Joost de Jong en Willem Lageweg van de Transitiecoalitie Voedsel stellen de leden van de Tweede Kamer 10 punten voor die ze met staatssecretaris Paul Blokhuis zouden moeten bespreken als komende week diens Preventieakkoord op de agenda staat.
Dinsdag aaanstaande praat de Tweede Kamer over het Preventieakkoord dat VWS-staatssecretaris Blokhuis vorig jaar heeft afgesloten met een groot aantal partijen.
Terecht staan daarin stoere maatregelen om roken en alcoholgebruik verder te ontmoedigen. Maar de afspraken om zwaarlijvigheid aan te pakken schieten tekort. Het aantal volwassen mensen met overgewicht in Nederland is inmiddels meer dan 50%. Het RIVM heeft aangegeven dat met de maatregelen uit het Preventieakkoord de doelstellingen voor vermindering van obesitas onvoldoende gehaald worden. Een mooie gelegenheid voor de Tweede Kamer om het beleid op een 10 tal punten aan te scherpen.
Voedselomgeving
1. Onze leefomgeving heeft grote invloed op onze eetpatronen. Marketingcampagnes voor fast-food of van supermarkten voor bier of suikerhoudende frisdranken verleiden ons tot ongezonde aankopen. Afzonderlijke supermarkten gaan niet eigenstandig over tot het weghalen van snoep, suikerhoudende frisdranken en rookwaren bij de kassa’s. Dat kost hen omzet. Voor de supermarkten is het bespreekbaar als dit op landelijk niveau verboden wordt. Daarom zou de regering het uitstallen van snoep, suikerhoudende frisdranken en rookwaren bij de kassa moeten verbieden.
2. Wie door een winkelstraat loopt, moet moeite doen om een gezond broodje te vinden. De regering zou de gemeenten moeten uitdagen tot een vestigingsbeleid waarin er minder ruimte is voor aanbieders van ongezond voedsel zoals fast-foodzaken, zeker in de nabijheid van scholen.
3. De overheid zou met haar kantines een voorbeeld moeten zijn van een gezonde voedselomgeving waarbij consumenten verleid worden (‘nudging’) om de gezonde keuze te maken.
4. Dit voorjaar hebben Questionmark en de Transitiecoalitie Voedsel een eerste versie van een benchmark gepubliceerd waarbij supermarkten worden vergeleken op hun assortiment en kortingsacties. Daaruit bleek dat supermarkten vooral reclame maken voor ongezonde producten en dat is volledig in strijd met de geest van het Preventieakkoord. Dit onderzoek moet periodiek worden herhaald om zichtbaar te maken welke vooruitgang supermarkten op dit terrein boeken.
Voedseleducatie
5. Kinderen weten niet meer waar het voedsel vandaan komt en hoe het geproduceerd wordt. Ook over de betekenis van voedsel voor je gezondheid is weinig bekend. Daarom moet voedselonderwijs in het curriculum van het basisonderwijs opgenomen worden.
6. Het programma ‘Gezonde School’ vraagt om een extra impuls met gezonde schoolmaaltijden, kooklessen, schooltuinen of andere vormen van voedselonderwijs. Via een speciaal fonds zouden scholen daarvoor ondersteuning moeten krijgen.
7.Dat fonds zou mede bekostigd moeten worden met extra gelden die de overheid ontvangt uit de ingevoerde BTW verhoging op groenten en fruit.
Prijzen
8. Algemeen wordt erkend dat prijsmaatregelen effectief zijn om gedragsverandering te stimuleren. Gelet op de maatschappelijke kosten van ongezond en niet duurzaam voedsel is het gewenst dat ongezond en niet duurzaam voedsel duurder wordt en gezond en duurzaam voedsel goedkoper. De overheid moet snel met voorstellen komen om de markt hierin bij te sturen.
9. Een vergelijkbaar verhaal geldt voor de suikertax. In het Verenigd Koninkrijk blijkt dit een zeer effectief instrument om de hoeveelheid suiker in frisdranken te verlagen (5). Nederland zou dit voorbeeld snel moeten volgen.
10. Bekend is dat de vezelinhoud van producten en de mate van bewerking van voedsel (‘ultra-processed food”) een belangrijke impact hebben op de gezondheid van mensen (6). In het Preventie-akkoord krijgt dit weinig aandacht. De Gezondheidsraad zou op dit punt met een advies moeten komen.
Vorig jaar heeft de Tweede Kamer met ruim 500 (!) vragen laten zien kritisch te zijn op het Preventieakkoord. Dan wordt het nu tijd dat ze er ook wat aan willen doen.
Joost de Jong en Willem Lageweg van de Transitiecoalitie Voedsel.
Dit artikel afdrukken
Terecht staan daarin stoere maatregelen om roken en alcoholgebruik verder te ontmoedigen. Maar de afspraken om zwaarlijvigheid aan te pakken schieten tekort. Het aantal volwassen mensen met overgewicht in Nederland is inmiddels meer dan 50%. Het RIVM heeft aangegeven dat met de maatregelen uit het Preventieakkoord de doelstellingen voor vermindering van obesitas onvoldoende gehaald worden. Een mooie gelegenheid voor de Tweede Kamer om het beleid op een 10 tal punten aan te scherpen.
Voedselomgeving
1. Onze leefomgeving heeft grote invloed op onze eetpatronen. Marketingcampagnes voor fast-food of van supermarkten voor bier of suikerhoudende frisdranken verleiden ons tot ongezonde aankopen. Afzonderlijke supermarkten gaan niet eigenstandig over tot het weghalen van snoep, suikerhoudende frisdranken en rookwaren bij de kassa’s. Dat kost hen omzet. Voor de supermarkten is het bespreekbaar als dit op landelijk niveau verboden wordt. Daarom zou de regering het uitstallen van snoep, suikerhoudende frisdranken en rookwaren bij de kassa moeten verbieden.
2. Wie door een winkelstraat loopt, moet moeite doen om een gezond broodje te vinden. De regering zou de gemeenten moeten uitdagen tot een vestigingsbeleid waarin er minder ruimte is voor aanbieders van ongezond voedsel zoals fast-foodzaken, zeker in de nabijheid van scholen.
3. De overheid zou met haar kantines een voorbeeld moeten zijn van een gezonde voedselomgeving waarbij consumenten verleid worden (‘nudging’) om de gezonde keuze te maken.
4. Dit voorjaar hebben Questionmark en de Transitiecoalitie Voedsel een eerste versie van een benchmark gepubliceerd waarbij supermarkten worden vergeleken op hun assortiment en kortingsacties. Daaruit bleek dat supermarkten vooral reclame maken voor ongezonde producten en dat is volledig in strijd met de geest van het Preventieakkoord. Dit onderzoek moet periodiek worden herhaald om zichtbaar te maken welke vooruitgang supermarkten op dit terrein boeken.
Voedseleducatie
5. Kinderen weten niet meer waar het voedsel vandaan komt en hoe het geproduceerd wordt. Ook over de betekenis van voedsel voor je gezondheid is weinig bekend. Daarom moet voedselonderwijs in het curriculum van het basisonderwijs opgenomen worden.
6. Het programma ‘Gezonde School’ vraagt om een extra impuls met gezonde schoolmaaltijden, kooklessen, schooltuinen of andere vormen van voedselonderwijs. Via een speciaal fonds zouden scholen daarvoor ondersteuning moeten krijgen.
7.Dat fonds zou mede bekostigd moeten worden met extra gelden die de overheid ontvangt uit de ingevoerde BTW verhoging op groenten en fruit.
Prijzen
8. Algemeen wordt erkend dat prijsmaatregelen effectief zijn om gedragsverandering te stimuleren. Gelet op de maatschappelijke kosten van ongezond en niet duurzaam voedsel is het gewenst dat ongezond en niet duurzaam voedsel duurder wordt en gezond en duurzaam voedsel goedkoper. De overheid moet snel met voorstellen komen om de markt hierin bij te sturen.
9. Een vergelijkbaar verhaal geldt voor de suikertax. In het Verenigd Koninkrijk blijkt dit een zeer effectief instrument om de hoeveelheid suiker in frisdranken te verlagen (5). Nederland zou dit voorbeeld snel moeten volgen.
10. Bekend is dat de vezelinhoud van producten en de mate van bewerking van voedsel (‘ultra-processed food”) een belangrijke impact hebben op de gezondheid van mensen (6). In het Preventie-akkoord krijgt dit weinig aandacht. De Gezondheidsraad zou op dit punt met een advies moeten komen.
Vorig jaar heeft de Tweede Kamer met ruim 500 (!) vragen laten zien kritisch te zijn op het Preventieakkoord. Dan wordt het nu tijd dat ze er ook wat aan willen doen.
Joost de Jong en Willem Lageweg van de Transitiecoalitie Voedsel.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
@6. Scholen en het curriculum zijn/is een niet te nemen bastion. Slechts 5% van de scholen hebben een schooltuin. En dat worden er nog minder. De kosten per kind van een schooltuin varieert per initiatief tussen de 10 en de 50€. Dit is niets vergeleken met de kosten van een levenslange groentenpromotie campagne.
Daarnaast is Nederland een van de weinige landen waar geen schoollunch (en daar mee voedseleducatie) wordt geserveerd. Dat is een gemis maar ook een kans. We kunnen het met de huidige inzichten in een keer goed doen. Probleem blijft dat de scholen dat een belasting vinden. In een recente discussie met een leraar noemde deze voeding en schooltuinen een bonuseducatie. (Niet nodig maar leuk om er bij te doen als je tijd over hebt). Ik vraag me af wat de maluskantvis van geen schooltuin en geen voedseleducatie. Verdubbeling budget VWS naar 200 miljard?
Paul Blokhuis heeft met preventiebeleid geen grip op het bastion onderwijs. Dus vraagt deze aanpak een bredere aanpak Landbouw, Onderwijs en Preventie. Heeft iemand misschien inspraak op een Christen Unie congres?
Zou landbouw en gezondheid zorg in een ministerie, dus grens vervaging, een deel van de oplossing kunnen zijn?
Bodem, voedsel en gezondheid is dat een draad?
Allereerst helemaal eens met hetgeen dat Joost en Willem graag besproken zien.
toch lezen de 10 punten me wat ongemakkelijk en rommelig soms. Waarom zo geformuleerd en im deze volgorde?
Als punt 9 goed ingevoerd wordt, is punt 1 dan nog nodig?
Als punt 3 breder wordt getrokken tot aan overblijf maaltijden op school neem je noodzaak van punt 6 grotendeels weg?
Punt 5 klinkt heel mooi en romantisch. Feit is dat de wereld complexiteit is toegenomen en ik niet alles kan weten als normale burger. Daarnaast loopt er de nodige kritiek over kwaliteit en actualiteitsniveau over lesstof rondom voedselonderwijs. Het is niet gemakkelijk momenteel ;-).
Punt 8 en 10 zijn helder van taal.
Punt 2 straalt toch wel heel veel idealisme en droombeeld uit.
Wel moet ik er aan toevoegen dat ik dit jaar met de auto naar Oostenrijk ben gereden heen en weer. Jeetje het valt niet mee om onderweg enigszins fatsoenlijk eten te scoren. En ik was niet de enige in de groep die dit opgevallen was. Was met een groep van 55 personenen tussen de 25 en 39 in Oostenrijk.
Schooleten: Collega van mij gaat 1 dag / avond in de week de collegebanken in om zijn kennis te vergroten. Wat opvalt is dat hij slecht te spreken is over het eten dat hij voorgeschoteld krijgt. Ben even kwijt welk Duits bedrijf de opleiding faciliteert, maar fraai is het niet...
Persoonlijk krijg ik kriebels bij stoere taal. Doe mij maar duidelijk practice what you preach zinnen.
Het zou op de lagere school een heel deel van het curriculum kunnen behelzen. Ik denk dat je in drie kwartier per dag een heel deel over voedsel, biologie, wiskunde, natuurkunde en verzorging kunt leren als je het uitlegd via voedsel bereiden. In de hogere klassen kun je zelfs laten rekenen met de nutriënten inhoud van verschillende voedingsmiddelen. En zo menselijke "rantsoenberekeningen" samenstellen. Ik heb op de Middelbare Agrarische School meer geleerd over voeding (voor dieren en dus ook mensen) dan op de lagere school en middelbare school. En dat is eigenlijk raar.
Citaat: ‘Daarom zou de regering het uitstallen van snoep, suikerhoudende frisdranken en rookwaren bij de kassa moeten verbieden.’ Nou wat tabak betreft wordt daar al hard aan gewerkt Joost. Te hard.
In EU verband werd besloten dat in 2024 rookwaren niet meer zichtbaar uitgestald mogen zijn. Maar de hier zo voortvarende heer Bruins wil dit al in 2021 doen ingaan. Dit nieuwe staaltje van stuitende Nederlandse betuttelende vooroploperij — lees ‘beste jongetje van de klas’ — zorgt ook hier weer voor veel onnodige onrust en kan het einde betekenen van tientallen tabaks/gemaks/buurtwinkels met hun tijdschriften, wenskaarten, boeken, kranten en Post.NL activiteiten. Veel van deze MKB-ers krijgen het eenvoudig niet financieel voor elkaar hun zaak voor die tijd aan de nieuwe regels te doen aanpassen.
Aldi heeft recent de rookwaren aan het oog onttrokken. Niet zo moeilijk voor de supermarktbranche deze weinig effectieve maatregel. Alsof een roker door rookwaar niet te zien ‘vergeet’ om zijn verslaving voort te zetten. Als kaas, roomboter en eieren worden weggemoffeld vergeet ik ook heus niet dat dat lekkers bestaat.
Wat gezondheid echt waard is toont de komende versoepeling van de verkrijgbaarheid van marihuana wel. Alcoholverkoop nuttig dwarszitten is al helemaal niet aan de orde.