Vooropgesteld, het behartigen van de belangen van Nederlands duizenden boeren is nooit een sinecure geweest. LTO Nederland – het samenwerkingsverband van LTO Noord, ZLTO en LLTB – kent een lange geschiedenis van het mediëren in en overbruggen van geschillen tussen regio’s, sectoren en productiewijzen. Met name de grondgebonden en intensieve sectoren lagen, en liggen, intern regelmatig met elkaar overhoop. Tóch wist men doorgaans tot consensus te komen en gemene delers te identificeren, resulterend in een sterke onderhandelingspositie.
Krachtige landbouwlobby
De kracht van de landbouwlobby verklaart voor een groot deel waarom het Nederlandse en Europese landbouwbeleid, ondanks toenemende maatschappelijke en wetenschappelijke pleidooien voor fundamentele herzieningen, op de langere termijn bijzonder veerkrachtig is gebleken en slechts incrementele aanpassingen heeft ondergaan. In bestuurskundige handboeken wordt Europees, maar ook Amerikaans, landbouwbeleid dan ook als hét voorbeeld van een ‘iron triangle’ gebruikt; een beleidsproces gekenmerkt door een gesloten netwerk van actoren uit de uitvoerende macht (ministeries van landbouw, Europese Commissie), wetgevende macht (landbouwspecialisten in nationale parlementen en het Europees parlement), en de sector zelf, met grotendeels gelijkgestemde beleidsopvattingen. Deze cliëntelistische politiek bood alle partijen voordeel: gunstige wetgeving en financiële steun voor de sector, electorale steun voor betrokken politieke partijen, en steun en invloed voor de landbouwministeries en het DG Landbouw van de Europese Commissie.
Andere belanghebbenden, met name milieugroeperingen en groene politici, konden lange tijd slechts jaloers toekijken en bleken niet in staat een sterkere tegencoalitie te organiseren. Het is dan ook frappant dat het juist partijen – Agractie, de Farmers Defence Force – uit de sector zélf zijn die het landbouwbastion in rap tempo hebben doen afbrokkelen. Dat de landbouwbehartigers zich dit realiseren, blijkt wel uit het invliegen van oudgediende Aalt Dijkhuizen, die de neuzen weer zoveel mogelijk dezelfde kant op probeert te krijgen. Overigens past hierbij ook een nuancering: LTO zit in de hoek waar de klappen vallen, maar blijft een invloedrijke en door de overheid gewaardeerde gesprekspartner. De recente onkiese uitspraken van FDF-voorman Mark van den Oever zullen deze waardering alleen maar hebben versterkt. Ook in Brussel, waar de knikkers worden verdeeld, blijft koepelorganisatie Copa-Cogeca een uitermate invloedrijke speler, met goede relaties met zowel de Commissie als het Parlement.
'Spagaat'
Het weifelende optreden van LTO en de felle, maar ambigue uitspraken van Marc Calon – de ene keer sterk polariserend, dan weer constructief – tonen vooral de spagaat waarin de organisatie zich bevindt. Aan de ene kant is er het geloof in het zoeken naar het interne compromis en het warm houden van de relatie met de overheid. Tegelijkertijd is er de angst leden te verliezen aan radicale(re) concurrenten. Een dieper liggende vraag is hoe LTO zich dient te positioneren ten opzichte van de (waarschijnlijke) verliezers van de – vanwege klimaat- en milieuverplichtingen – onvermijdelijke landbouwtransitie; het is niet voor niets dat FDF vooral steun heeft onder intensieve veehouders en zich bijvoorbeeld voor het behoud van de nertsenhouderij inzet. Is LTO er voor álle boeren en dient het de hakken in het zand te zetten, of is het meer opportuun het vizier op een vitale toekomst voor de landbouw als geheel te richten en een goed vangnet voor degenen die niet mee kunnen of willen komen te organiseren?
Het is een duivels dilemma. Wélke strategie men kiest zal daarbij grote gevolgen hebben voor het realiseren van de door het kabinet gewenste transitie: wordt dit een loopgravenoorlog waarbij de overheid onwillige boeren wetten en regels zal voorschrijven, of weet de Nederlandse landbouw- en voedselwereld er polderend uit te komen? Marc Calon is aan zet.
Vanmiddag bood een bonte stoet groene groepen uit de landbouw minister Carola Schouten een plan aan voor een 'echte' kringloop Landbouw in Nederland. Het plan werd door vele organisaties mee ondersteund, waaronder de biologische bank Triodos, milieuorganisatie Greenpeace, klimaatorganisatie Urgenda, het groene adviesbureau CLM, de vereniging van Milieufederaties en biologische supermarkt Ekoplaza. De verzameling van organisaties stelt zich een andere toekomstige landbouw voor dan het Landbouw Collectief dat door 12 meer gangbare, maar onderling sterk verschillende landbouworganisaties is gevormd onder voorzitterschap van de door Jeroen Candel hierboven genoemde Aalt Dijkhuizen.
De minister werd met luid gejuich ontvangen door de deelnemers aan de Kring-loop. De ontmoeting tussen minister en wandelaars die een Kring-loop als wandeling hadden georganiseerd alvorens in Den Haag aan te komen, vond plaats bij het Gebouw van de Tweede Kamer. Onder enthousiast applaus en muzikale begeleiding werd het 10 puntenplan van de organisaties overhandigd. Minister Carola Schouten reageerde spontaan op het plan en de sfeer. Ze bleek het met de deelnemende organisaties eens dat landbouw en natuur beter moeten leren omgaan met elkaar en dat landbouw en natuur en elkaar nodig hebben. De minister liet weten graag op een later moment met een aantal partijen achter het 10-puntenplan verder te willen praten. Die wens werd bevestigd door een officiële tweet van het ministerie.
Met waardering voor hun initiatief nam minister Schouten het 10-puntenplan van de #KringLoop in ontvangst. "Hulde voor deze grote opkomst en wat jullie laten zien over de mogelijkheden voor verbinding tussen natuur en landbouw. Ik blijf graag met jullie in gesprek." pic.twitter.com/ljTKr2lEeH
— Ministerie van Landbouw, Natuur & Voedselkwaliteit (@minlnv) January 14, 2020
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Marc Calon is ook lid van de SER. Hij onderhandelt met de overheid op twee fronten, zowel met de SER als met LNV. Waar wordt nu het Nederlandse landbouwbeleid gemaakt? Bij de SER of bij LNV? MarcCalon (en voorgangers) heeft (hebben) altijd al in een spagaat gezeten als zijnde onderhandelaar bij de SER én onderhandelaar bij LNV. Een bestuurlijke idioterie in mijn beleving.
LTO maar uit de SER terugtrekken en vanwege Nederlands landbouwbeleid alleen met LNV onderhandelen.
De LTO wordt vooral door de overheid gewaardeerd omdat ze hoe langer hoe meegaander werden. Wat in al het gedraai een beetje ondersneeuwt is de mening vd gematigde boer die best wil meebewegen met zinnige maatregelen maar niet als snotneus behandeld wil worden.
Een boer wordt ergens toe verplicht of gaat verplichtingen aan, de overheid is ook in zekere mate gebonden aan beleid maar in de groene hoek hoeven er maar 3 gasten bij elkaar te kruipen en zich een naam te geven en ze kunnen zonder bagage met de wedstrijd meedoen.
Een soort van voetbal alleen heeft de tegenstander geen doel waar je kunt scoren en ze mogen ook nog onbeperkt wisselen.
( wie is de eerste die me met calimero gaat vergelijken?)
Beneden?
Staat bijv. een Netwerk Grondig niet vanaf de andere kant aan LTO te trekken vanuit melkveehouderij sector perspectief?
#4 Nee hoor Jeroen, Netwerk Grondig zijn gewoon wat minder in aantal , vaak alternatief boerende mensen bij elkaar, die ook een mening hebben.
Vaak ontvangen zij wel een subsidie voor natuur beheer, of zijn zij biologisch en krijgen zodoende meer geld voor een liter melk, of voor hun werk per hectare , in tegenstelling tot de overige grote meerderheid boeren, die niet mee mogen resp kunnen doen aan die waarde toevoegingsmethodes, omdat de centjes beperkt zijn, das alles.
Tot nu toe zit er voor de gangbare boer dus niets anders op dan meer en meer te werken aan efficiency, en daarbij nauwkeurig binnen de regeltjes te blijven , die de overheid dan weer veranderd waardoor ze minder verdienen , waardoor er ontevredenheid komt en .... nou ja zoals het gaat zegt Dick dan.
En als je beurt aan natuurbeheer of meer krijgt voor je melk doordat je biologisch bent, en je bent boer, dan vind je ook wat , toch?
Best wel goed dat zij meepraten. Misschien komen er wel meer centjes voor tevoorschijn dan nu van Carola, omdat nu haar voorheen gebleken "te dure" oplossing kringlooplandbouw weer op de agenda stond?
Gaat noch LTO noch NMV iets tegen hebben denk ik en ook gangbare boeren niet die gelukkig zijn in de huidige ratrace want die zijn er nog hoor! Toch is het enthiousiasme voor de kringloop aanpak met bijbehorende steun als de meeste netwerk grondig lui beuren wel groot, want al jaren wordt de beslotenheid van dergelijke extra inkomensmethodes en markten met bijbehorende subsidies en markaandeel voordelen als oneerlijk ervaren door een boer die wel wil, maar niet mag meedoen aan die zaken.