Lees ook
Ik was op de wekelijkse markt in mijn dorp waar ik graag mijn inkopen doe. Tussen de vis-, fruit- en kaasboeren staan ook wat marktlieden met andere waren. Zo viel mijn oog op een marktkraampje waar tandpasta verkocht werd. Even kijken naar de THT-datum. Die was ver overschreden. De verkoper keek mij enigszins boos aan en zei dat het nog prima te gebruiken is. Hij vroeg me of ik dat altijd deed? Ja dus, sorry. Verderop werd bij een ander kraampje extra vierge olijfolie (evoo) verkocht. Ook hier was de vermelde THT-datum ver overschreden. En ook hier kreeg ik weer te horen dat het nog prima te gebruiken is.

Ik ben altijd nieuwsgierig naar de THT-datum. Of het nou om tandpasta of olijfolie gaat; zo’n datum staat er niet voor niets op. Vaak is het zo dat producten die over deze THT-datum heen zijn nog prima gebruikt of gegeten kunnen worden. Dat doet echter niets af aan het principe.

Of hebben beide marktlieden toch een punt? En is zo’n product inderdaad prima te gebruiken? Wat is de minimale houdbaarheid eigenlijk en hoe stel je die vast? Laat ik mij beperken tot mijn vakgebied.

Wat zijn de afspraken voor THT bij olijfolie?
Op een fles olijfolie staat vaak alleen een THT-datum aangegeven. Wanneer de olijfolie is gemaakt of wanneer deze is gebotteld staat er doorgaans niet op. Kleinere producenten willen nog wel eens de batch vermelden en wanneer gebotteld is, maar daar blijft het dan wel bij.

Ik neem de proef op de som en doe een ‘rondje supermarkten en speciaalzaken’. Het levert interessante resultaten op. Zo vond ik op een Griekse olijfolie een THT-datum van 1,5 jaar, bij 2 Italiaanse olijfoliën 1 en 1,5 jaar en bij een Spaanse olijfolie zelfs 2 jaar. Ik ga dan uit van ‘ongeveer’ geoogst. Dat is knap lastig want in het mediterrane gebied loopt de oogst van oktober (soms zelfs eind september) tot februari/maart. Misschien zou ik er beter aan doen de datum van bottelen aan te houden. Zou het uitmaken voor de houdbaarheid van olijfolie? Betekent dit dat olijfolie van meer dan 2 jaar ‘slecht’ is? Nee, dat dan ook weer niet.

Ik heb olijfolie geproefd van 2,5 jaar oud (na botteling, ga ik maar even vanuit), die nog prima smaakte en voldeed aan de organoleptische eisen (smaak en geur) voor extra vierge olijfolie. De afgenomen kwaliteit was wel duidelijk merkbaar..

Ik vervolg mijn proef op de som en ‘doe een rondje’ producenten en olijfolie-experts: wat is de regel voor de THT-datum voor (extra vierge) olijfolie? Er ontstaat een levendige discussie. De antwoorden zijn zeer uiteenlopend. Producenten zeggen maximaal 1,5 tot 2 jaar. Olijfolie-experts zeggen dat er geen (EU)wetgeving bestaat en dat er slechts een aanbeveling geldt voor de THT-datum van 18 maanden na botteling. Ook als de olijfolie al 2 jaar in silo’s is opgeslagen. Bizar.

Europese regelgeving
Binnen Europa is het verplicht op alle voedselproducten een THT-datum te vermelden. Bij olijfolie gelden onder meer de volgende verordeningen met betrekking tot de etikettering:

Verordening (EU) Nr 1019/2002 van de commissie van 13 juni 2002 betreffende de handelsnormen voor olijfolie stelt dat de gradatie en herkomst verplicht vermeld moeten worden. Niet verplicht is het om te vermelden:
a) soort persing of extractie
b) organoleptische eigenschappen
c) zuurtegraad

Dus ‘extra vierge olijfolie’ en ‘gemaakt van olijven uit de EU’ is al voldoende informatie.

Sinds 2012 geldt uitvoeringsverordening (Nr 29/2012) waar in 2018 een wijziging op is gekomen (2018/1096). Hier gaat het eindelijk om het oogstjaar. Ik citeer:
‘Om de consument aanvullende informatie over de leeftijd van een olijfolie te verschaffen, moet het de lidstaten worden toegestaan de vermelding van het oogstjaar verplicht te stellen. Teneinde de werking van de interne markt echter niet te verstoren, moet een dergelijke verplichte vermelding beperkt zijn tot olijfoliën die in hun land zijn geproduceerd, zijn verkregen uit op hun grondgebied geoogste olijven en uitsluitend voor hun nationale markten bestemd zijn’.

De vermelding van het oogstjaar op de etikettering van extra olijfolie van de eerste persing en olijfolie van de eerste persing is facultatief voor de marktdeelnemers indien de inhoud van de verpakking voor honderd procent uit één oogstjaar afkomstig is. Aangezien de olijvenoogst gewoonlijk in het late najaar begint en eindigt tegen het voorjaar van het volgende jaar, is het passend te verduidelijken hoe het oogstjaar op de etikettering moet worden vermeld.

Met andere woorden: Italië mag verplicht stellen dat het oogstjaar vermeld wordt maar alleen voor ‘made in Italy’ olijfolie voor de Italiaanse markt. Maar het hoeft niet. Nog meer verwarring dus.

Wat moet en mag nu uiteindelijk op het olijfolie-etiket staan?
tabel richtlijn etiket evoo

*) bij de zuurtegraad moeten dan ook de andere parameters peroxidegehalte, wasgehalte en absorptievermogen in het ultraviolette gebied vermeld worden. Om de consument niet te misleiden, moet de waarde van de fysisch-chemische parameters, indien deze op de etikettering wordt vermeld, de maximumwaarde zijn die deze parameters mogen bereiken op de datum van minimale houdbaarheid. Volgt u mij nog?

Dit betekent dat je de zuurtegraad niet hoeft te vermelden, maar als je dat doet, moet je de overige parameters met hun maximumwaarden ook vermelden. De uiterste THT-datum moet gekoppeld zijn aan het moment waarop de maximumwaarden van de parameters worden overschreden. Ga daar maar eens aanstaan. Bij slecht transport of opslag kunnen ze zomaar door de maximum zuurtegraadgrens heen schieten.

VOK-datum
Conclusie: op olijfolie moet een THT-datum vermeld worden en deze is gekoppeld aan het verlies van organoleptische (smaak en geur) en fysisch-chemische waarden. Een producent mag het oogstjaar vermelden op het etiket en het is passend om het oogstjaar te verduidelijken.

Tip van de dag: uitgaand van het principe ‘hoe verser hoe beter’ en van het feit dat elk jaar nieuwe olijfolie wordt gemaakt, is dit mijn tip: zoek een olijfolie waar een oogstdatum op staat, tel daar 1 jaar bij op en hanteer dit als uw eigen VOK-datum: Verse Olijfolie Kopen!
Dit artikel afdrukken