De WHO zag afgelopen donderdag nog geen reden om van een wereldwijd probleem te spreken. Het aantal besmettingen loopt echter snel op en voelt inmiddels aan als een fors gevaar. Is er een reden om het niveau van beheersen en indammen te verhogen? Maar valt het risico wel zinvol te beheersen vanuit kosten/baten-perspectief?
Die vragen stelden we aan hoogleraar Marion Koopmans, hoofd van de afdeling virologie van het Erasmus Medisch Centrum.
Koopmans: “Het klopt dat de uitbraak nog niet onder controle is en dat het een grote uitdaging is om dat voor elkaar te krijgen. De inzet van de Chinese overheid is gericht op het tot staan brengen van de verspreiding. Omdat bij reizigers naar landen buiten China weinig besmettingen bij contacten worden gevonden is de gedachte dat dat nog steeds mogelijk is. De maatregelen die de Chinese autoriteiten nemen zijn daar op gericht.” De luchthaven van Roissy-Charles de Gaulle bij Parijs, waar dagelijkse tientallen vluchten uit China landen, kondigde vandaag een 'gemedicaliseerde ontvangst' van alle passagiers uit China aan; ze worden geïnformeerd over signalen die kunnen wijzen op besmetting en wat ze moeten doen als ze bij zichzelf herkennen. Zo'n aanpak kost tijd en geld en levert mogelijk weinig tot niets op.
Zelfs bij relatief kleine uitbraken kunnen angst, reisrestricties en dergelijke enorme kosten met zich mee brengen'Lastig'
De vraag naar de kosten-baten afweging noemt Koopmans “een lastige” vanwege verschillen in perspectief. “Het is duidelijk”, zegt ze, “dat de impact van deze uitbraak groot is, ook in economische zin. Dat gebeurde ook bij eerdere uitbraken van bijvoorbeeld SARS, vogelgriep of Ebola. Zelfs bij relatief kleine uitbraken kunnen angst, reisrestricties en dergelijke enorme kosten met zich mee brengen. Het hangt er dus maar vanaf uit welke optiek je die vraag stelt en hoe een uitbraak zich ontwikkelt. Maar juist deze economische impact is een van de meest overtuigende argumenten voor bestuurders en beleidsmakers om ervoor te zorgen dat we structureel beter zijn uitgerust om onverwachte uitbraken van besmettelijke ziektes te detecteren, bestrijden, en misschien zelfs voorkomen.”
Koopmans wijst op de lijst met de tien grote risico’s voor de mondiale volksgezondheid. Die hebben al enkele jaren geleden geleid tot het maken van plannen om door mondiale kennisdeling en gezamenlijk onderzoek beter voorbereid te zijn op uitbraken.
Zinvolle investeringen
Volgens Koopmans dragen die plannen al vrucht. “Ze hebben hun uitwerking gehad bij de internationale organisaties zoals de WHO en de Wereldbank, financiers van onderzoek (GLOPID-R), en ontwikkelaars van geneesmiddelen en vaccins (CEPI). Alle inspanningen zijn erop gericht om sneller en flexibeler te kunnen inspelen op de veranderende wereld van epidemieën.” Deze samenwerking wordt ingezet om te proberen deze uitbraak tot stand te brengen, maar ook de Ebola-uitbraak in de democratische republiek Congo.
We zullen moeten leren leven met uitbraken, zei Koopmans al in een eerder gesprek. De WHO zegt dat het zeker is dat er altijd weer een volgende uitbraak zal zijn en dat zelfs een wereldwijde pandemie te verwachten is. Daarom is zinvol om geld te steken in aanpakken die het risico van uitbraken tot een minimum beperken en uitbrekende besmettingen in een zo vroeg mogelijk stadium herkennen en indammen. Dat blijkt al te gebeuren. Verder wordt gewerkt aan het ontwikkelen van geneesmiddelen en vaccins voor uitbraken die anders moeilijk te bestrijden zijn.
Coronavirus in 10 tweets, waar ik het bijna helemaal mee eens ben. Maarten, vaccin ontwikkeling is in een versnelling door CEPI. Heeft in ieder geval voor Ebola gewerkt. En de ernst van het ziektebeeld is echt nog niet duidelijk genoeg. dus voor nu: inzet op beheersen. https://t.co/xzQTPDdMzx
— Marion Koopmans (@MarionKoopmans) January 25, 2020
Het dodental en aantal besmettingen stijgt gestaag door. Op dit moment zijn er volgens de officiële Chinese statistieken 2077 besmetting en 56 doden geteld. Via deze teller is de jongste stand te volgen.
In China klinkt een roep om het ontslag van het stadsbestuur van Wuhan. Ook artsen zouden gefaald hebben. Ze zouden te traag zijn geweest om de uitbraak direct in te dammen en hebben besmette patiënten te lang vrij rond laten reizen. Koopmans gaf in haar gesprek met ons aan dat de Chinese autoriteiten snel zijn geweest met het delen van data. De lokale autoriteiten zijn niet snel genoeg geweest, vinden de critici, om ook operationeel meteen de scherpste beheersmaatregelen te treffen.
Op Reuters spreekt een Britse viroloog de vrees uit dat het Corona-virus zich massaler buiten China kan gaan manifesteren zodat sprake wordt van een mondiale pandemie. De besmettingsratio van het virus is hoog. Een besmet persoon kan 2 tot 3 nieuwe mensen infecteren. Neil Ferguson, viroloog aan het Imperial College in Londen, wijst erop dat dit overdrachtsgetal moet worden teruggebracht tot 0,6. Dat kan worden gerealiseerd door direct contact met geïnfecteerde personen zoveel mogelijk uit te sluiten en besmette mensen of mensen die met hen in contact zijn geweest niet te laten reizen.
Dat is niet gemakkelijk want het coronavirus is ook besmettelijk tijdens de incubatie, de periode waarin iemand wel besmet is maar nog geen ziekteverschijnselen heeft. De incubatie van het coronavirus ligt tussen een dag en twee weken.
Ferguson verwacht dat het aantal besmettingen in de honderdduizenden kan gaan lopen als geen adequate beheersingmaatregelen kunnen worden genomen. Mensen zijn doorgaans immuun voor coronavirussen, maar niet voor deze variant. Daarom is onze afweer beperkt en is er geen basisvaccin tegen het Wuhan-coronavirus. Chinese onderzoekers werken hard aan de ontwikkeling van een vaccin, meldt de South China Morning Post.
UPDATE: 27-1-2020 | 9:15
China reserveert €7,9 miljard ter bestrijding van het coronavirus en om verspreiding ervan te voorkomen. Dat meldt het Chinese ministerie van financiën. Premier Li Keqiang van China is in Wuhan aangekomen om de strijd tegen het virus te leiden, schrijft de South China Morning Post. Het dodental door het coronavirus is is gestegen tot 80. Wereldwijd zijn op dit moment 2801 officiële besmettingen vastgesteld. Ondertussen beginnen de economische gevolgen van de corona-uitbraak zich te laten gelden: de aandelen van vliegmaatschappijen en bedrijven in luxeproducten dalen.
WHO directeur generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus is in China gearriveerd en zal daar vandaag Chinese volksgezondheidsofficials ontmoeten om te overleggen over de situatie.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Een nog grotere uitdaging zou moeten zijn er voor te zorgen dat virussen minder tot geen kans meer zouden krijgen. Maar wat wil je ook met plekken met gebrek aan controle als de Wuhan Hua Nan vismarkt waar het allemaal begon.
Behalve vis ook overdadig veel civetkatten (waar SARS mee begon), kippen, marmotten, vleermuizen, ratten, slangen, vossen, wolvenpups, egels, salamanders en nog tientallen soorten ander wild, waarvan ook die op de met uitsterven bedreigde lijsten voor komen.
Eigenlijk is het verwonderlijk dat er niet nòg vaker uitbraken zijn als je bedenkt dat er in China nog duizenden van dit soort markten bestaan waar de hygiënische omstandigheden nog middeleeuws zijn.
In 'how a pandemic could bring down civilization' legt Deborah MacKenzie uit wat het effect kan zijn van een pandemie: "Planners for pandemics tend to overlook the fact that modern societies are becoming ever more tightly connected, which means any disturbance can cascade rapidly through many sectors. For instance, many businesses have contingency plans that count on some people working online from home. Models show there won’t be enough bandwidth to meet demand."
Het is nog niet zover, maar beurzen wereldwijd reageren al: simpele winstnemingen of niet?
Alleen al in de Verenigde Staten sterven jaarlijks “slechts” tussen de 10.000 en 60.000 personen aan de griep (https://www.cdc.gov/flu/about/burden/index.html), daar hoor ik nou niemand over. Ik zeg niet dat we nu met de handen in de zakken maar toe moeten kijken hoe de zaak gaat aflopen, maar mag het misschien een onsje minder met de sensatiejournalistiek?