De uitstraling en het verhaal doen denken aan Tony's Chocolonely. The Flower Farm claimt dat een gemiddeld gezin 30m2 oerwoud zou kunnen redden per jaar. Dat bekt lekker natuurlijk. Saillant detail: de initiatiefnemer Marcel van Wing is mede-oprichter van reclamebureau Alfred. Dat werkt voor …. grote concurrent Becel.
Palmolievrij is big business
Palmolie is populair. Het wordt gebruikt in allerlei producten, van shampoo tot pindakaas tot de diesel die bij de pomp te koop is. Maar palmolie heeft een slechte reputatie, onder andere dankzij dit filmpje van Greenpeace. En daarom komen producenten steeds vaker met ‘palmolievrije’ producten, die meestal voor een premium prijs verkocht worden aan schuldbewuste consumenten. The Flower Farm ligt echter in de winkel voor een flink lagere prijs dan de palmolievrije variant Becel Pure. Hiermee spreekt men een veel bredere doelgroep aan dan alleen de natuurbewuste niche.
Orang-oetan uit de mouw
Maar de shea-boter die de basis vormt voor de margarine van The Flower Farm is helemaal niet zo duurzaam volgens experts. De Karité bomen die de noten produceren zijn verre van productief en hebben een lage opbrengst. Het blijkt niet mogelijk om de boter op grote schaal te produceren. Sterker nog, het is niet eens mogelijk om de bomen te verbouwen op plantages. Als er veel shea-boter geproduceerd zou worden, zou dit ten koste gaan van de lokale bevolking in de gebieden waar het vandaan komt.
Palmolie komt daarentegen van bomen die een veel hogere opbrengst hebben en veel effectiever kunnen worden verbouwd. Per hectare levert een palmolieplantage meer dan 5 keer zoveel olie op als zonnebloemen. En veruit de meeste palmolie die in producten voor de Nederlandse markt wordt verbouwd, komt inmiddels van gecertificeerde, en dus zo veel mogelijk duurzame plantages.
Voorstanders van palmolie betogen telkens dat ‘palmolievrij’ niet de goede oplossingsrichting is, juist omdat de oliepalm zo’n efficiënt gewas is. Voor andere plantaardige olie is veel meer landbouwgrond nodig zijn, wat dus tot meer ontbossing leidt. En er zijn belangrijke stappen gezet in de verduurzaming van de palmolie-industrie, onder andere door het internationale orgaan Roundtable for Sustainable Palm Oil (de RSPO).
Verschuilen achter een onduidelijk keurmerk is niet langer een optie, wil je de strijd winnen van palmolievrij. Producenten zullen moeten laten zien welke eisen ze stellen en hoe ze controleren of aan deze eisen wordt voldaanTwijfels over duurzaamheid van duurzame palmolie
Toch bestaan er serieuze bedenkingen bij de effectiviteit van de ‘duurzame certificaten’ die de RSPO verleent aan palmolieproducenten. Follow the Money deed er onderzoek naar en kwam tot de conclusie dat er weliswaar standaarden zijn voor de duurzaamheid van palmolie, maar dat die standaarden laag zijn en moeilijk controleerbaar. In Noorwegen en Frankrijk hebben de twijfels over de duurzaamheid inmiddels geleid tot hardere, wettelijke eisen waaraan gebruikte palmolie moet voldoen. Te concluderen valt dat ook experts niet weten wat beter voor de wereld is. Hoe moet de consument dan een verstandige, rationele keuze maken?
Potentie
Op basis van consumenteninzichten is te voorspellen dat de producten van The Flower Farm potentie hebben. Duurzaam eten is een complex onderwerp waar consumenten onvoldoende van weten. Maar toch willen ze graag hun best doen om duurzamer te eten.
Consumenten laten zich in hun keuzes daarom leiden door oppervlakkige kennis over wat wel en niet duurzaam is. Ze zijn op zoek naar eenvoudige manieren om te voldoen aan hun behoefte om duurzamer te consumeren, zonder zich uitgebreid te hoeven informeren. The Flower Farm past precies binnen dit plaatje.
Uit ons Future of Food onderzoek weten we dat er vier soorten consumenten zijn, die ieder andere afwegingen maken ten opzichte van duurzaam eten.
Idealisten (33%): Zij zullen zich goed informeren en kritisch opstellen tegenover de The Flower Farm gemaakte claims. Ze staan open voor tegengeluid, maar zullen toch ook gevoelig zijn voor de mogelijkheid om palmolievrij te smeren en bakken.
Geblokkeerden (26%): Deze groep wil graag duurzaam consumeren, maar ervaart drempels als kennis, prijs en beschikbaarheid. Men is op zoek naar eenvoudige en bereikbare manieren om duurzamer te eten. Prijs speelt een rol voor deze groep. Mijn voorspelling is dat deze groep zeer geïnteresseerd zal zijn in de producten van The Flower Farm.
Trendvolgers (19%): doen mee omdat het hip is, niet zozeer omdat ze zich zorgen maken om de wereld. Als The Flower Farm er in slaagt om een hype te creëren, zal deze doelgroep zeker instappen.
Conservatieven (22%): Laten zich niet beïnvloeden door duurzaamheidsclaims. Maar zijn wellicht gevoelig voor gezondheidsvoordelen die op basis van de shea-boter zouden kunnen worden bereikt.
Het lijkt erop dat de doelgroepen die het meest geïnteresseerd zijn, de trendvolgers en de geblokkeerden zijn. Samen vormen ze bijna de helft van Nederlandse consumenten. Er is dus veel potentieel voor shea-margarine.
Elk nadeel heb zijn voordeel
Ik denk niet dat we blij moeten zijn met het initiatief van Marcel van Wing. Consumenten vervullen hun behoefte om duurzaam te consumeren op een manier die waarschijnlijk helemaal niet zo duurzaam is en zeker niet voor de lange termijn. Een mogelijk gevolg is een prijzenoorlog die ertoe leidt dat fabrikanten goedkopere en minder duurzame opties voorrang geven boven de echte verduurzaming.
Maar ik voorzie wel een voordeel. Het dwingt namelijk de palmoliegebruikers om goed uit te leggen hoe het er precies voorstaat met de palmolieproductie op dit moment. Verschuilen achter een onduidelijk keurmerk is niet langer een optie, wil je de strijd winnen van palmolievrij. Producenten zullen moeten laten zien welke eisen ze stellen en hoe ze controleren of aan deze eisen wordt voldaan. Bedrijven die palmolie gebruiken worden aangezet om op een eerlijke en verifieerbare manier uit te leggen dat palmolie, zoals het nu wordt geproduceerd, op dit moment één van de beste keuzes is.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Zoals ik in een commentaar hierover op de fb pagina van Jaap Seidell vertelde (iets aangepast hieronder ;) :
Koolzaad is belangrijk bij wisselbouw, wisselbouw is belangrijk bij duurzame landbouw. Duurzame palmolie is ok, maar het grootste deel van die palmolie wordt niet duurzaam gewonnen, en er gaan steeds meer grote delen oerwoud verloren voor palmolieproductie, ook al streven een beperkt aantal landen naar 'duurzame', gaat dit maar door. Het totaalplaatje telt. Palmolie gebruiken als biobrandstof is uit den boze. Het gebruik van minerale olie (gas waaruit het koolstof deel is weggehaald - waar Gazprom nu onderzoek naar doet) als grondstof kan dan veel milieuvriendelijker zijn.
2,5% van de goede Europese landbouwgrond voor koolzaad is voldoende om de gehele soja import van Europa te vervangen. Tevens komt daar bij een hoeveelheid PPO vrij die de gehele Nederlandse en Belgische dieselhoeveelheid voor het wegverkeer kan vervangen. (bron WUR – Alterra) . Dit geeft bodemverbetering, betere landbouwproductie, minder gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen.
Koolzaad en Zonnebloemteelt worden altijd in wisselteelt verbouwd vaak met andere voedselgewassen zoals granen. Koolzaad en zonnebloemteelt verbeteren de bodemstructuur en verhogen daardoor de opbrengst van granen en andere gewassen die NA deze teelt verbouwd gaan worden (dus die O3 olie is mooi meegenomen). Koolzaad en zonnebloemen zijn zogenaamde voorvrucht gewassen. Bij een ”gezonde” landbouwmethode wordt eens in de 3- 4 jaar koolzaad of zonnebloemen geteeld.
Algen kunnen wel 40% vet bevatten en er zijn algen met een vergelijkbare vetzuursamenstelling als palmolie. En algen zijn zeer duurzaam, algenkweek concurreert namelijk niet met voedselgewassen; het neemt geen vruchtbare landbouwgrond in beslag. Ook bossen en biodiversiteit hebben niets te vrezen. Het water voor zoutwateralgen is onuitputtelijk; bij zoetwateralgen kan het water worden hergebruikt. CO2 uit de industrie kan gebruikt worden om de algen te voeden. (Bron: WUR). Algen zijn de beste oplossing, die ook goed passen binnen een CO2 cyclus.. Bovendien zijn algen uiterst gezond... ook de olie daarvan (door een hoog gehalte aan allerlei voedingsstoffen - soms (bijna) uniek - zoals Astaxanthine - en omega 3… en het o zo belangrijke natuurlijke jodium - o.a. voor hersenontwikkeling en het voorkomen van borstkanker). En de reststoffen daarvan als bemesting (al die mineralen die de oceaan inspoelen zonder hergebruik), veevoer, bestanddeel van mensenvoer...
Algen worden ook als een van de belangrijke oplossingen voor het wereldvoedselvraagstuk gezien. En kunnen een biobrandstof zijn die CO2 neutraal is. (maar waterstof is als energiedrager van 'groene' energieopwekking de beste oplossing voor ons land die binnen handbereik ligt - zie ook de VPRO Tegenlicht docu begin dit jaar over waterstof... op NPO beschikbaar)
En tegelijk gaan - zoals een andere nieuwe lijn hier vermeldt - de branden in de oerwouden van Congo en Angela door om oerwoud te vervangen door palmolieplantages.... net zoals de aangestoken branden in de Amazone voor nieuwe GM sojaplantages (voor ons veevoer). Duurzaam?????? Kortzichtig zeg ik!
1. Wing is mede-oprichter, maar ex medewerker. Wat heeft Becel ermee te maken?
2. De tegenstelling tussen shea en palm margarine is napraten van MVO en RSPO. Natuurlijk kan met shea maar een beperkt volume gemaakt worden (als je ook rekening houdt met het lokaal benodigde volume) maar dat zegt helemaal niets over onduurzaamheid van shea (wat gebeurt er nu met de noten die niet gebruikt worden?). Dat ook hier weer als marketingtruc framen, kom op vertel eens wat interessants.
3. Ik haal uit het andere draadje nog maar even de reactie van Inke in #46: "Er zijn meerdere redenen dat veel RSPO leden niet op de verpakking communiceren over de duurzame palmolie in het product." Als het echt zo overtuigend goed was, stond het er wel op. Er is vast meer aan de hand. Maar jij denkt dat het allemaal prima is. De geschiedenis is een stuk weerbarstiger.
4. Je zegt: "Consumenten laten zich in hun keuzes daarom leiden door oppervlakkige kennis over wat wel en niet duurzaam is". Ja dat klopt en daar maakt de hele markt ruimschoots gebruik van. En nu ga je een nieuwkomer, zonder zeker te weten of dat wel waar is, daarop afserveren? Brrr.
5. Ik heb geen enkel belang bij shea whatsoever.
In de wandelgangen hier thuis, hoor ik dat wespendieven (in Nederland onder de vogelrichtlijn beschermde roofvogels, die meer dan de helft van het jaar in Afrika leven) palmolieplantages mijden en alleen in natuurlijke boomvegetaties huizen. Van cashewnotenplantages houden ze ook al niet. 'De Karité bomen die de noten produceren zijn verre van productief en hebben een lage opbrengst ', maar zijn dus wel leuker voor dieren. Learning about the birds and the bees in West Africa.
#3: Shea butter (kokosvet/ olie etc.) kunnen meewerken.... net als koolzaad (dat hier lokaal geproduceerd kan worden!). Algen kunnen een totaaloplossing zijn. Palm(kokos)olie is dat niet voor ons milieu... zoals Agnes Jansen 1 ook treffend schildert. Plantages/ monocultures/ genetische manipulatie (zoals die vooral plaatsvindt) - grootschaligheid zonder diversiteit - hebben niks van doen met duurzaam landbouw/milieubeheer.
Plant dan dadelpalmen en droogtebestendige amarantstruiken met hun vele meters lange wortelstelsel! Die leveren echte toegevoegde gezondheidskundige waarde, zijn mogelijk zelfs in de Sahara.... zeker in (goed doordachte) combinatie met het Saharaproject voor energievoorziening (theoretisch optimaal kan 8% van de Sahara de complete wereldenergie behoefte voorzien… al vind ik dat veel te rooskleurig voorgeschilderd… toch...)/ mogelijk bijkomende condensvorming.... en lokale trekveeteelt... of zelfs verdiepingen landbouw...