3 min
De Nederlandse Voedings- en Warenautoriteit (NVWA) kondigde onlangs aan welke gewasbescherming volgens haar wel en niet toegepast mag worden in de land- en tuinbouw. Vriendelijke groene middelen, waaronder knoflook en tijm, sneuvelen en gegarandeerd dodelijke mogen juist wel. Plantkundige en gewasbeschermingsspecialist Nico Stutterheim kan zich niet vinden in die aanpak; hij ziet er bovendien een flagrante tegenspraak in met het vergroeningsbeleid van het Ministerie van Landbouw.
In een recent schrijven van de NVWA noemt de voornaamste categorieën van middelen die volgens de autoriteit wel en niet gebruikt mogen worden in de land- en tuinbouw.
De opsomming begint met het scharen van middelen die voorheen onder de RUB regeling vielen Regeling uitzondering bestrijdingsmiddelen onder het kopje Bestrijdingsmiddelen of Biociden. De NVWA is voornemens om te ‘controleren of middelen die voorheen onder de RUB-regeling vielen en die nu verkocht worden of na 1 oktober nog gebruikt worden, zijn toegelaten’.
Verder vermeldt de NVWA ook dat zij het gebruik van middelen van natuurlijke oorsprong zoals planten- en kruidenextracten sterk wil beperken. Immers: “Deze middelen kunnen giftig zijn, en zijn dan een risico voor mens, dier of milieu. U mag deze middelen alleen gebruiken en verkopen als gewasbeschermings-middel of biocide als het CTGB ze heeft toegelaten, of gebruiken voor bepaalde toepassingen als de Europese Commissie ze als basisstof heeft goedgekeurd.”)
Het vernieuwde elan van de NVWA om groene middelen van de markt te halen is om diverse redenen opmerkelijk. Wie goed leest ontdekt een behoorlijke adder onder het gras
Onschadelijk
Onder de RUB vielen onder andere zeewier- en algen extracten, chitosan, oliën, bier en meer van dat type middelen. De NVWA toont zich heel bezorgd over de veiligheid van deze en andere groene middelen, maar in 1999 schreef de staatssecretaris aan de Tweede Kamer nog het volgende: "Inmiddels is op mijn ministerie - in overleg met de overige betrokken ministeries - een inventarisatie verricht die heeft geleid tot een lijst van middelen die weliswaar een bestrijdingseffect hebben, maar die zodanig onschadelijk worden geacht dat de toepassing van de wet niet noodzakelijk en zinvol is” (TRCJZ/ 1999/11230).
Dan nu die adder onder het gras. De NVWA zegt met zoveel woorden dat als een natuurlijk middel geen basisstof is, dat zij er dan automatisch vanuit gaat dat het betreffende middel giftig is en het een risico vormt voor mens, dier of milieu (voorzorgsmaatregel = ‘beter veilig dan sorry’). Het middel mag dan niet gebruikt worden.
Opportunisme
Het argument van veiligheid en giftigheid lijkt hier wel heel erg opportuun gebruikt te worden, immers onder de wél toegelaten bestrijdingsmiddelen (sorry: ‘gewasbeschermingsmiddelen) bevinden zich de meest giftige en onveilige chemicaliën. Blijkbaar hanteert de NVWA (de overheid) de voorzorgsmaatregel precies andersom bij controverse over de veiligheid of giftigheid van een toegelaten chemisch middel. Dan wordt er juist geen verbod ingesteld als niet eenduidig wetenschappelijk aangetoond is dat het betreffende middel onveilig en giftig is. In feite wordt dus de lijst van basisstoffen als een soort positieve lijst gebruikt om stoffen van de markt te kunnen halen die niet op die beperkte lijst voorkomen.
Dat wekt verbazing omdat het beleid van het ministerie van LNV gericht is op vergroening van landbouw. LNV en de beide Kamers zouden zich dan ook af moeten vragen hoe ze het handhavende beleid van de NVWA beter kunnen laten aansluiten op de intenties die LNV zo duideljjk verwoordt. Beleidsdoelen staan prachtig op papier, maar als de handhavende overheid niet kan of wil aansluiten, dan hebben wij als maatschappij een behoorlijk probleem dat op korte termijn een oplossing verdient.
Dit artikel afdrukken
De opsomming begint met het scharen van middelen die voorheen onder de RUB regeling vielen Regeling uitzondering bestrijdingsmiddelen onder het kopje Bestrijdingsmiddelen of Biociden. De NVWA is voornemens om te ‘controleren of middelen die voorheen onder de RUB-regeling vielen en die nu verkocht worden of na 1 oktober nog gebruikt worden, zijn toegelaten’.
Verder vermeldt de NVWA ook dat zij het gebruik van middelen van natuurlijke oorsprong zoals planten- en kruidenextracten sterk wil beperken. Immers: “Deze middelen kunnen giftig zijn, en zijn dan een risico voor mens, dier of milieu. U mag deze middelen alleen gebruiken en verkopen als gewasbeschermings-middel of biocide als het CTGB ze heeft toegelaten, of gebruiken voor bepaalde toepassingen als de Europese Commissie ze als basisstof heeft goedgekeurd.”)
Het vernieuwde elan van de NVWA om groene middelen van de markt te halen is om diverse redenen opmerkelijk. Wie goed leest ontdekt een behoorlijke adder onder het gras
Kan ik nog wel met gerust hart knoflook in mijn soep gebruiken, heren en dames van het NVWA?Per 16 Juli 2019 bestaat er een nieuwe EU meststoffen verordening (EU 2019/1009) waarin enerzijds biostimulanten worden gedefinieerd en gereguleerd en anderzijds de definiëring van een gewasbeschermingmiddel wordt gewijzigd. Delen van die EU verordening zijn per direct toepasbaar (bijvoorbeeld ten aanzien van eisen aan labelling), maar in het algemeen hebben fabrikanten tot 16 Juli 2022 om hun producten te laten voldoen aan de wettelijke vereisten. De vraag kan gesteld worden waarom de NVWA nu aankondigt ten strijde te trekken tegen groene middelen terwijl we klaarblijkelijk in een lopend proces van nieuwe regulering zitten.
Onschadelijk
Onder de RUB vielen onder andere zeewier- en algen extracten, chitosan, oliën, bier en meer van dat type middelen. De NVWA toont zich heel bezorgd over de veiligheid van deze en andere groene middelen, maar in 1999 schreef de staatssecretaris aan de Tweede Kamer nog het volgende: "Inmiddels is op mijn ministerie - in overleg met de overige betrokken ministeries - een inventarisatie verricht die heeft geleid tot een lijst van middelen die weliswaar een bestrijdingseffect hebben, maar die zodanig onschadelijk worden geacht dat de toepassing van de wet niet noodzakelijk en zinvol is” (TRCJZ/ 1999/11230).
De NVWA zegt met zoveel woorden dat als een natuurlijk middel geen basisstof is, dat zij er dan automatisch vanuit gaat dat het betreffende middel giftig is en het een risico vormt voor mens, dier of milieuDie opmerking ging over de RUB middelen. Wat is er anno 2019 verandert? Is er nu duidelijk bewijs voorhanden die aantoont dat alle voormalige RUB middelen schadelijk zijn en dat zij daarom beoordeelt dienen te worden in de drie komende jaren totdat de nieuwe EU verordening volledig van kracht is? Waar is dat bewijs dan en om welke middelen gaat dat dan? Kan ik nog wel met gerust hart knoflook in mijn soep gebruiken, heren en dames van het NVWA? Even met beide benen op de grond: de NVWA stelt hier dus dat bv. zeewierextract als bestrijdingsmiddel (het is geen basisstof) geregistreerd moet staan. . . Hoe denkt het NVWA om te gaan met al die biostimulanten die zeewierextract bevatten en hoe denkt zij om te gaan met grondstoffen die op de Annex 1 staan van de bestrijdingsmiddelenwet en tegelijk in biostimulanten voorkomen zoals zeewier, knoflook en thijm?
Dan nu die adder onder het gras. De NVWA zegt met zoveel woorden dat als een natuurlijk middel geen basisstof is, dat zij er dan automatisch vanuit gaat dat het betreffende middel giftig is en het een risico vormt voor mens, dier of milieu (voorzorgsmaatregel = ‘beter veilig dan sorry’). Het middel mag dan niet gebruikt worden.
Opportunisme
Het argument van veiligheid en giftigheid lijkt hier wel heel erg opportuun gebruikt te worden, immers onder de wél toegelaten bestrijdingsmiddelen (sorry: ‘gewasbeschermingsmiddelen) bevinden zich de meest giftige en onveilige chemicaliën. Blijkbaar hanteert de NVWA (de overheid) de voorzorgsmaatregel precies andersom bij controverse over de veiligheid of giftigheid van een toegelaten chemisch middel. Dan wordt er juist geen verbod ingesteld als niet eenduidig wetenschappelijk aangetoond is dat het betreffende middel onveilig en giftig is. In feite wordt dus de lijst van basisstoffen als een soort positieve lijst gebruikt om stoffen van de markt te kunnen halen die niet op die beperkte lijst voorkomen.
Dat wekt verbazing omdat het beleid van het ministerie van LNV gericht is op vergroening van landbouw. LNV en de beide Kamers zouden zich dan ook af moeten vragen hoe ze het handhavende beleid van de NVWA beter kunnen laten aansluiten op de intenties die LNV zo duideljjk verwoordt. Beleidsdoelen staan prachtig op papier, maar als de handhavende overheid niet kan of wil aansluiten, dan hebben wij als maatschappij een behoorlijk probleem dat op korte termijn een oplossing verdient.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Het is minder scherp dan wat in dit stuk wordt gemeld, hierbij het originele persbericht van de NVWA hierover.
Bladmeststoffen, plantversterkers en biostimulanten zaten altijd in een 'grijs' gebied in Nederland. Er waren geen regels voor. Iedereen kon en mocht spullen op de markt brengen in dat grijze gebied. Daar zijn nu inderdaad nieuwe EU-regels voor in aantocht. Iets is of een meststof, of een gewasbeschermingsmiddel.
Punt wat NVWA gaat controleren is dat bladmeststoffen en plantversterkers niet mogen claimen iets te bestrijden, dan is het nl een gewasbeschermingsmiddel en heb je een toelating nodig. Daarnaast wil men controleren of er geen 'groene' middelen zijn zonder toelating die verrassend goed ziekten en plagen bestrijden waarvan je dat op basis van de inhoudsstoffen niet zou verwachten. Dan zit er wellicht iets in wat niet gedeclareerd is.
De RUB-regeling bestaat inderdaad niet meer, ook die stoffen komen te vallen onder die nieuwe EU-regeling. Er zijn nog wel wat 'basisstoffen' die voor bepaalde toepassingen gebruikt mogen worden, zie hier de lijst met toegestane basisstoffen.
De terminologie is wellicht ook wat verwarrend. Groene middelen qua gewasbescherming zijn middelen met een lager risico dan reguliere gewasbeschermingsmiddelen. Daar gaat de discussie niet over. De NVWA bedoelt hier met groene middelen o.a. de bladmeststoffen en plantversterkers e.d.
Overigens is het sowieso goed dat er voor elk middel wat op grond of gewassen wordt gespoten een goede risico-analyse wordt uitgevoerd. Of het nu een groen middel, een 'oud RUB-middel' of een chemisch gewasbeschermingsmiddel is. De suggestie in het artikel dat chemische middelen die zijn toegelaten erg onveilig zijn is onterecht. In de toelatings-beoordeling is juist een veilig gebruik vastgesteld. Als het middel volgens de gebruiksaanwijzing wordt gebruikt is het veilig voor mens, dier en milieu.
Dat is uitgebreid onderzocht voor gewasbeschermingsmiddelen, voor middelen in dat 'grijze' gebied niet. En dat gaat NVWA nu juist controleren om daar mogelijk onveilige situaties te voorkomen.
Terry, als iets een meststof/plantversterker is die een plant robuuster maakt, moet je dan claimen dat-ie beter bemest? In dat geval is de vraag: wat is robuuster?
Mest geven is tenslotte gedefinieerd als voeden. Beter voeden om robuuster te maken (= meer bestand tegen plagen, cq. te voorkomend te beschermen) valt buiten die definitie.
Ik heb het toch goed begrepen dat groene bestrijding juist ook gaat om voorkomen ipv bestrijden? Of zie ik dat verkeerd?
Ik kan niet stoppen met vragen stellen: waarom is - ik volg één van Nico's voorbeelden maar - knoflook potentieel toch zo gevaarlijk dat het voorzorgsbeginsel het als bestrijdings- en voorkomingsmiddel per definitie buiten spel zet?
Als daar een goede reden voor is, moet die het publiek uitgelegd kunnen worden.
Dick, uit eigen waarneming ik gezien dat middelen die ingezet worden als meststof of planten versterker ook als zij effect een echte bestrijdend effect hebben, zoals ook Terry al vermeld.
Het is dus een bestrijding die je onder t mom van bemesten kunt uitvoeren.
Dat wordt nu beter getoetst, alleen maar goed, want er zijn best wat groene stofjes die veel schadelijker zijn dan andere chemische.
Frank, kun je aangeven hoe gevaarlijk knoflook is als het een luis verjaagt (= bestrijdt)? Dat heb ik ook met eigen ogen kunnen waarnemen.
Graag in concrete voorbeelden praten. Dat helpt.
En: dat spuiten effectief is, begrijp ik, maar dat willen we nou juist een beetje minder, zegt het ministerie.
Dick #2, inderdaad meststoffen dragen bij aan goede en 'robuuste' groei en zijn essentieel voor een goede gewasverzorging. Als je van die meststoffen gaat claimen dat het een ziekte of plaag bestrijdt, dan is het een gewasbeschermingsmiddel en heb je een (dure) toelating nodig.
Maar de discussie gaat helemaal niet om meststoffen.
En ook niet om groene (laag-risico) gewasbeschermingsmiddelen.
Het gaat om de categorie die ik in #1 'grijs' noem: bladmeststoffen, biostimulanten en plantversterkers. Daar komt EU-regelgeving voor om dat 'grijze' gebied op te heffen. Prima zaak, geeft duidelijkheid voor iedereen. Het is niet meer van deze tijd dat je zomaar middelen op grond of gewas mag toedienen 'omdat dit vroeger ook gebeurde'.
En jouw knoflook-voorbeeld: wat wil je ermee bereiken ? Als je er ziekten of plagen mee wilt bestrijden is het een bestrijdingsmiddel. En is er een toelating nodig.
De RUB-middelen hadden ook nooit (of slechts een beperkte) risico-beoordeling ondergaan (en hadden geen toelating) en moesten dus ook onder die nieuwe EU-regeling vallen. In de basisstoffen-lijst zijn nog steeds wat uitzonderingen beschreven (zie #1 voor de link). Zo is bijvoorbeeld bier tegen naaktslakken nog steeds toegestaan. En azijn als zaaizaadbehandeling in granen en groentegewassen ook.