Vandaag presenteert de Raad voor de Leefomgeving en infrastructuur (Rli) het advies ‘Europees landbouwbeleid: inzetten op kringlooplandbouw’. De Raad adviseerde op verzoek van de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over de manier waarop het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) de komende jaren in Nederland het beste kan worden ingezet om de overgang naar de door het kabinet gewenste kringlooplandbouw te ondersteunen.
Eind mei 2018 lanceerde de Europese Commissie een voorstel voor het GLB dat van kracht wordt voor de periode 2021-2027. Dit voorstel biedt lidstaten meer ruimte om gericht te werken aan verduurzaming en hun eigen regionale doelen. Met een Nationaal Strategisch Plan moeten de lidstaten aangeven hoe ze die specifieke invulling willen geven.
Op verzoek van minister Carola Schouten staan in het advies 'Europees landbouwbeleid: inzetten op kringlooplandbouw' twee vragen centraal:
- Hoe kunnen GLB-middelen zo worden besteed dat de overgang naar kringlooplandbouw ondersteund wordt?
- Welke nationale strategie is nodig om de middelen uit het GLB zoveel mogelijk te laten bijdragen aan het bereiken van doelen voor klimaat, bodem, biodiversiteit, milieu en landschap?
Voorafgaand aan de publicatie van het advies spraken we met Krijn Poppe, lid van de Raad en landbouweconoom aan de WUR. In het advies toont de Rli zich voorstander van een verschuiving van gelden van zogeheten pijler 1-gelden (rechtstreekse betalingen per hectare, inkomenssteun) naar de ecoregelingen (ook in pijler 1) en naar pijler 2-gelden (middelen die bestemd zijn voor de leefbaarheid van het platteland).
Poppe zou graag van de lezers van Foodlog willen weten hoe zij denken over de door de Rli voorgestane verschuiving. Moet Nederland inzetten op ecoregelingen - zeg maar alle boeren een beetje duurzamer laten werken door algemene regelingen - of juist een selecte groep boeren voor hogere bedragen heel natuurvriendelijk laten boeren via contracten in pijler 2?
FL: De Rli wil een overheveling van budget uit de eerste naar de tweede pijler van het GLB om de bezuiniging van 15% op die eerste pijler te compenseren. Zal de Nederlandse landbouwkoepel LTO niet gaan proberen dat te verhinderen? LTO is er immers voor al zijn leden en niet alleen voor een selecte groep die in aanmerking komt voor toeslagen uit de tweede pijler.
Krijn Poppe: "Dat zou je LTO moeten vragen, daar doe ik als Rli geen uitspraak over. Maar een van onze argumenten om kringlooplandbouw vooral via ecoregelingen vorm te geven, is wel dat je veel boeren mee moet krijgen om stappen te zetten in kringlooplandbouw en het dus in pijler 1 moet. Die overheveling is €13 miljoen om het gelijk te houden en eventueel nog wat meer, maar dat is een maar een heel klein deel van pijler 1-gelden."
De overheveling zal de Nederlandse overheid meer geld gaan kosten omdat daarvoor cofinanciering nodig is. Is het kabinet daartoe bereid, ook gelet op de recente uitspraken van minister Hoekstra dat er meer geld moet naar technologie en minder naar de landbouw?
"Dat zullen we zien, maar de minister heeft eerder in de Kamer ook al gezegd dat een deel van de kringlooplandbouw in pijler 2 moet plaats vinden. En in sommige situaties leidt overheveling niet tot meer co-financieringseisen."
Uit de tweede pijler wordt nu het agrarisch natuurbeheer gefinancierd. Dat blijft wat jullie betreft zo. Blijft er dan genoeg geld over voor innovaties?
"Ja, want die worden nu ook al gefinancierd in pijler 2. Maar er is in ons advies de ruimte om meer over te hevelen als dat nodig is."
De huidige hectaretoeslagen hebben de inkomensverschillen in de landbouw groter gemaakt, want hoe meer grond, hoe meer toeslagen. Zal jullie advies daar wat aan doen?
"In ieder geval kunnen de ecoregelingen zoals wij voorstellen minder de-nivellerend zijn dan de inkomenssteun. Omdat boeren er een prestatie voor leveren. Voor die eco-regelingen zien we ook geen reden voor aftopping van de bedragen bij grote bedrijven, want het is een beloning voor prestaties."
Als het systeem wordt vastgesteld door de overheid, kan het dan niet gaan wringen met private puntensystemen, zoals de Biodiversiteitsmonitor die al door de zuivel wordt ingevoerd?
"Ons voorstel is dat het juist samen met die partijen wordt ontwikkeld en door iedereen wordt gebruikt. Dat wringt dus niet. Maar de overheid moet het uiteindelijk wel vaststellen als zijnde een basis om vele honderden miljoenen aan bedrijven toe te delen. Dat kan niet als een private partij zo maar zonder overleg dat systeem kan aanpassen."
De ecoregelingen in de eerste pijler voorzien in betalingen op jaarbasis. Met zo veel onzekerheid gaan boeren daar toch niet op investeren?
"Juist daarom stellen we een koppeling voor met duurzaamheidsschema’s van voedingsmiddelenbedrijven of terreinbeherende organisaties of ngo’s of collectieven. Die zet je niet voor een jaar op, maar lopen veel langer. Dat biedt extra zekerheid als een boer ook wat zwaardere maatregelen wil nemen. En vanuit die duurzaamheidschema’s kan er ook geld bijgelegd worden omdat de voedingsmiddelenbedrijven de segmenten in de markt kunnen aanboren die wat willen betalen voor een duurzamer product."
De volgende fase van het GLB duurt 7 jaar. Het is niet uitgesloten dat de EU daarna het mes zet in het GLB budget. Houdt jullie advies daar rekening mee?
"Ja, zie de passage aan het eind van de toelichting op het advies. Het is een extra argument om over te schakelen op een systeem waarin boeren worden beloond voor verduurzaming en publieke diensten in ecoregelingen uit de 2e pijler en niet vanuit basisinkomenssteun."
Infographic Europees landbouwbeleid voor kringlooplandbouw
Dit artikel afdrukken
Op verzoek van minister Carola Schouten staan in het advies 'Europees landbouwbeleid: inzetten op kringlooplandbouw' twee vragen centraal:
- Hoe kunnen GLB-middelen zo worden besteed dat de overgang naar kringlooplandbouw ondersteund wordt?
- Welke nationale strategie is nodig om de middelen uit het GLB zoveel mogelijk te laten bijdragen aan het bereiken van doelen voor klimaat, bodem, biodiversiteit, milieu en landschap?
Voorafgaand aan de publicatie van het advies spraken we met Krijn Poppe, lid van de Raad en landbouweconoom aan de WUR. In het advies toont de Rli zich voorstander van een verschuiving van gelden van zogeheten pijler 1-gelden (rechtstreekse betalingen per hectare, inkomenssteun) naar de ecoregelingen (ook in pijler 1) en naar pijler 2-gelden (middelen die bestemd zijn voor de leefbaarheid van het platteland).
Poppe zou graag van de lezers van Foodlog willen weten hoe zij denken over de door de Rli voorgestane verschuiving. Moet Nederland inzetten op ecoregelingen - zeg maar alle boeren een beetje duurzamer laten werken door algemene regelingen - of juist een selecte groep boeren voor hogere bedragen heel natuurvriendelijk laten boeren via contracten in pijler 2?
FL: De Rli wil een overheveling van budget uit de eerste naar de tweede pijler van het GLB om de bezuiniging van 15% op die eerste pijler te compenseren. Zal de Nederlandse landbouwkoepel LTO niet gaan proberen dat te verhinderen? LTO is er immers voor al zijn leden en niet alleen voor een selecte groep die in aanmerking komt voor toeslagen uit de tweede pijler.
Krijn Poppe: "Dat zou je LTO moeten vragen, daar doe ik als Rli geen uitspraak over. Maar een van onze argumenten om kringlooplandbouw vooral via ecoregelingen vorm te geven, is wel dat je veel boeren mee moet krijgen om stappen te zetten in kringlooplandbouw en het dus in pijler 1 moet. Die overheveling is €13 miljoen om het gelijk te houden en eventueel nog wat meer, maar dat is een maar een heel klein deel van pijler 1-gelden."
De overheveling zal de Nederlandse overheid meer geld gaan kosten omdat daarvoor cofinanciering nodig is. Is het kabinet daartoe bereid, ook gelet op de recente uitspraken van minister Hoekstra dat er meer geld moet naar technologie en minder naar de landbouw?
"Dat zullen we zien, maar de minister heeft eerder in de Kamer ook al gezegd dat een deel van de kringlooplandbouw in pijler 2 moet plaats vinden. En in sommige situaties leidt overheveling niet tot meer co-financieringseisen."
Uit de tweede pijler wordt nu het agrarisch natuurbeheer gefinancierd. Dat blijft wat jullie betreft zo. Blijft er dan genoeg geld over voor innovaties?
"Ja, want die worden nu ook al gefinancierd in pijler 2. Maar er is in ons advies de ruimte om meer over te hevelen als dat nodig is."
De huidige hectaretoeslagen hebben de inkomensverschillen in de landbouw groter gemaakt, want hoe meer grond, hoe meer toeslagen. Zal jullie advies daar wat aan doen?
"In ieder geval kunnen de ecoregelingen zoals wij voorstellen minder de-nivellerend zijn dan de inkomenssteun. Omdat boeren er een prestatie voor leveren. Voor die eco-regelingen zien we ook geen reden voor aftopping van de bedragen bij grote bedrijven, want het is een beloning voor prestaties."
Als het systeem wordt vastgesteld door de overheid, kan het dan niet gaan wringen met private puntensystemen, zoals de Biodiversiteitsmonitor die al door de zuivel wordt ingevoerd?
"Ons voorstel is dat het juist samen met die partijen wordt ontwikkeld en door iedereen wordt gebruikt. Dat wringt dus niet. Maar de overheid moet het uiteindelijk wel vaststellen als zijnde een basis om vele honderden miljoenen aan bedrijven toe te delen. Dat kan niet als een private partij zo maar zonder overleg dat systeem kan aanpassen."
De ecoregelingen in de eerste pijler voorzien in betalingen op jaarbasis. Met zo veel onzekerheid gaan boeren daar toch niet op investeren?
"Juist daarom stellen we een koppeling voor met duurzaamheidsschema’s van voedingsmiddelenbedrijven of terreinbeherende organisaties of ngo’s of collectieven. Die zet je niet voor een jaar op, maar lopen veel langer. Dat biedt extra zekerheid als een boer ook wat zwaardere maatregelen wil nemen. En vanuit die duurzaamheidschema’s kan er ook geld bijgelegd worden omdat de voedingsmiddelenbedrijven de segmenten in de markt kunnen aanboren die wat willen betalen voor een duurzamer product."
De volgende fase van het GLB duurt 7 jaar. Het is niet uitgesloten dat de EU daarna het mes zet in het GLB budget. Houdt jullie advies daar rekening mee?
"Ja, zie de passage aan het eind van de toelichting op het advies. Het is een extra argument om over te schakelen op een systeem waarin boeren worden beloond voor verduurzaming en publieke diensten in ecoregelingen uit de 2e pijler en niet vanuit basisinkomenssteun."
Infographic Europees landbouwbeleid voor kringlooplandbouw
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Zullen we boeren belonen voor door de samenleving gewenst gedrag en belasten voor ongewenst gedrag. Moeten de criteria voor dat gedrag wel eenduidig zijn. Als dat allemaal in het advies staat ben ik het ermee eens. Kringlooplandbouw of geen kringlooplandbouw :-)
Zo te zien vallen de voorstellen allemaal in de categorie onduidelijkheid. Alles bij het GLB is onder 1 noemer gebracht. Terwijl er op zijn minst 4 noemers zijn. 1. Akkerbouw 2. Veeteelt. 3. Humane voedselteelt. 4. Veevoerteelt. Hoe gaan de GLB-gelden onder 1,2,3,en 4 verdeeld worden? De melkveehouders hebben momenteel de beste mogelijkheden om aan kringlooplandbouw te voldoen. Bij akkerbouw is dat nog een vraagteken. In het kader van kringlooplandbouw ligt het voor de hand dat de GLB-gelden dan voornamelijk naar de melkveehouderij gaan.
Groene diensten en ecoregelingen komen voor rekening van de veevoerteelt. (laag saldo per ha) Bij de humane voedselteelt kunnen vergoedingen voor groene diensten niet concurreren met het normale saldo per hectare. (hoog saldo per hectare).
Oorspronkelijk waren de GLBgelden bedoeld voor compensatie bij de veevoerteelt van grondgebonden akkerbouw en melkveehouderij. Gezien de huidige landbouw economische situatie zou dat nog steeds zo moeten zijn. Maar dat pad blijkt volkomen verlaten. Veevoerteelt niet meer belangrijk?
Zoals de voorstellen nu op tafel liggen komt er een ongelijke verdeling tussen 1,2,3 en 4. En
(alweer) lijkt het erop dat de meeste krenten uit de pap naar de melkveehouderij gaan en de andere sectoren moeten maar zien of er voor hun ook wat te halen valt.
Piet, wat je niet hebt kunnen ze je ook niet afpakken.
Boerenwijsheid of is het boeren-ongehoorzaamheid?
#1 Jan Peter. Prima. Gedragsbeprijzing op alle vlak. Kringlooplandbouw in een kringloopmaatschappij derhalve.
Dat is een interessante gedachte: kringloopmaatschappij.