Soms breng je als producent al geruime tijd probleemloos een product op de markt en word je ineens ingehaald door nieuwe regelgeving. Kun je dan meteen de handhavers op de stoep verwachten of niet? Of je hebt een product dat je ook in andere landen zou willen verkopen, maar daar blijkt op een andere manier te worden gehandhaafd.
Het zijn vragen en zaken waar Jasmin Buijs, advocaat bij Axon Advocaten, dagelijks mee te maken krijgt. Buijs is gespecialiseerd in 'novel foods'. Dat zijn producten die nieuw zijn in het menu van Europese consumenten.
Tijdens het congres Voedselveiligheid en -integriteit op 7 november jl. in Den Haag stelde Jasmin Buijs een aantal praktische voorbeelden aan de orde van het 'niemandsland' waar bedrijven, wetgever en handhaver zich soms in bevinden. We spraken met haar over die praktijk en waar bedrijven mee te maken krijgen.
Novel food Catalog
"Wat een novel food is, ligt in principe vast," zegt Buijs. "Het uitgangspunt is de datum 15 mei 1997. Producten die vóór die datum nog niet 'in significante mate' geconsumeerd werden in de EU en die binnen tenminste één van de categorieën vallen zoals opgenomen in de Europese Verordening Nieuwe Voedingsmidddelen, kwalificeren als novel food. Producenten die een novel food op de markt willen brengen, moeten een autorisatieproces door."
"De Europese Commissie beoordeelt de aanvragen. De EFSA (European Food Safety Agency) speelt een belangrijke rol in de wetenschappelijke toets of het levensmiddel veilig is. Is de opinie van de EFSA positief, dan wordt in de meeste gevallen autorisatie toegekend door de Europese Commissie. Deze autorisatie is generiek. Dat betekent dat andere producenten met identieke producten ook gebruik kunnen maken van diezelfde autorisatie, tenzij dataprotectie is verleend."
Van een aantal levensmiddelen is in de Novel Food Catalog aangegeven of het gaat om een novel food of niet. Maar zo eenduidig is het niet altijd. Vaak is meer onderzoek nodig om te kunnen achterhalen of een product al voor 1997 in ruime mate geconsumeerd werd in de EU.
"De Novel Food Catalog betreft dan ook geen wetgeving en bevat zeker geen uitputtende lijst van levensmiddelen," zegt Buijs. De lijst is gebaseerd op input van de EU lidstaten. Bovendien kunnen er wel eens veranderingen binnen de lijst plaats vinden. Deze veranderingen worden doorgevoerd door de Europese Commissie.
Cannabidiol
Een voorbeeld van zo'n casus is cannabidiol, de populaire stof CBD dus. Begin 2019 verduidelijkte de Europese Commissie dat Cannabis sativa L- extracten en andere producten op basis van cannabis die cannabinoïden bevatten, novel foods zijn.
Dat leidde tot veel onrust, want de CBD-markt groeit en bloeit. Er zijn talloze voedingssupplementen en 'nutraceuticals' te koop, van CBD-olie tot thee of snoepjes met CBD. De producten vliegen de winkel uit. CBD zou stress reduceren, een goede nachtrust garanderen en meer energie opleveren. Bewijs voor deze claims ontbreekt vooralsnog, zei cannabisonderzoeker Arno Hazekamp onlangs in het Algemeen Dagblad.
Moeten al die succesproducten nu opeens het autorisatieproces door? En staat bij de verkopers dadelijk de NVWA op de stoep om de producten terug te halen tot ze toegelaten zijn? "Nee, het geldt niet voor alle hennepproducten," zegt Buijs. Producten van bepaalde plantendelen en die een geschiedenis van veilig gebruik hebben - overeenkomstig de Europese Verordening Nieuwe Voedingsmiddelen - zijn niet opeens een novel food. Maar voor producten waar CBD als extract aan is toegevoegd, is zo'n geschiedenis van veilig gebruik tot op heden nog niet aangetoond. Vanuit de stelregel in de levensmiddelenregulering dat 'Food shall not be unsafe', moet daarom een nieuwe toelating worden aangevraagd.
"De interessante situatie die nu is ontstaan met betrekking tot de wettelijkste status van CBD-producten, hangt samen met het feit dat de Europese lidstaten verschillend reageren. "Uit publieke bronnen valt op te maken dat in België alle levensmiddelen op basis van cannabis verboden zijn," zegt Buijs, "terwijl in Ierland cold pressed CBD-olie in principe wel is toegestaan."
En hoe zit het in Nederland? Buijs: "De handhaving van novel foods-wetgeving ligt in ons land bij de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA). De NVWA heeft nog geen expliciet handhavingsbeleid omtrent CBD gepubliceerd en is hierover in gesprek met het ministerie van VWS. Dit betekent echter niet dat het op de markt brengen van CBD-extracten geheel zonder handhavingsrisico is."
Wie een ongeautoriseerde novel food op de markt brengt, kan door de NVWA een (kleine) boete opgelegd krijgen. Sowieso zullen levensmiddelenbedrijven moeten kunnen aantonen dat hun producten niet onveilig zijn. "Ik zou niet willen zeggen dat er sprake is van een niemandsland, maar er is wel veel onduidelijkheid voor levensmiddelenbedrijven," zegt Buijs. Producten met CBD zijn niet verboden, maar ook niet zonder meer toegelaten.
Levensmiddelenbedrijven die een ongeautoriseerde gezondheids- of medische claim hanteren, spelen sowieso met vuur en kunnen met de Geneesmiddelenwet te maken krijgen. De boetes voor het op de markt brengen van, of reclame maken voor, een niet toegelaten medicijn liggen vele malen hoger dan bij levensmiddelen. "Of je bepaalde gezondheidsclaims kunt toeschrijven aan hennepproducten, is inderdaad weer een ander vraagstuk," zegt Buijs. "Er zijn momenteel geen goedgekeurde claims voor CBD, maar bovendien zijn medische claims nooit toegestaan voor levensmiddelen."
Lees hier het live blog van het congres Voedselveiligheid en -Integriteit dat Foodlog op 7 november jl. organiseerde.
Dit artikel afdrukken
Tijdens het congres Voedselveiligheid en -integriteit op 7 november jl. in Den Haag stelde Jasmin Buijs een aantal praktische voorbeelden aan de orde van het 'niemandsland' waar bedrijven, wetgever en handhaver zich soms in bevinden. We spraken met haar over die praktijk en waar bedrijven mee te maken krijgen.
Novel food Catalog
"Wat een novel food is, ligt in principe vast," zegt Buijs. "Het uitgangspunt is de datum 15 mei 1997. Producten die vóór die datum nog niet 'in significante mate' geconsumeerd werden in de EU en die binnen tenminste één van de categorieën vallen zoals opgenomen in de Europese Verordening Nieuwe Voedingsmidddelen, kwalificeren als novel food. Producenten die een novel food op de markt willen brengen, moeten een autorisatieproces door."
"De Europese Commissie beoordeelt de aanvragen. De EFSA (European Food Safety Agency) speelt een belangrijke rol in de wetenschappelijke toets of het levensmiddel veilig is. Is de opinie van de EFSA positief, dan wordt in de meeste gevallen autorisatie toegekend door de Europese Commissie. Deze autorisatie is generiek. Dat betekent dat andere producenten met identieke producten ook gebruik kunnen maken van diezelfde autorisatie, tenzij dataprotectie is verleend."
Van een aantal levensmiddelen is in de Novel Food Catalog aangegeven of het gaat om een novel food of niet. Maar zo eenduidig is het niet altijd. Vaak is meer onderzoek nodig om te kunnen achterhalen of een product al voor 1997 in ruime mate geconsumeerd werd in de EU.
"De Novel Food Catalog betreft dan ook geen wetgeving en bevat zeker geen uitputtende lijst van levensmiddelen," zegt Buijs. De lijst is gebaseerd op input van de EU lidstaten. Bovendien kunnen er wel eens veranderingen binnen de lijst plaats vinden. Deze veranderingen worden doorgevoerd door de Europese Commissie.
Cannabidiol
Een voorbeeld van zo'n casus is cannabidiol, de populaire stof CBD dus. Begin 2019 verduidelijkte de Europese Commissie dat Cannabis sativa L- extracten en andere producten op basis van cannabis die cannabinoïden bevatten, novel foods zijn.
Dat leidde tot veel onrust, want de CBD-markt groeit en bloeit. Er zijn talloze voedingssupplementen en 'nutraceuticals' te koop, van CBD-olie tot thee of snoepjes met CBD. De producten vliegen de winkel uit. CBD zou stress reduceren, een goede nachtrust garanderen en meer energie opleveren. Bewijs voor deze claims ontbreekt vooralsnog, zei cannabisonderzoeker Arno Hazekamp onlangs in het Algemeen Dagblad.
Moeten al die succesproducten nu opeens het autorisatieproces door? En staat bij de verkopers dadelijk de NVWA op de stoep om de producten terug te halen tot ze toegelaten zijn? "Nee, het geldt niet voor alle hennepproducten," zegt Buijs. Producten van bepaalde plantendelen en die een geschiedenis van veilig gebruik hebben - overeenkomstig de Europese Verordening Nieuwe Voedingsmiddelen - zijn niet opeens een novel food. Maar voor producten waar CBD als extract aan is toegevoegd, is zo'n geschiedenis van veilig gebruik tot op heden nog niet aangetoond. Vanuit de stelregel in de levensmiddelenregulering dat 'Food shall not be unsafe', moet daarom een nieuwe toelating worden aangevraagd.
Producten met CBD zijn in Nederland niet verboden, maar ook niet zonder meer toegelatenVerschillende interpretaties
"De interessante situatie die nu is ontstaan met betrekking tot de wettelijkste status van CBD-producten, hangt samen met het feit dat de Europese lidstaten verschillend reageren. "Uit publieke bronnen valt op te maken dat in België alle levensmiddelen op basis van cannabis verboden zijn," zegt Buijs, "terwijl in Ierland cold pressed CBD-olie in principe wel is toegestaan."
En hoe zit het in Nederland? Buijs: "De handhaving van novel foods-wetgeving ligt in ons land bij de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA). De NVWA heeft nog geen expliciet handhavingsbeleid omtrent CBD gepubliceerd en is hierover in gesprek met het ministerie van VWS. Dit betekent echter niet dat het op de markt brengen van CBD-extracten geheel zonder handhavingsrisico is."
Wie een ongeautoriseerde novel food op de markt brengt, kan door de NVWA een (kleine) boete opgelegd krijgen. Sowieso zullen levensmiddelenbedrijven moeten kunnen aantonen dat hun producten niet onveilig zijn. "Ik zou niet willen zeggen dat er sprake is van een niemandsland, maar er is wel veel onduidelijkheid voor levensmiddelenbedrijven," zegt Buijs. Producten met CBD zijn niet verboden, maar ook niet zonder meer toegelaten.
Levensmiddelenbedrijven die een ongeautoriseerde gezondheids- of medische claim hanteren, spelen sowieso met vuur en kunnen met de Geneesmiddelenwet te maken krijgen. De boetes voor het op de markt brengen van, of reclame maken voor, een niet toegelaten medicijn liggen vele malen hoger dan bij levensmiddelen. "Of je bepaalde gezondheidsclaims kunt toeschrijven aan hennepproducten, is inderdaad weer een ander vraagstuk," zegt Buijs. "Er zijn momenteel geen goedgekeurde claims voor CBD, maar bovendien zijn medische claims nooit toegestaan voor levensmiddelen."
Lees hier het live blog van het congres Voedselveiligheid en -Integriteit dat Foodlog op 7 november jl. organiseerde.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ik haal een paar keer rustig adem en ontspan mezelf. De ademhaling maakt me kalm en gevoelig voor mijn interne landschap. Mezelf aandacht geven voordat ik een ‘novel food’ tot mij neem is een gewoonte geworden voor mij. Wat een novel food voor mij is staat nergens beschreven. Het zijn in ieder geval producten die ik nooit eerder tot mij heb genomen en vaak ook producten die ik al eerder heb genuttigd. Producten die ondefinieerbaar zijn zouden eigenlijk per definitie tot de novel foods moeten behoren, of ze nu van voor de oorlog zijn of daarna. Een novel food staat voor mij synoniem aan voorzichtigheid, zorgvuldigheid en aandacht. "Zorg goed voor jezelf en neem niks zomaar voor waar aan", zou mijn moeder zeggen.
Nu ik voldoende aandacht voor mezelf heb neem ik een druppeltje CBD olie. Ik laat het in mijn mond liggen en mijn slijmvliezen doen het werk. Binnen een minuut voel ik dat er iets gebeurt met mijn lichaam. Het voelt niet perse goed moet ik zeggen. Beetje onwennig en houd mezelf voor dat ik dus gewoon even moet wennen. De minuten verstrijken en het onwennige gevoel blijft. Ik probeer er woorden aan te geven; meer spanning, druk in mijn keel. Daar blijft het bij voor die keer. Een aantal dagen houd ik een druppeltje per dag aan en het onwennige gevoel blijft. Ik kan zeker niet zeggen dat ik mij comfortabel voel bij de CBD maar heel oncomfortabel ook niet. Na vijf dagen doe ik een druppel erbij en de ervaring blijft hetzelfde, wellicht wat sterker.
In de tweede week besluit ik een derde druppel erbij te doen en dan veranderd er iets. Het onwennige gevoel slaat om in een oncomfortabel gevoel. Mijn lichaam begint te protesteren. Ik krijg maagpijn, hoofdpijn en ik heb het gevoel dat mijn lichaamsmetabolisme op hol slaat. De hele dag krijg ik geen hap door mijn keel. Die CBD is het niet voor mij. Deze novel food heeft mijn autorisatieproces niet doorstaan en is afgewezen. Deze hoort niet in mijn markt thuis.
Wij hebben flink geïnvesteerd en een van de grootste extractie faciliteiten van Europa neergezet in Berlijn** deze zomer. De toekomst ligt -denk ik- in natuurlijk extracten. Een full-spectrum extract uit cannabis (vezelhennip) heeft een zelfde profiel als in het plantaardige materiaal. Lycopeen extract uit tomaten of beta-caroteen uit wortel. Zelfde laken een pak. Moeilijk doen over dit soort producten is vreemd. Hebben we echt liever een chemische gemaakte single molecuul uit Azië? Neen, terug naar de natuur, maar dan wel op een moderne manier. Botanical extracts daar is weinig mis mee. Onze nationale overheid zwalkt, en Brussel ook best wel een beetje. Experimenten willen doen met legal nederwiet (met THC) maar extracten (zonder CBD) in een grijs gebied laten, illustreert hoe bizar we bezig zijn.
** waarom naar Duitsland? Simpel, de THC regels in Nederland zijn strenger dan in Europa. Kan je dat voorstellen? Nu, het is echt zo.
#1 vorig jaar zijn een stuk of 20 commerciële producten getest, in 90% van deze producten was het aandeel CBD op het label overeenkomst met de analyse in het lab. Nog erger, er zat in sommige producten THC. Het is een jonge markt, weinig tot niemand wilt geld uitgeven voor nette lab analyses. Het duurt gewoon een paar jaar en dan wordt deze markt vanzelf professioneel.
Leuk dat CBD. Hoe zit het met het drugsvraagstuk? Criminelen schieten voor een paar € tegenwoordig ook advocaten dood, en het is een miljardenindustrie, groter dan Philips bijvoorbeeld.
THC (Nederwiet dus) is een (verboden) drug. CBD is een fytochemical uit vezelhennip, en is geen drug.