Het mestbeleid is een van de heetste hangijzers in de discussie over de toekomst van de boerenstand in Nederland. Kringlooplandbouw - de basis voor het nieuwe Nederlandse boerenbeleid - is één van de pogingen om meer mest in eigen land te kunnen plaatsen, door kunstmest zoveel mogelijk uit te faseren. Het is zelfs denkbaar, fluistert men in de wandelgangen, dat het afschaffen van kunstmest kan leiden tot een tekort aan dierlijke mest bij de huidige - volgens velen - veel te grote veestapel in ons land. Waarom te groot? Omdat de milieudruk onverantwoord is. Het bedenken van regels die kringlooplandbouw - de meest waarschijnlijke definitie luidt: alleen echte mest gebruiken van dieren die gevoerd worden met grondstoffen die binnen een gereguleerde straal worden ingekocht - in goede banen kunnen leiden is dan ook geen geringe uitdaging.
In Nieuwsuur was de Rekenkamer afgelopen donderdagavond te horen met een niet mis te verstande boodschap: de regels hebben eerder kwaad dan goed gedaan.
Te positieve inschattingen en #regels en #wetten die de #milieuproblemen alleen maar groter maakten. Het overheidsbeleid om de #veehouderij in Nederland te #verduurzamen wordt vandaag hard gekraakt door de Algemene #Rekenkamer (@Rekenkamer). #stikstof #Nieuwsuur pic.twitter.com/FgWbEgG9zz
— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) June 20, 2019
De Rekenkamer maakte een duidelijke animatie met een scherpe tekst:
In 2007 wordt bekend dat boeren vanaf 2015 net zoveel koemelk mogen produceren als ze willen. Eerdere beperkingen, de melkquota, worden afgeschaft. Vooruitlopend daarop breiden melkveehouders hun veestapel uit. Meer koeien betekent ook meer mest. In mest zit fosfaat. Te veel fosfaat is slecht voor het milieu. Daarom is er een grens, waaraan de boeren zich moeten houden. Om te voorkomen dat we over die grens heen gaan, neemt het kabinet in 5 jaar tijd veel verschillende maatregelen. Vanaf 2013 nog voorzichtig: groeien mag zolang het mestoverschot wordt verwerkt. Maar dat blijkt niet te werken. Daarom moet het aantal koeien naar beneden. Jaar na jaar worden de regels aangescherpt. Totdat in 2018 toch weer een maximum wordt gesteld aan de melkproductie. De Algemene Rekenkamer concludeert nu: de regels kwamen er om problemen op te lossen. Maar achteraf gezien waren de regels eerder medeoorzaak van de problemen. Daarom is de aanbeveling aan kabinet en parlement om te stoppen met steeds maar weer invoeren van nieuwe regels en aanpassen van bestaande. Kom met duidelijke normen en zorg dat die worden nageleefd.
Mlekveehouderijdeskundige en Foodlog-commentator Frits van der Schans van het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) kan zich goed vinden in de kritiek van de Rekenkamer.
Gaan nu eindelijk ogen open?
— Frits van der Schans (@FritsvdSchans) June 20, 2019
Dat Rijksoverheid met:
+ Wet Verantwoorde Groei
+ Wet Grondgebonden Groei
- Melkquotum
+ Programma Aanpak Stikstof
+ Stelsel Fosfaatrechten
in 4 jaar, 18.000 MVH-ers laat wanhopen en het milieu tekort doet!!#indekamerstaateenolifant https://t.co/L2LiW5SoiF
Resumé van de stappen zoals ik het ervaren heb als toenmalig potentiële toekomstige melkveehouder
Melkquotering afschaffen was een Europese aangelegenheid als ik mij goed herinner.
Zuivelverwerkers in NL gaven aan, ja hoor kom maar op met meer melk ( Uitvinding van toen: We will feed the world) A en B quotering, afspraken over hoeveel iedere individuele melkveehouder mag gaan of wil gaan leveren wilde zuivelverwerkers geen gesprek over voeren. Geen afstemming vraag en aanbod dus. RFC voorop, wij nemen af wat u produceert**.
Sectorale nieuwe begrenzingen na los laten melkquotering werden niet in beeld gebracht of scherper benoemd, niet breed gecommuniceerd. The sky is the limit. Terwijl er al voor 2015 een fosfaatplafond in Nederland was, ook voor de melkveehouderij. LTO bestuurders wisten dat en ook dat die grenzen al heel dichtbij waren zoniet al overschreden werden. ( weet u nog kringloopwijzer moest dat allemaal gaan oplossen met o.a. BEX en fosfaatarm krachtvoer).
Opportunisme onder boeren, bij monde van LTO wilde vrijheid en “innovatie” zou het gaan oplossen. Weet u nog die anderhalve koeienstal met een luchtwasser erop..
Toenmalig staat secretaris Dijksma ging ermee aan de haal. Wel waarschuwde ze, als jullie, zijnde LTO, het niet monitoren en zorgen dat de plafonds niet overschreden worden zal ik genoodzaakt zijn om in te grijpen***.
Individuele boeren moesten dus aan een plafond voldoen met z’n allen waar hun standsorganisatie nauwelijks over communiceerde. Laat staan dat er sturing /regulering was op de harde grenzen. Het kwam niet veel verder dan aangedragen opties vanuit beleid zonder enige verplichting.
Bevinding:
Het is begonnen met gebrek aan goede communicatie over nieuwe grenzen lokaal ( stikstof, PAS) en plafonds landelijk ( fosfaat) na vervallen van 1ste grens na heel veel jaren: de Melkquotering.
Praktisch niemand leek zich te realiseren hoe sturend en bepalend dat landen quotum was met onderliggende handel****.
Op de tweede plaats de (noodgreep) wetgeving en derde plaats de invulling van die wetgeving. En als vierde alle gevolgen van dien als je heel snel moet ingrijpen (gaten / fouten) in wetgeving.
Note: al ver voor 2007 ging het gesprek al over afschaffing melkquotering. De A en B quotum discussie vond plaats tijdens mijn HAS Periode 2000, 2004.*****
**Voor 1 juli 2015 gaf toenmalig RvC voorzitter Piet Boer op een boeren vergadering in Giessenburg in het melkgebied de Alblasserwaard al toe daar niet zo blij meer mee te zijn. Letterlijke vertelde hij aan een zaal: Misschien moet u eerst wel aantonen hoe u uw mest plaatst alvorens wij melk, meer melk van uw bedrijf willen afnemen. ( het was een antwoord / reactie op mijn vraag vanuit de zaal).
***Verdieping op Foodlog heeft dit al eerder opgehaald uit het verleden ( Foodfriend 2013). Dat Dijksma best wel klem zat met een coalitie die toen geen ingrijpen werd ook wel beetje duidelijk. ( welke politieke partij is zich nu aan het beraden over hun koers?, juist de liberale vrijemarkt denkende VVD). (Ik zat zelf die avond ook in de zaal als ook de voormannen Melkveehouderij van LTO Nederland).
**** Je kan nog een stap verder terug gaan. Ergens ooit is het melkquotum losgekoppeld van de grond. Dat zat aan elkaar bij invoering in de jaren '80 heb ik begrepen.
*****Ik was een van de weinige studenten van mijn jaargang op de HAS in Den Bosch die pleitte voor A en B quotering. A voor bestaande rechten ( huidig melkquotering) B voor mogelijke groei in afzet op de markt. B dus met veel minder zekerheid. 3 jarige contracten of 5 jarig max. B nog niet eens zozeer toen vanuit milieuoogpunt maar veel meer op vraag en aanbod om prijsbederf te voorkomen, juist voor de kernbasis van je melkveebedrijf. Wij leverde thuis toen aan een particuliere zuivelonderneming. Dat hielp zekers dat ik hier extra scherp op was.
mestbeleid is een grote puinhoop.
- eigenaren van grond hebben mestplaatsingsruimte
- eigenaren van dieren hebben mestproductieruimte / rechten
In een goed systeem kan iedere veehouder bij de meitelling aangeven waar de mest blijft.
Door percelen toe te voegen aan de lijst rekent wordt vanzelf uitgerekend hoeveel mest er verwerkt of geexporteerd moet worden. Daarna is het met simpele transportmeldingen die gekoppeld zijn aan perceel en stal inzichtelijk te maken hoeveel mest er overal gebracht is.
intermediars gaan dus niet meer de baan op om mest in te slaan maar met perceelbewijzen. Als deze gekoppeld zijn mag de tankwagen gaan rijden.
Verder stimuleren dat alle bedrijven een jaarrond opslag hebben. Zo hoeft er alleen maar een plan gemaakt te worden voor de mest die bij aanvang mestseizoen aanwezig is.
John, Om je #2 beter te begrijpen.
Transportmeldingen zijn in jouw optiek nodig voor de mest die verwerkt of geëxporteerd dient te worden. Of voor alle percelen versus geproduceerde mest. Ik vraag dit vanuit melkveehouderij sector bril veelal eigen grond voor de mest.
Tweede vraag is: Hoe borg je dat de mest ook daadwerkelijk naar het perceel gaat. Dat de tankwagen vol geladen is en daar volledig geleegd wordt. Dit kwam (komt?) ook regelmatig voor in de praktijk.
Als laatste de meitelling, Gecombineerde opgave, is goed voor percelen. Maar hoe goed is deze opgave voor dieraantallen, lees mestproductie? Is je opgave dan je 'quotum' van dat jaar?
Goede analyse Jeroen #1 , aanvulling: de VVD gooide het productschap eruit waardoor de sector zijn sturing volledig kwijt raakte.
#3 Inderdaad. die stap had/heb ik niet op mijn netvlies:
Productschappen opgeheven per 1 januari 2015.