Twee nieuwe studies, gepubliceerd in de medische vakbladen BMJ en The Lancet, laten een stijging zien van darmkanker bij volwassenen jonger dan 50 in alle welvarende landen (waaronder alle Europese). Zo'n toename is eerder geconstateerd in de Verenigde Staten, en ook in afzonderlijke Europese landen, onder meer in Duitsland.

De BMJ-studie keek naar de gegevens van 143,7 miljoen personen uit 20 landen, waaronder Duitsland, Zweden, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. In de periode 1990 – 2016 werden 187.918 gevallen van darmkanker genoteerd. Onder de 20-29 jarigen steeg het aantal in die periode van 0,8 per 100.000 naar 2,3, met de sterkste stijging (7,9 % per jaar) tussen 2004 en 2016. Er werden weliswaar meer jongeren gediagnosticeerd met darmkanker, maar het totale aantal overlijdens steeg niet als gevolg van vroegtijdige screening van gevallen van kanker onder oudere mensen. De studie werd gecoördineerd door medewerkers van het Erasmus MC in Rotterdam.

De Lancet-studie analyseerde gegevens uit Australië, Canada, Denemarken, Noorwegen, Nieuw-Zeeland, Ierland en het Verenigd Koninkrijk. Dat leverde een vergelijkbaar beeld op: daling onder ouderen en een ‘significante stijging’ onder jongeren.

Poliepen
Beide (observationele) studies geven geen antwoord op de vraag wat de oorzaken van darmkanker zijn. Wat wel duidelijk naar voren komt is dat screening op darmkanker en op vroegtijdige symptomen die darmkanker aankondigen, zoals poliepen, structureel ontbreekt voor jongeren. Beide onderzoeken raden aan de leeftijdgrens voor screening te verlagen. Nu wordt gescreend vanaf 50 of 55 jaar, omdat bij 90% van de patiënten darmkanker zich circa vijf jaar na hun vijftigste levensjaar openbaart. Volgens medici zou die grens naar 45 jaar moeten omdat de grens waarop de aandoening zich manifesteert kennelijk naar beneden schuift. Uiteraard biedt dat nog geen soelaas voor die nog veel jongere gevallen van darmkanker, maar dat is vermoedelijk ingegeven door de hoge zorgkosten die een nog veel eerdere screening met zich mee zouden brengen. Bovendien proberen beleidsmakers op het gebied van volksgezondheid door middel van leefstijlinterventies en het gezonder maken van het aanbod vanaf de oorzakelijke kant het aantal ziektegevallen te beperken.

Darmkanker is een verzamelbegrip voor tumoren op verschillende plaatsen in de darm. De meest voorkomende soort is dikkedarmkanker. Endeldarmkanker neemt ongeveer een derde van de gevallen voor zijn rekening. Het aantal darmkankergevallen (en het overlijden daaraan) onder ouderen neemt niet zo snel toe, ondanks het risicoprofiel. Dat is te verklaren uit de actieve aanpak van darmkanker met verschillende landelijke onderzoeksprogramma’s. Door inwendig onderzoek kan darmkanker in een vroeg stadium geconstateerd worden, hetgeen de kans op een succesvolle behandeling verhoogt. In Nederland loopt een grootschalig bevolkingsonderzoek naar darmkanker.

Leefstijl
Leefstijl in combinatie met ouder worden geldt als de belangrijkste oorzaak. Onder darmspecialisten bestaat consensus over de samenhang van darmkanker met verslechterde voedingspatronen en leefgewoonten.

Obesitas, alcoholgebruik, roken, weinig beweging en slechte voeding vergroten de kans op kanker. Plantaardige voeding, met veel vezels en een variëteit aan fytonutriënten, lijkt preventief tegen kanker en andere zogenoemde welvaartsziekten te werken. Ook zuivel, met name gefermenteerde (yoghurt, kwark), staat bekend om zijn beschermende invloed op de vorming van kanker. Volgens het Wereld Kanker Onderzoek Fonds is “ongeveer 1 op de 2 gevallen van dikkedarmkanker te voorkomen door gezond te eten en te leven”.
Dit artikel afdrukken