Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) startte afgelopen maand een campagne om het publiek beter voor te lichten over de risico's van het tegelijkertijd gebruiken van kruiden en andere geneesmiddelen.

Een aantal media vertaalde dit in "Hier zijn 10 kruiden waarvoor je moet oppassen."

Fout. Dit zijn een paar voorbeelden. Ze worden genoemd omdat ze veel gebruikt worden. Het punt is volgens het CBG: "Kruidenproducten lijken onschuldig, maar zijn dat niet altijd. Kruidenproducten kunnen namelijk invloed hebben op hoe andere medicijnen werken (wisselwerking). De combinatie van bepaalde kruiden met medicijnen kan zelfs schadelijk voor de gezondheid zijn."

Mijn tenen krommen als ik bij de drogist hoor hoe die allerhande kruidenpillen aanprijst en gevaren wegwuift
Het gevaar schuilt niet in de knoflook of groene thee, maar in de andere medicijnen. Die kunnen namelijk boven of onder hun gewenste spiegel komen. Zo is het bij cholesterolverlagers gevaarlijk om grapefruit te nemen want dat remt de afbraak van het medicijn.

Arts of apotheker of ...?
Het CBG zegt: "Vertel het daarom altijd aan uw arts of apotheker als u een kruidengeneesmiddel of een kruidensupplement gebruikt." In het bijbehorende filmpje wordt ook nog de drogist genoemd als informatiebron voor de leek.

Dat is wel een beetje verwarrend. Wat kan van deze hulpverleners verwacht worden? En wie gaat over wat? Hierop is het antwoord: "Het CBG beoordeelt de kwaliteit, werkzaamheid en veiligheid van kruidengeneesmiddelen. Als het CBG een kruidengeneesmiddel goedkeurt, dan is het te koop bij de apotheek en/of drogist. Kruidensupplementen worden niet beoordeeld door het CBG en zijn ook te koop bij de apotheek, drogist en/of andere winkels."

Artsen en specialisten hebben zich, bij mij althans, als totale leken op dit gebied laten kennen. Als ik aangaf twee weken rond een operatie te stoppen met mijn Ginkgo biloba tabletten werd er meewarig gelachen: "Als u daarin gelooft mevrouwtje, doe maar, het heeft verder geen invloed."

Ook krommen mijn tenen als ik bij de drogist hoor hoe die allerhande kruidenpillen aanprijst en gevaren wegwuift.

De apotheker dus maar vragen? Eigenlijk wel, maar die staat vaak met lege handen omdat hij niet over voldoende informatie beschikt.

De afdelingen farmacognosie op de Nederlandse universiteiten zijn overal wegbezuinigd. Expertise op dit gebied wordt steeds zeldzamer maar de handel in ongecontroleerde supplementen tiert welig
De echte waarde van deze CBG-aktie schuilt daarom in het voorlichtingsdeel voor artsen en apothekers. Heel moeilijk is het voor hen niet: kruiden werken soms met een geneesmiddel mee, dan is er gevaar op overdosering; en veel kruiden activeren lever of nieren, waardoor een gewenste geneesmiddelspiegel niet meer wordt gehaald.

Cultuurverschillen
De Europese kruidentraditie kent grote cultuurverschillen tussen landen als Duitsland, Engeland en Italië. Ondanks dat heeft de EMA (de Europese geneesmiddelenautoriteit) na veel discussies over 160 kruiden de wetenschappelijke feiten in monografieën op een rij gezet.

Kruiden worden in verschillende landen als geneesmiddel gebruikt, waardoor ze klinisch onderzocht zijn en worden gemonitord op bijwerkingen en wisselwerkingen. Die kennis zit nog vol gaten, maar lastiger is de positie die kruiden innemen tussen voedings- en geneesmiddel.

Terwijl in Duitstalige landen meer dan honderd kruiden als geneesmiddel zijn geregistreerd, kent Italië dit amper. Daar worden 1.200 kruidenvoedingssupplementen tegen allerlei kwalen verkocht door een erborista (een bachelor in de farmacie). In Engeland is de beroepsgroep van herbalists universitair paramedisch opgeleid. Zij hebben daarnaast in de wet een uitzonderingspositie zodat zij hun eigen geneesmiddelen kunnen afleveren. Dit stond door de Europese harmonisering op de tocht maar is mogelijk gered door Brexit.

In Nederland denken veel mensen dat kruiden hetzelfde zijn als homeopathische middelen. Een paramedische bacheloropleiding van SaxionNext voor kruidentherapie is onder druk van een pressiegroep de nek omgedraaid. De afdelingen farmacognosie op de Nederlandse universiteiten zijn overal wegbezuinigd. Expertise op dit gebied wordt steeds zeldzamer maar de handel in ongecontroleerde supplementen tiert welig. Hierin schuilt het echte gevaar.

Verantwoordelijkheid
Mooi dat het CBG als overheidsinstantie, zoals eerder de NVWA haar verantwoordelijkheid neemt om het publiek te informeren over de eventuele risico's van kruidengebruik. De informatie is opgenomen in de CBG geneesmiddelenbank en hopelijk gaan apothekers en artsen de EMA monografieën lezen. De mogelijke baten en risico's van kruiden zijn hierin goed verwoord.

De website www.infofyto.nl van de NVF biedt vanaf 2010 een portal naar deze monografieën.

Kruidengebruik is overal ter wereld, zo ook in Nederland, een groeiend fenomeen. Wen er maar aan, het kan baten en schaden, zoals dat ook geldt voor sporten, eten of diëten en medicijnen slikken.
Dit artikel afdrukken