In zijn brief schrijft Grapperhaus: Rond dierenrechten is er in Nederland voornamelijk sprake van activisme. De gebeurtenissen in Boxtel zijn echter aan te merken als extremisme, nu personen bereid zijn geweest de wet te overtreden. De overheid treedt gebalanceerd op tegen activisme, zolang dit binnen de grenzen van de democratische rechtsorde blijft, maar treedt hard op indien sprake is van extremisme. Beide vormen nemen in Nederland vooralsnog niet toe, maar door het intimiderende karakter van opeenvolgende acties neemt de onrust, met name onder de boerengemeenschap wel flink toe.

Naar aanleiding van de recente gebeurtenissen in Boxtel heeft de politie in afstemming met het openbaar ministerie de aanpak van openbare orde problematiek voortkomend uit dierenrechtenactivisme/-extremisme in de landbouwsector tegen het licht gehouden. Er is daarbij een handelingskader opgesteld dat door de politie gedeeld kan worden met de lokale driehoeken. In het gesprek met LTO Nederland en de POV heb ik afgesproken dat de wederzijdse informatie-uitwisseling wordt geïntensiveerd, en dat er contactpunten komen bij de politie zodat de samenwerking en verdere uitwisseling geoptimaliseerd kan worden. De politie zal hier op korte termijn over verder spreken met de betrokken partijen. Ook zal er aanvullend een factsheet door mijn departement ter beschikking worden gesteld aan LTO Nederland en de POV, dat een aantal algemene vragen vanuit de sector beantwoordt.


In een opiniestuk in De Telegraaf spreekt Geesje Rotgers, woordvoerder van de Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV), wel van activisme. Dat activisme zou alvast op basis van een nieuwe maar niet door iedereen gedeelde moraal, bestaande wetten aan zijn laars lappen.

In een lange draad op Foodlog werd de bezetting vanuit vele perspectieven benaderd. Een echte eindconclusie over de aard ervan blijkt lastig te trekken.

Zelf betoogde ik in die draad dat de bezetting niets met het activisme zoals we het kennen van bijvoorbeeld Wakker Dier te maken heeft en zelfs niet met dat van Animal Rights, een organisatie die ook in stallen inbreekt om beelden naar buiten te brengen. Wakker Dier en Animal Rights zijn primair gericht op het welzijn van het dier. De bezetting in Boxtel leek meer gericht op het bevestigen van een identiteit in een wereld die de - veelal jonge en vermoedelijk hoog-opgeleide - bezetters afwijzen. Voor hen is het welzijn van dieren mogelijk niet het doel, maar een aanleiding. Als die gedachte klopt, zouden ze hun energie bijvoorbeeld ook kunnen besteden als Extinction Rebellion, de internationale actiegroep die pleit voor een snelle en radicale verandering van onze samenleving en totale manier van leven.


Daad als modern bloedbroederschap
Zo bezien is dat 'extremisme' eerder een vorm van 'rejectionisme', het afwijzen van de bestaande wereld. De bezetting lijkt te functioneren als nadrukkelijke bevestiging van de identiteit van degenen die die keuze omarmen. Een sociaal-psycholoog zou er een bloedbroederschap in kunnen zien die als een modern ritueel samen gevierd moet worden in de vorm van een daad met impact.

Is het extremisme, activisme of eerder een stroming in onze tijd, die in de versie van de Zweedse klimaatscholier Greta Thunberg - harde woorden die roepen om daden maar die onvermijdelijk machteloos blijven - juist breed wordt omarmd in gevestigde progressieve kringen?
Dit artikel afdrukken