Het weblog ConscienHealth stelt het nogal dramatisch: “Zijn we veroordeeld tot het afleggen van de complete cyclus van obsessies met macronutriënten?” Eerst mocht (dierlijk) vet niet meer. Toen waren het de koolhydraten die dik maakten. Wat blijft er nog over? Als vet en koolhydraten niet meer slecht zijn, hoe zit het dan met eiwitten, de derde macronutriënt? Is daar niet iets mee aan de hand?

Macronutriëntenobsessie
Veel low carb-diëten, zoals het Dr. Frank-dieet, zijn in feite hoog-eiwitdiëten en werken zo goed voor gewichtscontrole omdat eiwitten goed verzadigen. Als je geen koolhydraten en/of vet wilt of kunt eten, blijft er ook weinig anders over dan dierlijke producten. Dat een dieet met alleen vlees heel goed kan uitpakken is hier op Foodlog betoogd door Esther Nederhoff op basis van een n=1 experiment.

ConscienHealth slaakt zijn verzuchting over de macronutriëntenobsessie naar aanleiding van een serie artikelen in het vakblad Obesity over de 'protein leverage'-theorie. Het gaat om (deze, deze en deze) artikelen.

Eiwithefboomtheorie
De eiwithefboomtheorie, in goed Nederlands, is al in 1993 opgesteld voor dieren door de Brit S.J. Simpson en de Nieuw-Zeelander D. Raubenheimer, beiden biologen. In 2003 hadden ze hun theorie uitgewerkt voor humane voeding. Vreemd genoeg is er in het geweld van de discussie over voeding en gezondheid (die vooral over vet en koolhydraten ging) tot heden weinig aandacht voor geweest.

De theorie zegt, simpel geformuleerd, dat wij blijven eten tot we voldoende eiwitten binnen hebben. Onze biologische behoefte aan eiwitten heeft een grotere prioriteit dan andere voedingsstoffen en ook dan voldoende calorieën. Aangezien onze dagelijkse voeding uit een mix van de drie macronutriënten bestaat, met een wisselende samenstelling, kan het dus voorkomen dat we heel veel vet en koolhydraten naar binnen moeten werken om aan onze portie eiwitten te komen. Vanuit dat oogpunt is patat heel slecht: veel vet, veel (snelle) koolhydraten, veel loze calorieën. Vul voor ‘patat’ in ‘ultra processed food’, dat om redenen van kostprijs en houdbaarheid weinig eiwitten bevat. Ziedaar een mogelijke verklaring voor de obesitasepidemie.

Van de protein leverage-theorie (PL) zijn de bedenkers zelf de grootste pleitbezorgers geweest. In een van de artikelen in Obesity lichten ze de theorie toe, nuanceren die en adresseren een aantal misverstanden. De belangrijkste is wel dat het lichaam niet alleen maar luistert naar de eiwitbehoefte. PL is onderdeel van een serie factoren die de voorkeur voor specifiek voedsel en de werking van verzadiging bepalen. En de theorie is ook iets anders dan de praktijk, schrijven ze voor de zekerheid.

In het tweede artikel komt onderzoeker Kevin D. Hall terug op zijn eerdere afwijzing van de theorie. Hij geeft een wiskundig model van wat hij noemt de ‘verdunning’ van de eiwitten in het moderne dieet, dat naar verhouding veel vet en koolhydraten bevat. Hij zegt nu: “Zelfs een gedeeltelijke eiwithefboom kan in potentie een belangrijke rol gespeeld hebben in het veroorzaken van de Amerikaanse obesitasepidemie.” Hall zegt dat er meer onderzoek nodig is om er achter te komen wat die rol was. Gezien zijn eerdere belangstelling voor ultra processed food, lijkt hij in die hoek de schuldige te willen zoeken.

Wordt de eiwithefboomtheorie het nieuwe onderwerp in de discussie over voeding en gezondheid en de obesitasepidemie? Dan zal er ook gediscussieerd worden waar die eiwitten vandaan moeten komen, van dieren of van planten. Dan gaat het ook over (productie)kosten, herziening van officiële voedingsadviezen, tips voor gezond eten en veel meer. Er zullen eiwithefboomkookboeken verschijnen en eiwithefboomkookprogramma’s op tv komen. Eerdere hypes hebben geleerd dat niets ondenkbaar is.
Dit artikel afdrukken