud, trillend en zinderend van talent. Een voorstelling die maakt dat je heel even gelooft dat alles goed komt”.
5. Vraag Iris Hond om er muziek bij te bedenken en te spelen.
6. Verplicht kamerleden en kabinet bij de uitvoering aanwezig te zijn, neem het op en zendt het uit.
7. En de rest zal, zoals we dat noemen, geschiedenis blijken.
Wat ik van de commentatoren van Foodlog zou willen weten: is dit nou zo'n gek idee?
Dit artikel afdrukken
Vanuit die ervaring zeg ik: het stikstofprobleem is niet technisch of financieel van aard. Volgens deskundigen is verduurzaming van de landbouw technisch en financieel mogelijk. Bedenk daarbij dat de afgewentelde kosten van de huidige landbouw zeer aanzienlijk zijn. De problemen saneren wordt makkelijk gemaakt door de lagere rente. Geld is dan ook het probleem niet.
Nee, het probleem is maatschappelijk, relationeel en politiek van aard.
Maatschappelijk kozen we als maatschappij na de tweede wereldoorlog voor intensieve productie en groei van de export. Boeren van nu willen best verduurzamen als de richting duidelijk is en regels niet telkens veranderen. Consumenten beginnen duurzaam te denken maar handelen er lang nog niet naar. Dat vraagt om een nieuwe maatschappelijke verbinding tussen denken en willen en daar ook daadwerkelijk naar handelen.
Relationeel zitten we met een gepolariseerde discussie. We praten over maar niet met elkaar. Sociale media spelen groepen verder uit elkaar.
De gedragswetenschap over het omgaan met verschillen van mening en belangen zegt: praat met elkaar, zoek naar gezamenlijke waarden. Bij RWS (Rijkswaterstaat), bijvoorbeeld, zetten we die kennis - met vallen en opstaan - in bij onze aanlegprojecten.
Politiek verschillen partijen zo sterk van mening dat hun stokpaardjes niet meer tot een vergelijk zijn te brengen. Daarom vroeg minister-president Rutte aan natuurorganisaties en boeren: waarom komen jullie niet samen langs om te praten? Dat was een zinvolle vraag. Inmiddels zijn ze samen op bezoek geweest. Helaas vergaten ze een wedervraag te stellen: Mark, Carola, waarom werkt de politiek niet samen, waarom dagen jullie de politieke partijen niet uit om tot een oplossing te komen waarbij iedereen wint?
De politiek moet in beweging komen vanuit een gezamenlijk belang.
Om dat te laten lukken, is een forse interventie nodig, die politici als mens raakt in hun hart. Ze moeten er door van hun stuk worden gebracht. Diezelfde interventie moet hen en de Nederlandse kiezers, die tegelijk consumenten zijn, een solide kennisbasis geven.
Meningen en gedrag worden door vier zaken beïnvloed: regels, geld, zetjes (nudging) en informatie. Desinformatie over stikstof raast als wildvuur door de sociale media en maakt de meningen extremer. Tegelijk is de communicatie en informatie vanuit de overheid, gebaseerd op wetenschappelijke inzichten, sterk ontoereikend waardeloos. Zoek maar eens een goede site waarin in begrijpelijke taal, en met een helderelogische structuur gegevens en informatie over stikstofemissie, depositie en het effect op natuur wordt gegeven, met de discussiepunten er argumenten erbij. Ik heb er nog geen kunnen vinden.
Het belangrijkste is echter het hart. Om dat te raken zijn een verhaal, vertellers én muziek nodig.
Daarom heb ik een voorstel:
1. Ambtenaren van LNV (landbouw, natuur), IenW (verkeer, scheepvaart) en EZ (industrie, energie) schrijven met jonge boeren en natuurbeschermers uit lagere inkomensgroepen een script voor een beslissend kamerdebat over de oplossing van het stikstofprobleem. Gebaseerd op de huidige kennis. Met drie elementen: landbouw, natuur en inkomensmaatregelen. Dat laatste omdat stikstof- en klimaatontkenners vooral te vinden zijn onder mensen met lagere inkomens. Niet onlogisch want zij zullen straks het meest geraakt worden door hogere prijzen van natuurinclusieve producten.
2.Richt parallel daaraan een goede informatiesite met discussieforum in en trek mensen daar via sociale media naartoe.
3. Vraag iemand als Ramsey Nasr het technische script voor het debat om te werken tot een meeslepend verhaal. Met een inleiding, ontwikkeling tot crisis (valt het kabinet of niet), kanteling (partijen vinden elkaar) en slotakkoord.
4. Vraag Toneelgroep Oostpool om het debat uit te laten voeren door hun jonge mensen. Het gaat immers om hun toekomst. De theaterredactie van de Volkskrant vond hun voorstelling Allemaal mensen de beste theaterproductie van 2019. Citaat: “Een vreugderijke caleidoscopische ode aan de jeugd, de toekomst, de hoop, de liefde en de kunst. Een aanklacht tegen polarisatie, een viering van de verschillen, een lofzang op kwetsbaarheid, authenticiteit en verwondering. Vernieuwend van vorm, verheugend van inhoud, trillend en zinderend van talent. Een voorstelling die maakt dat je heel even gelooft dat alles goed komt”.
5. Vraag Iris Hond om er muziek bij te bedenken en te spelen.
6. Verplicht kamerleden en kabinet bij de uitvoering aanwezig te zijn, neem het op en zendt het uit.
7. En de rest zal, zoals we dat noemen, geschiedenis blijken.
Wat ik van de commentatoren van Foodlog zou willen weten: is dit nou zo'n gek idee?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
#24 Het is een sympathiek out of the box idee en misschien heel leerzaam voor de deelnemers in het proces maar ik zie er nog niet meteen grote beleidswijzigingen uit voortkomen.
#21 Frank Eric, te lang geleden voor mij, maar de chemische processen die tot bodemverzuring leiden zijn uitvoerig onderzocht. Onder andere door Wim de Vries van de WUR, dat is een van de autoriteiten. Ik denk dat je op internet vrij vlot publicaties kan vinden met de reactievergelijkingen.
#16 evert-jan, het is belangrijk onderscheid te maken tussen effect van stikstof op natuur en de manieren die zijn bedacht om het op te lossen. Dat effect is er, en de problemen voor de boer zijn er. Als we dat nu accepteren kunnen we verder, anders niet. Want dan ga ik weer zeggen 'beter ten halve gekeerd, dan het hele gedwaald. Goed idee, voor de landbouw. En dat kan ik goed onderbouwen, maar dat zo zeggen helpt ons niet echt. En voor elkaar te krijgen dat we elkaars verhalen accepteren, moet er iets gebeuren wat politici, maatschappelijke belangengroepen uit hun 'gewone doen' haalt, én voor verbinding zorgt. Daarom dat voorstel van theater.
#17 En Arnold, zo'n voorstelling hoeft natuurlijk niet in één keer het eindresultaat op te leveren. Dat zou wel bijzonder zijn. Het gaat er om dat de deelnemers, toehoorders zien dat je ook op een andere manier kunt debatteren, dat er een gezamenlijk gesprek op gang komt, en dat men dat gesprek wil voortzetten. Utopisch, naïef? Vast wel, maar dat is in het begin vaker gezegd over ideeën die later tot succes leidden.
Frank Eric, ik zal wat flexibeler zijn: als wat niet waar is wegvalt blijft wat waar is over. Er is te veel wat niet waar is. De verhalen worden gepresenteerd of ze de 'absolute' waarheid zijn. Dat zorgt ook voor de strijd.
#19, Jan Peter, "Er zijn drie verhalen die waarheden worden genoemd omdat ze goed uitkomen. Maar drie waarheden bestaan niet."
Juist wel. Jij bedoelt de absolute waarheid, daar is er maar één van, en die bestaat niet. Misschien in de wiskunde, maar dat gaat hier te ver.
Waar het hier om lijkt te gaan zijn relatieve waarheden, of zo je wilt de waarheid van een groep. Niet omdat die goed uitkomen, dat is te kort door de bocht.
Het 'ware' verhaal zal een relatief verhaal worden, hier van drie groepen. 'Alles hangt met alles samen', de onderlinge onderdelen van dat 'alles' staan 'in relatie' tot elkaar, zijn relatief.