In het Engels zei Van Boekel het zo: 'a scientific fact is a probability statement about a theory or a hypothesis' omdat feiten veranderen door nieuwe inzichten en dus niet uit steen gehouwen zijn. In één moeite door legde hij zijn publiek ook uit dat de ruzie over de kwalijkheid van verzadigd vet in feite een ruzie over hypotheses is.

Zijn afscheidscollege werd opgenomen en is na te kijken en luisteren via de website van de universiteit. De laatste les begint met een lofrede van rector magnificus Tuur Mol (minuut 11:30). Van Boekel neemt het woord vanaf minuut 21:30.

Van Boekel sprak over Food, Facts & Fiction. Volgens Van Boekel is iedereen een expert in voedsel, omdat we allemaal eten en ervaren wat het met ons doet. Maar hoe maak je onderscheid tussen feit en fictie in al die 'expertise' die door gewone eters, wetenschappelijk onderzoekers en goeroes in omloop wordt gebracht?

Die twee noties - feit en fictie - werkte Van Boekel in zijn laatste les uit op een manier, die een ouderwets goede 19e eeuwse professor van hoge stand niet zou hebben misstaan: begrijpelijk, scherp, vanuit overzicht en zonder overbodige woorden.

Feiten, doceerde Van Boekel, kun je zien en controleren. Ze moeten altijd doen wat je verwacht. Zo valt bijvoorbeeld een pen altijd naar beneden en nooit omhoog. Dat mag je een feit noemen, waar je zeker van kunt zijn. Maar waar 'kennis van feiten' gepaard gaat met onzekerheid - en dat is meestal het geval in de wetenschap - moet je iets bedenken om de onzekerheid van die 'feiten' uit te drukken. Van Boekel heeft om wetenschappelijk integer te blijven, zijn academische carrière lang gebruik gemaakt van de stelling van Bayes (Bayes' Theorem in het Engels), een keurige en formele rekenmethode die feiten niet zekerder maakt dan ze zijn. Wetenschappers en de reclamebureau's van universiteiten trekken doorgaans een te grote zekerheidsbroek aan.

De verhandeling over feiten start na minuut 38:45.

Met veel humor en emotie kwam Van Boekel in zijn laatste rede als actief hoogleraar uit de kast als een wijsgeer van de levensmiddelentechnologie en voedingsleer tegelijk. Wie het Engels machtig is en eindelijk eens wil weten met welke logica wetenschappers die een te grote broek aantrekken de oren kan worden gewassen, moet de rede beslist beluisteren.
Dit artikel afdrukken