De Europese Commissie en de provinciebesturen nemen alleen genoegen met ‘solide oplossingen’, waarbij de overheid de stikstofuitstoot aantoonbaar weet terug te dringen. Dat schrijft de Volkskrant.

Vanochtend rapporteert het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne (RIVM) een tiental mogelijkheden om stikstofemissies te besparen. Op basis van die ideeën wil het kabinet vrijdag aanstaande voorstellen kunnen doen aan de Tweede Kamer. Die zullen variëren van technische ingrepen - en daarmee kostenverzwaringen - in de landbouw tot autoloze zondagen, generieke snelheidsbeperkingen of lokale snelheidslimieten.
De landbouwmaatregelen kunnen variëren van het toevoegen van additieven aan het veevoer tot het verplicht aanleggen van kruidenrijk grasland. Het laatste leidt weliswaar tot een iets lagere melkproductie per hectare grasland, maar ook tot besparingen in het gebruik van stikstof-emitterende mest.

Rechtse meerderheid Eerste Kamer
Volgens premier Rutte moeten alle sectoren een bijdrage leveren door emissies te beperken: autorijden, varen, vliegen en de landbouw. "Maar", zegt hij erbij, "we hebben ook gezegd dat boeren die door willen, door moeten kunnen. Ten aanzien van boeren die willen stoppen in de buurt van een natuurgebied, kunnen we kijken of we met elkaar tot een deal kunnen komen.”

In de Eerste Kamer verklaarde Rutte zich gisteren nadrukkelijk tegen gedwongen krimp van de veestapel en voorstander van een rationalisatie van de Natura 2000-gebieden. De rechtse meerderheid die sinds de zege van het FvD bij de Provinciale Staten verkiezingen van 2019 in de Senaat huist, dwingt het kabinet daartoe. Door een motie van senator Otten (inmiddels geen FvD meer, maar net als FvD voorstander van behoud van de bestaande boerenstand in Nederland) moet het kabinet de mogelijkheden om Natura 2000-gebieden te "rationaliseren" onderzoeken. Onder zowel oud-premier Balkenende als Rutte I is dat geen haalbare kaart gebleken bij de Europese Commissie.

Brussel zal waarschijnlijk ook nu geen coulance tonen, redeneert de Volkskrant, "omdat Nederland zelf voortdurend andere landen terechtwijst met het mantra ‘regels zijn regels’", maar zelf een potje heeft gemaakt van de uitvoering van het stikstofbeleid. Hoewel ons land kan besluiten zich niets van Brussel aan te trekken, zal zo'n houding de relaties binnen de EU niet bevorderen. Politiek is het daarom geen haalbare kaart.

Hooguit zijn maatregelen te verwachten die kostenverhogend werken, het land niet verder helpen en de bouw vermoedelijk op slot houden vanwege de grote juridische onzekerheden rond de houdbaarheid van de bouwvergunningen die het kabinet nu juist mogelijk meent te maken
Het gesprek over maatregelen leidt tot even wonderlijke als verwarrende argumentaties. Volgens D66-Tweede Kamerlid Tjeerd de Groot vloeit halvering van de veestapel, wat hem betreft desnoods deels gedwongen, direct voort uit het kringloopbeleid van minister Schouten van Landbouw. Volgens WUR-geleerde Martin Scholten is krimp juist geheel strijdig met de kringloopgedachte. Hij is voorstander van een zo intensief mogelijk gebruik van biomassa via het maag-darmkanaal van dieren. Mestbeperking door krimp van diertallen ziet hij daarom niet als een optie. In zijn visie moet de natuur gespaard worden door technische hulpmiddelen om de negatieve natuureffecten van intensieve dierlijke biomassa-verwerking op te vangen. Daarmee jaagt hij de boer op extra kosten.

Een van de grootste problemen van de gemiddelde Nederlandse boer is nu juist zijn hoge kostprijs. Die is het gevolg van een combinatie van de hoge grondprijzen en de techniek die nu al nodig is om 'duurzaam' - zoals het heette voor het concept 'kringlooplandbouw' gemeengoed werd - te kunnen boeren in ons land. De hoge kostprijs maakt echter dat boeren de grootste moeite hebben om een rendabele bedrijfsvoering rond te zetten. Bij minder boeren zijn minder kunstgrepen nodig en komt het boereninkomen er dus vanzelf al beter uit.

Provincies zien het niet zitten
Het kabinet lijkt zich met ondoordachte maatregelen en inconsistent beleid in een korte termijn-politiek te storten om de 18.000 bouwprojecten die stil zijn komen te liggen door zijn falende Programma Aanpak Stikstof (PAS) weer op gang te brengen. Acht van de twaalf provincies, waaronder alle randstedelijke, zijn zich daarvan bewust. Zij willen geen halve maatregelen om de stikstofemissies terug te brengen tot doelniveau's conform de natuurdoelstellingen. Ze willen zekerheid dat woningbouw- en infrastructuurprojecten - waarvoor zij de vergunningen afgeven - straks niet sneuvelen bij de rechter. Ze zijn huiverig geworden, na het blauwtje dat zij begin dit jaar liepen met duizenden door het wegvallen van het PAS onhoudbaar geworden, maar door hen afgegeven vergunningen. Eerder verklaarde MOB-directeur Johan Vollenbroek, die vele procedures tegen provinciale vergunningsbesluiten heeft lopen, dat zonder deugdelijk beleidskader iedereen die tegen een bouwproject is dat bij de rechter gemakkelijk kan blokkeren.

Het ligt niet in de lijn der verwachting dat het kabinet met zijn polderende politiek en korte termijn-oplossingen vrijdag aanstaande veel kan bereiken. Denkbaar is dat de Tweede Kamer vrijdag vredig reageert om een politieke crisis rond met name de veehouderij te voorkomen. Hooguit zijn maatregelen te verwachten die kostenverhogend werken, het boerenbelang niet dienen en de bouw vermoedelijk op slot houden vanwege de grote juridische onzekerheden rond de houdbaarheid van de bouwvergunningen die het kabinet nu juist mogelijk meent te maken.
Dit artikel afdrukken