7 min
Een revolutionaire manier om weer normaal te gaan eten, wetenschappelijk én intuïtief. Die presenteerde Peter de Kuijer in mei vorig jaar op Foodlog. Inmiddels, ruim 9 maanden verder, kijkt hij terug op wat de publicatie hem gebracht heeft en wat hij de Foodloglezers nog mee wil geven.
Op 26 maart 2019 schreef Huib Stam Sluit vrede met voeding: eet intuïtief. Als reactie beschreef ik vervolgens mijn ideeën en aanpak en legde die ter beoordeling aan het forum van Foodlog voor. Ik wilde weten of ik geen onzin verkocht, geen feiten over het hoofd had gezien en of de forumleden nog nuttige suggesties hadden voor verbetering.
Ik noemde mijn methode: Geef 8. Naar een nieuw Normaal. Een revolutionaire manier om weer normaal te gaan eten, wetenschappelijk én intuïtief. Een 'nieuw' Normaal, omdat na het 'Normaal' dat tot zo ongeveer 1960 heerste, een grote verwarring is opgetreden. Een kakofonie die nooit meer is verstomd. De kennis en vaardigheid van hoe een gezonde, volwaardige en gevarieerde maaltijd op tafel te krijgen, is grotendeels verdwenen.
Met Geef 8 geef ik de opstap naar een nieuw Normaal, zonder kookkunst en zonder recepten. Het eenvoudigste algoritme tussen koelkast en tafel. Het recept achter de recepten.
Kritiek
Mijn oorspronkelijke bijdrage was te lang en verscheen uiteindelijk in 4 delen, waardoor afbreuk werd gedaan aan de eenheid van het stuk en verkeerde verwachtingen werden gewekt. In plaats van antwoorden op mijn vragen kreeg ik veel negatieve reacties. De door mij bedachte aanpak zou rieken naar damesbladen, was niets nieuws en zou niets kunnen veranderen.
Er waren ook inhoudelijk bruikbare en positieve opmerkingen. De beste en opbeurendste was reactie #26 van Judith Karis. De overige reacties scherpten mijn denken aan, maar legden mij aanvankelijk ook lam. "Hoe nu verder? Heb ik eigenlijk wel iets te melden met mijn methode, moet ik me niet met nuttiger zaken bezighouden, dit is zó simpel."
Anderzijds wilde ik mijn concept ook niet loslaten. Het mag dan wel niet opzienbarend zijn, maar het ìs wel iets. Ik geef een format voor het ‘hoe’ of ‘hoe dan wel?’ met als tools: Een bord, de verhoudingen, de handjes, een productenlijst (te downloaden) en mijn eigen ervaringen als voorbeeld.
‘Gezond’ voedingsgedrag – met 'gezond' tussen aanhalingstekens omdat het over consensus gaat en niet over causaliteit - blijkt het telkens af te leggen tegen hardnekkige ongezonde voedingsgewoontes die het gevolg zijn van omgevingsfactoren. En daarmee zijn we weer terug in de psychologische dimensie: hoe kun je verleidingen weerstaan? Evolutionair zijn we daar niet op ingesteld omdat we dol zijn op wat niet goed voor ons is. Iets waar de voedingsindustrie graag gebruik van maakt. Het is fietsen tegen windkracht 10. Beïnvloeding van de omgeving zal via de politiek moeten gebeuren door middel van prijs-, reclame- en toelatingsbeleid. Dat valt echter nauwelijks te verwachten.
What must be done?
Mee de keuken in dan maar, laten zien hoe een gezonde maaltijd er uit ziet, een plan, een methode en een strategie aanreiken. Eigen ervaring inbrengen. Laten zien dat het kan en dat het lekker is. Laten ervaren hoe het moet. En uiteindelijk een (persoonlijke) omgeving scheppen waarin de verleiding van gezond eten groter is dan de verleiding voor ‘meuk’. Dat is 'Geef 8' in de praktijk.
Vanwaar de naam en omschrijving 'Geef 8. Een revolutionaire manier om weer normaal te gaan eten, wetenschappelijk én intuïtief'? Geef 8 omdat je uit 8 rubrieken een (of meer) voedingsmiddel(len) kiest en hiermee een ‘volwaardige’, ‘gezonde’ en ‘lekkere’ maaltijd kan samenstellen. Volwaardig qua nutriënten, op het microbioom afgestemd en daardoor gezond en lekker volgens het modern culinaire smaakpalet: quod erat demonstrandum!.
‘Revolutionair’ omdat het in één klap afrekent met oude gewoonten. ‘Normaal’ omdat het weer rust kan brengen na ‘de grote voedselverwarring’. ‘Wetenschappelijk’ omdat het leunt op de wetenschappelijke inzichten en ‘intuïtief’ omdat het eindresultaat de automatisering is van eerder aangeleerde kennis en vaardigheden (productkennis, rubrieken en tellen).
'Globale consensus'
Ik ging er vorig jaar vanuit dat er een globale consensus zou bestaan over gezond voedsel en een gedeelde visie op concepten als nutriëntenrijkdom, voedselmatrix, microbioom en metabolisme en de nadruk op de grote persoonlijke verschillen (personalised nutrition). Voor mij is dat achtergrondkennis bij de beantwoording van vragen die bij mensen opkomen als ze met ‘gezonde voeding’ bezig zijn. Het is ook een soort geruststelling dat ik niet bezig ben met de zoveelste hype, maar met iets basaals. Ook al is (wetenschappelijke) ‘consensus’ geen causaliteit, ik mag daar als toepasser van wetenschap genoegen mee nemen. En ter geruststelling aan Foodlog-collega’s: ik heb wel een wetenschappelijke attitude.
Ter illustratie: ontbijt van 17 oktober volgens Geef 8, 'mijn eten (mijn koelkast en mijn honger)
Tijdens de impasse wilde ik een boek gaan schrijven, maar het lukte me niet evenwicht te creëren tussen het theoretische deel: een verslag van mijn eigen zoektocht naar de definitie van gezond voedsel en het praktische deel: het toepassen en inoefenen van de methode met echte cliënten. Ik ‘draaide geen groepen meer’ en had te weinig ‘overwichtige’ cliënten. Toen dacht ik: ik ga een lezing geven. Ik maakte een PowerPointpresentatie, een affiche, zocht de plaatselijke krant op en zij schreven er een leuk stukje over. Er kwamen 40 mensen op af en het werd een interessante avond met een nieuwsgierig publiek die de methode wilden proberen.
Deze eerste avond was te kort en in januari 2020 stond de (aangepaste) presentatie opnieuw op het programma. Ook nu weer dezelfde ervaring: hoe concreter, hoe liever. En 'handig die 8 categorieën'. Er ontstond spontaan een Whatsappgroepje van serieuze probeerders. Iemand anders bood aan een Facebookpagina te maken. Radicaal veranderen vond men uitdagender dan stapsgewijs, bijvoorbeeld elke keer een product vervangen door een beter product. Verder kwamen er natuurlijk allerlei vragen: hoeveel tijd ben je kwijt, wat kost het, hoe smaakt het etcetera. De meeste vragen had ik in deel 4, punt 11 al beantwoord. Veel nieuwe zijn daar nog niet bijgekomen, maar alles wordt geïnventariseerd.
Lunchbordje van 17 oktober volgens Geef 8, ter
Aanpassingen
Ik ben de lezers en commentatoren van Foodlog natuurlijk een antwoord schuldig op de vraag wat ik heb gedaan met alle opmerkingen op Foodlog en wat is er veranderd na de publicatie in mei vorig jaar. Ik heb iets gedaan met de opmerkingen van Dennis Zeilstra over de oermens. Dat vertel ik nu genuanceerder, omdat het te geromantiseerd was.
‘Van verwarring naar consensus’, heb ik beter uitgewerkt (deel 1 punt 5.5). Verder de opmerkingen van Wicher T. Koetsier over de gojibes. Hij heeft me overtuigd en ik heb kurkuma (voor een dagelijkse dosis) vervangen door de gojibes. Van alle andere discussiepunten heb ik veel geleerd, maar zij hebben niet geleid tot wezenlijke veranderingen qua inhoud of didactiek van Geef 8.
Is het veld nog veranderd in die 9 maanden? Kwantitatief wel, kwalitatief zie ik als een belangrijke aanvulling intermittent fasting. Na wat ik erover heb gelezen (bij onder meer Hanno Pijl), kan ik alleen maar zeggen: lijkt me een goed idee, probeer het als je wil afvallen of ‘opschonen.’
Daarnaast heb ik zelf sindsdien weer ruim 700 keer ‘Geef 8’ toegepast, heb nog sterker ervaren dat het werkt en dat het lekker is. Mijn partner is met intermittent fasting de gewenste kilo’s kwijtgeraakt. Ik kan nog steeds niet koken met recepten, maar wel een maaltijd samenstellen. Mijn partner kan dat wel, zij speelt met Geef 8 en met recepten (beoordeling, aanvulling en dergelijke). Alles wordt nog steeds gedocumenteerd. De maaltijd samenstellen gebeurt inmiddels haast intuïtief, want ik hoef niet meer te spieken. En het kost nog steeds meer tijd dan de boterham met kaas, maar die extra tijd is het meer dan waard.
Avondetenbordje van 17 oktober volgens Geef 8
Ingehaald?
Ben ik nog niet ingehaald? Dat is natuurlijk mijn angst, daarom moet ik haast maken. Op 19 december kreeg ik in mijn digitale bus de publicatie Lose Weight and Keep It Off. Mooi boekje, nuttig overzicht, maar gelukkig staat er niets in wat ik niet al weet en toepas. En de adviezen: voorbeeldrecepten (sic!), apps om calorieën te tellen (sic!), lekkere tussendoortjes (sic!), de bekende psychologische adviezen, mindful eten, meer bewegen. Het is allemaal waar, allemaal nuttig, maar geen nieuws. Gelukkig maar.
Tot slot reactie #27 van Jan Peter van Doorn onder deel 4. Quote: "Als je je een beetje op Foodlog hebt ingelezen zal je zien dat er al 10 jaar gezegd wordt dat de enige manier waarop het probleem kan worden opgelost: 1) onderwijs, 2) omgeving aanpassen en 3) regelgeving. Jij voegt daar persoonlijke begeleiding bij. Ja nogal wiedes, dan kan het werken."
Met onder meer de kennis van 10 jaar Foodlog én met een eigen goed uitgewerkt model met bijbehorende strategie. Geef 8; het boek komt er en de lezingen gaan door. En als blijkt dat het model wat voorstelt en iets toevoegt, dan kan ik het overlaten aan een ander, maar dan in een kader als bijvoorbeeld FoodFirst Network.
Dit artikel afdrukken
Ik noemde mijn methode: Geef 8. Naar een nieuw Normaal. Een revolutionaire manier om weer normaal te gaan eten, wetenschappelijk én intuïtief. Een 'nieuw' Normaal, omdat na het 'Normaal' dat tot zo ongeveer 1960 heerste, een grote verwarring is opgetreden. Een kakofonie die nooit meer is verstomd. De kennis en vaardigheid van hoe een gezonde, volwaardige en gevarieerde maaltijd op tafel te krijgen, is grotendeels verdwenen.
Met Geef 8 geef ik de opstap naar een nieuw Normaal, zonder kookkunst en zonder recepten. Het eenvoudigste algoritme tussen koelkast en tafel. Het recept achter de recepten.
Kritiek
Mijn oorspronkelijke bijdrage was te lang en verscheen uiteindelijk in 4 delen, waardoor afbreuk werd gedaan aan de eenheid van het stuk en verkeerde verwachtingen werden gewekt. In plaats van antwoorden op mijn vragen kreeg ik veel negatieve reacties. De door mij bedachte aanpak zou rieken naar damesbladen, was niets nieuws en zou niets kunnen veranderen.
Er waren ook inhoudelijk bruikbare en positieve opmerkingen. De beste en opbeurendste was reactie #26 van Judith Karis. De overige reacties scherpten mijn denken aan, maar legden mij aanvankelijk ook lam. "Hoe nu verder? Heb ik eigenlijk wel iets te melden met mijn methode, moet ik me niet met nuttiger zaken bezighouden, dit is zó simpel."
Anderzijds wilde ik mijn concept ook niet loslaten. Het mag dan wel niet opzienbarend zijn, maar het ìs wel iets. Ik geef een format voor het ‘hoe’ of ‘hoe dan wel?’ met als tools: Een bord, de verhoudingen, de handjes, een productenlijst (te downloaden) en mijn eigen ervaringen als voorbeeld.
“Dennis Zijlstra: In onze huidige voedselomgeving is de 'hoe'-uitdaging waarschijnlijk het grootste”Ter opfrissing: mijn 'methode' is voortgekomen uit de begeleiding van individuen en groepen, gestuurd door de huisarts om gewicht te verliezen en ook betere voedingsgewoonten aan te leren. Na tien jaar was ik tot de conclusie gekomen dat een psychologische benadering - motivatie en gedragsbeheersing - niet afdoende was. Ook een voedingskundige insteek met informatie over diëten, calorieën en nutriënten, bracht niet het gewenste resultaat. Ik twijfelde niet aan mijzelf als psycholoog en didacticus maar ook mijn kennis en didactische kwaliteit leidde niet tot een opzienbarend succes.
‘Gezond’ voedingsgedrag – met 'gezond' tussen aanhalingstekens omdat het over consensus gaat en niet over causaliteit - blijkt het telkens af te leggen tegen hardnekkige ongezonde voedingsgewoontes die het gevolg zijn van omgevingsfactoren. En daarmee zijn we weer terug in de psychologische dimensie: hoe kun je verleidingen weerstaan? Evolutionair zijn we daar niet op ingesteld omdat we dol zijn op wat niet goed voor ons is. Iets waar de voedingsindustrie graag gebruik van maakt. Het is fietsen tegen windkracht 10. Beïnvloeding van de omgeving zal via de politiek moeten gebeuren door middel van prijs-, reclame- en toelatingsbeleid. Dat valt echter nauwelijks te verwachten.
What must be done?
Mee de keuken in dan maar, laten zien hoe een gezonde maaltijd er uit ziet, een plan, een methode en een strategie aanreiken. Eigen ervaring inbrengen. Laten zien dat het kan en dat het lekker is. Laten ervaren hoe het moet. En uiteindelijk een (persoonlijke) omgeving scheppen waarin de verleiding van gezond eten groter is dan de verleiding voor ‘meuk’. Dat is 'Geef 8' in de praktijk.
Vanwaar de naam en omschrijving 'Geef 8. Een revolutionaire manier om weer normaal te gaan eten, wetenschappelijk én intuïtief'? Geef 8 omdat je uit 8 rubrieken een (of meer) voedingsmiddel(len) kiest en hiermee een ‘volwaardige’, ‘gezonde’ en ‘lekkere’ maaltijd kan samenstellen. Volwaardig qua nutriënten, op het microbioom afgestemd en daardoor gezond en lekker volgens het modern culinaire smaakpalet: quod erat demonstrandum!.
‘Revolutionair’ omdat het in één klap afrekent met oude gewoonten. ‘Normaal’ omdat het weer rust kan brengen na ‘de grote voedselverwarring’. ‘Wetenschappelijk’ omdat het leunt op de wetenschappelijke inzichten en ‘intuïtief’ omdat het eindresultaat de automatisering is van eerder aangeleerde kennis en vaardigheden (productkennis, rubrieken en tellen).
'Globale consensus'
Ik ging er vorig jaar vanuit dat er een globale consensus zou bestaan over gezond voedsel en een gedeelde visie op concepten als nutriëntenrijkdom, voedselmatrix, microbioom en metabolisme en de nadruk op de grote persoonlijke verschillen (personalised nutrition). Voor mij is dat achtergrondkennis bij de beantwoording van vragen die bij mensen opkomen als ze met ‘gezonde voeding’ bezig zijn. Het is ook een soort geruststelling dat ik niet bezig ben met de zoveelste hype, maar met iets basaals. Ook al is (wetenschappelijke) ‘consensus’ geen causaliteit, ik mag daar als toepasser van wetenschap genoegen mee nemen. En ter geruststelling aan Foodlog-collega’s: ik heb wel een wetenschappelijke attitude.
Ter illustratie: ontbijt van 17 oktober volgens Geef 8, 'mijn eten (mijn koelkast en mijn honger)Tijdens de impasse wilde ik een boek gaan schrijven, maar het lukte me niet evenwicht te creëren tussen het theoretische deel: een verslag van mijn eigen zoektocht naar de definitie van gezond voedsel en het praktische deel: het toepassen en inoefenen van de methode met echte cliënten. Ik ‘draaide geen groepen meer’ en had te weinig ‘overwichtige’ cliënten. Toen dacht ik: ik ga een lezing geven. Ik maakte een PowerPointpresentatie, een affiche, zocht de plaatselijke krant op en zij schreven er een leuk stukje over. Er kwamen 40 mensen op af en het werd een interessante avond met een nieuwsgierig publiek die de methode wilden proberen.
Mensen waren minder geïnteresseerd in het theoretische deel, maar des te meer in de praktische toepassing en veranderingen van hun eigen eetpatroonWat bleek, de mensen waren minder geïnteresseerd in het theoretische deel, maar des te meer in de praktische toepassing en veranderingen van hun eigen eetpatroon. Ik kreeg duidelijk het vertrouwen van ‘deskundigheid’. Mijn uitgangspunten (zie deel 2, punt 6.3) spraken aan en mijn aansluiting bij mensen die zij op de tv hadden gezien: Tamara de Weijer en Jaap Seidell, gaf een gevoel van ‘juistheid’ (hulde aan beiden!). Verder viel op dat de hoofden van mensen vol met informatie zaten ('beliefs'), maar zonder overzicht of ordening (‘de grote voedselverwarring’). De informatie over microbioom en voedselmatrix was daarentegen weer nieuw en verhelderend in het kader van wat ‘gezonde voeding’ is (in deel 1 gedefinieerd, plus mijn reactie #30).
Deze eerste avond was te kort en in januari 2020 stond de (aangepaste) presentatie opnieuw op het programma. Ook nu weer dezelfde ervaring: hoe concreter, hoe liever. En 'handig die 8 categorieën'. Er ontstond spontaan een Whatsappgroepje van serieuze probeerders. Iemand anders bood aan een Facebookpagina te maken. Radicaal veranderen vond men uitdagender dan stapsgewijs, bijvoorbeeld elke keer een product vervangen door een beter product. Verder kwamen er natuurlijk allerlei vragen: hoeveel tijd ben je kwijt, wat kost het, hoe smaakt het etcetera. De meeste vragen had ik in deel 4, punt 11 al beantwoord. Veel nieuwe zijn daar nog niet bijgekomen, maar alles wordt geïnventariseerd.
Lunchbordje van 17 oktober volgens Geef 8, ter Aanpassingen
Ik ben de lezers en commentatoren van Foodlog natuurlijk een antwoord schuldig op de vraag wat ik heb gedaan met alle opmerkingen op Foodlog en wat is er veranderd na de publicatie in mei vorig jaar. Ik heb iets gedaan met de opmerkingen van Dennis Zeilstra over de oermens. Dat vertel ik nu genuanceerder, omdat het te geromantiseerd was.
‘Van verwarring naar consensus’, heb ik beter uitgewerkt (deel 1 punt 5.5). Verder de opmerkingen van Wicher T. Koetsier over de gojibes. Hij heeft me overtuigd en ik heb kurkuma (voor een dagelijkse dosis) vervangen door de gojibes. Van alle andere discussiepunten heb ik veel geleerd, maar zij hebben niet geleid tot wezenlijke veranderingen qua inhoud of didactiek van Geef 8.
Is het veld nog veranderd in die 9 maanden? Kwantitatief wel, kwalitatief zie ik als een belangrijke aanvulling intermittent fasting. Na wat ik erover heb gelezen (bij onder meer Hanno Pijl), kan ik alleen maar zeggen: lijkt me een goed idee, probeer het als je wil afvallen of ‘opschonen.’
Daarnaast heb ik zelf sindsdien weer ruim 700 keer ‘Geef 8’ toegepast, heb nog sterker ervaren dat het werkt en dat het lekker is. Mijn partner is met intermittent fasting de gewenste kilo’s kwijtgeraakt. Ik kan nog steeds niet koken met recepten, maar wel een maaltijd samenstellen. Mijn partner kan dat wel, zij speelt met Geef 8 en met recepten (beoordeling, aanvulling en dergelijke). Alles wordt nog steeds gedocumenteerd. De maaltijd samenstellen gebeurt inmiddels haast intuïtief, want ik hoef niet meer te spieken. En het kost nog steeds meer tijd dan de boterham met kaas, maar die extra tijd is het meer dan waard.
Avondetenbordje van 17 oktober volgens Geef 8Ingehaald?
Ben ik nog niet ingehaald? Dat is natuurlijk mijn angst, daarom moet ik haast maken. Op 19 december kreeg ik in mijn digitale bus de publicatie Lose Weight and Keep It Off. Mooi boekje, nuttig overzicht, maar gelukkig staat er niets in wat ik niet al weet en toepas. En de adviezen: voorbeeldrecepten (sic!), apps om calorieën te tellen (sic!), lekkere tussendoortjes (sic!), de bekende psychologische adviezen, mindful eten, meer bewegen. Het is allemaal waar, allemaal nuttig, maar geen nieuws. Gelukkig maar.
Tot slot reactie #27 van Jan Peter van Doorn onder deel 4. Quote: "Als je je een beetje op Foodlog hebt ingelezen zal je zien dat er al 10 jaar gezegd wordt dat de enige manier waarop het probleem kan worden opgelost: 1) onderwijs, 2) omgeving aanpassen en 3) regelgeving. Jij voegt daar persoonlijke begeleiding bij. Ja nogal wiedes, dan kan het werken."
Eten is geen probleem, eten is geproblematiseerdNou, dat blijkt van niet, want hoeveel onderwijs, omgeving aanpassen, regelgeving én begeleiding is er al gestopt in bijvoorbeeld drugsgebruik, drankmisbruik, bezoek van prostituées, diefstal, oplichting en dergelijke? Het is onuitroeibaar. Eten hoort in dit rijtje niet thuis. Eten is geen probleem, eten is geproblematiseerd. Er is iets van mensen afgenomen (kennis, vaardigheid en beschikbaarheid) en er wordt iets opgedrongen (alomtegenwoordige reclame voor goedkope, ‘lekkere’ maar inferieure voedingsmiddelen). In dit veld wil ik voor een kleine groep (schertsend: ‘de volgende 20%’) iets betekenen en iets teruggeven: Het nieuwe Normaal.
Met onder meer de kennis van 10 jaar Foodlog én met een eigen goed uitgewerkt model met bijbehorende strategie. Geef 8; het boek komt er en de lezingen gaan door. En als blijkt dat het model wat voorstelt en iets toevoegt, dan kan ik het overlaten aan een ander, maar dan in een kader als bijvoorbeeld FoodFirst Network.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Goed eten is je boeren verstand gebruiken, dat hebben we allemaal, en je niet af te late leiden door wat anderen zeggen. Met gezond verstand komen producenten en consumenten samen verder dan hetgeen ketenpartners en fabrikanten ons beloven.
Zouden die anderen belang hebben dat je gaat geloven wat zij pretenderen?
Zeg eens eerlijk denkt u dat zij meer bezorgt zijn over uw gezondheid dan over hun portemonnee?
Ik blijf het een lastig verhaal vinden, want als ik zie wat er allemaal op zo'n bord ligt...
Je mag wel een grote koelkast + ruim gevulde portemonnee + voldoende tijd hebben.
En waarom zou je bij iedere maaltijd Geef 8 moeten toepassen?
Peter, met alle waardering voor je kennis, ijver en openhartigheid, ik denk toch dat je ernstig onderschat wat Jan Peter van Doorn heeft genoemd: 1) onderwijs, 2) omgeving aanpassen en 3) regelgeving. Je maakt de vergelijking met andere zonden, noem ik ze maar even, en zegt dat eten niet in dat rijtje thuishoort. Dat is denk ik een misvatting. Juist aan deze drie factoren kan nog flink gesleuteld worden. Kijk om je heen, zou ik zeggen, en niet alleen op je eigen perfecte bordje.