Vandaag op Wereldvoedseldag weer volop demonstraties. Zijn boeren slachtoffers van het ‘systeem’, vervuilers van de natuur of helden waar we van moeten houden? Het antwoord van Bert van Ruitenbeek, directeur van de Stichting Demeter, het kwaliteitskeurmerk voor biodynamische landbouw en voeding.
Als je de politici hoort dan lijkt het ze maar het beste om ze als onze helden te betitelen die een goede prijs voor hun producten horen te ontvangen.
Klinkt plausibel. Ze werken hard, zorgen voor ons voedsel. Tot zover alle boeren en tuinders over één kam. Maar ‘de boeren’ bestaan natuurlijk niet en hadden veel van de nu protesterende boeren niet kunnen bedenken dat als verreweg het meeste van hun productie wordt geëxporteerd (zo’n 75%) en die markt in handen is van een paar grote inkopende partijen/spelers dat ze niet echt veel grip hebben op de prijsvorming. En onze politici ook niet. Zo gingen veel boeren, aangemoedigd door financiers en toeleveranciers alsmaar meer produceren met behulp van de goedkope fossiele brandstoffen met behulp van grote importen van veevoer, gebruik van kunstmest, chemie… om maar voor de prijzen op de wereldmarkt te kunnen produceren. De weidevogels, de insecten, de planten verdwenen, de bodem verschraalde. We ondergingen en ondergaan meerdere grote crises met dierziekten. De overheid faalde om tot een evenwichtig beleid te komen waar maatschappelijke waarden in de knel kwamen.
Het wordt tijd voor een eerlijk verhaal. Dat we ons moeten richten op een gezondmakende landbouw die primair produceert voor de eigen bevolking, de toeristen die naar ons toekomen en wellicht een straal van paar honderd kilometer verder, maar niet via veevoer uit Zuid-Amerika met vlees en melkpoeder naar China. Dat zijn geen kringlopen. Wat we nodig hebben zijn boerderijen waar het lekker ruikt, waar je graag op bezoek komt, waar dieren nog naar buiten kunnen. Die zorgen voor diversiteit op het land. Boeren en tuinders die zo investeren in bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit waardoor hun bedrijven zo robuust mogelijk zijn in tijden van klimaatverandering. Boeren die deze richting op willen verdienen onze steun. Want gezonde voeding is niet iets wat je zomaar aan de vrije markt kunt overlaten.
Eigenlijk is de keuze voor een gezondmakende, herstellende landbouw, de enig mogelijke keuze als we onze klimaat-, biodiversiteits- en stikstofdoelen willen halen. Biologische en biodynamische boeren laten zien dat het kan. Grondgebonden, zoveel mogelijk de kringloop sluiten. Vreemd genoeg wordt de bio-sector momenteel vrijwel doodgezwegen en blijkt slecht in staat door de lobby van de belangenbehartigers van de export gedreven landbouw en vooral intensieve veehouderij heen te breken.
Natuurlijk zijn boeren die het pad van schaalvergroting in zijn geslagen deels misleid en moeten we waar nodig boeren uitkopen om zo de veestapel te kunnen verkleinen. Maar het is ook voor heel veel mensen (politici, maar ook consumenten) tijd om in de spiegel te kijken en te reflecteren op keuzes in het verleden. Doorlopen op een doodlopende weg is de slechtst mogelijke keuze. Zelfs als je onderweg nog geknuffeld wordt door opportunistische politici of onwetende burgers.
Dit artikel afdrukken
Klinkt plausibel. Ze werken hard, zorgen voor ons voedsel. Tot zover alle boeren en tuinders over één kam. Maar ‘de boeren’ bestaan natuurlijk niet en hadden veel van de nu protesterende boeren niet kunnen bedenken dat als verreweg het meeste van hun productie wordt geëxporteerd (zo’n 75%) en die markt in handen is van een paar grote inkopende partijen/spelers dat ze niet echt veel grip hebben op de prijsvorming. En onze politici ook niet. Zo gingen veel boeren, aangemoedigd door financiers en toeleveranciers alsmaar meer produceren met behulp van de goedkope fossiele brandstoffen met behulp van grote importen van veevoer, gebruik van kunstmest, chemie… om maar voor de prijzen op de wereldmarkt te kunnen produceren. De weidevogels, de insecten, de planten verdwenen, de bodem verschraalde. We ondergingen en ondergaan meerdere grote crises met dierziekten. De overheid faalde om tot een evenwichtig beleid te komen waar maatschappelijke waarden in de knel kwamen.
Het wordt tijd voor een eerlijk verhaal. Dat we ons moeten richten op een gezondmakende landbouw die primair produceert voor de eigen bevolking, de toeristen die naar ons toekomen en wellicht een straal van paar honderd kilometer verder, maar niet via veevoer uit Zuid-Amerika met vlees en melkpoeder naar China. Dat zijn geen kringlopen. Wat we nodig hebben zijn boerderijen waar het lekker ruikt, waar je graag op bezoek komt, waar dieren nog naar buiten kunnen. Die zorgen voor diversiteit op het land. Boeren en tuinders die zo investeren in bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit waardoor hun bedrijven zo robuust mogelijk zijn in tijden van klimaatverandering. Boeren die deze richting op willen verdienen onze steun. Want gezonde voeding is niet iets wat je zomaar aan de vrije markt kunt overlaten.
Eigenlijk is de keuze voor een gezondmakende, herstellende landbouw, de enig mogelijke keuze als we onze klimaat-, biodiversiteits- en stikstofdoelen willen halen. Biologische en biodynamische boeren laten zien dat het kan. Grondgebonden, zoveel mogelijk de kringloop sluiten. Vreemd genoeg wordt de bio-sector momenteel vrijwel doodgezwegen en blijkt slecht in staat door de lobby van de belangenbehartigers van de export gedreven landbouw en vooral intensieve veehouderij heen te breken.
Natuurlijk zijn boeren die het pad van schaalvergroting in zijn geslagen deels misleid en moeten we waar nodig boeren uitkopen om zo de veestapel te kunnen verkleinen. Maar het is ook voor heel veel mensen (politici, maar ook consumenten) tijd om in de spiegel te kijken en te reflecteren op keuzes in het verleden. Doorlopen op een doodlopende weg is de slechtst mogelijke keuze. Zelfs als je onderweg nog geknuffeld wordt door opportunistische politici of onwetende burgers.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
'Gezonde voeding is niet iets wat je zomaar aan de vrije markt kunt overlaten'. Volgens mij hebben we in Europa de hele landbouw allesbehalve aan de vrije markt over gelaten, en dat kun je nu ook niet bepaald een succes noemen. Ik ben heel benieuwd hoe het dan wel moet.
Voorts denk ik dat wat we nu in het stikstofdossier zien gebeuren een voorbeeld is van juist geen vrije markt, en dat roept een berg weerstand op om bang van te worden. Ik wens Bert veel succes met de marktsturing en het sluiten van kringlopen, want volgens mij is dat nu juist wat we allemaal niet willen.
Volgens mij is het niet heel ingewikkeld Henric, de verdienmodellen zullen zich consequent gaan en moeten verplaatsen, juist dichter om en bij de boeren en tuinders en minder richting de toeleveranciers en afnemers. Langjarige vergelijkende proefvelden (Rodale instituut VS) tonen aan dat biologische akkers beter presteren bij klimaatverandering vanwege bodemstructuur. We zullen moeten investeren in veerkrachtige systemen, met meer diversiteit. Zorg dat je eventuele subsidies verplaatst van zaken die je niet wil naar hetgeen je wel wilt, en dat is nog steeds niet aan de orde. Een echt vrije markt bestaat niet, want die wordt vanuit de lobby gedomineerd door de grootsten en de machtigsten. We staan op een kantelpunt. De natuur blijft signalen geven en daarvoor doof blijven is onverantwoord
Mooi verhaal, morgen schakelen 200 koeienboeren om naar demeter, is daar afzet voor? of is dan de hele niche meteen om zeep, en wat moeten de andere melkveehouders gaan doen.
Dit soort filosoferende adviseurs zijn leuk bij het haardvuur met een blokje biokaas erbij maar wat moet een landbouwer daar nu concreet mee welke stap moet ik eigenlijk morgen meteen zetten en dan niet zeggen ga eens met een adviseur om tafel zitten om te kijken wat je mogelijkheden zijn.
Je moet niet met een adviseur om de tafel, maar met je buurt/ dorps/stadsgenoten. Niet eerst vanuit de financiële vraag, maar vanuit een open benadering. Wat voor verbindingen zijn mogelijk? En wat zou je eigenlijk zelf het liefste willen. De pionierende bio- en bd boeren zijn ooit gestart toen er alleen maar tegenwerking en helemaal geen afzet was.
Dat is nou precies het punt bij ons in het dorp heb je 2 supermarkten dat is mooi want daar hebben ze alles er is en bio groenteteler geweest maar de afzet kwam gewoon niet vd grond. Pionierende boeren waren per definitie al een niche nu wil je de niche gangbaar maken. Toch knap dat ze zonder afzet het bedrijf overeind gehouden hebben, ze hadden er natuurlijk ook nog niet zo'n papieren rompslomp omheen.
Nu klink ik misschien nogal cynisch maar de praktijk is nu eenmaal dat als iedere voetballer een Messi is dat nog wil niet zeggen dat ze bij het betaalde voetbal terecht kunnen.