Waarom we ons ineens druk maken om een schaarste aan zoete aardappelen

De zoete aardappel, ook wel bekend onder de naam bataat, is in een paar jaar immens populair geworden, in Nederland en de rest van de wereld.

Consumenten hebben de zoete aardappel ontdekt als een gezond alternatief voor gewone aardappelen. De voedingsindustrie past zowel het zoet als de kleur van de zoete aardappel toe als ingrediënten voor talloze nieuwe producten en vooral ook babyvoeding.

De verkoop van producten waarin zoete aardappel is verwerkt, nam tussen 2015 en 2018 wereldwijd met 21% toe, aldus onderzoeksbureau Innova Market Insights. De wereldmarkt ontwikkelde zich razendsnel. Zoete aardappelen zijn in alle supermarkten te koop, al voorgesneden of in kant en klare salades. Albert Heijn verkoopt zelfs twee soorten los.

Opmars
Voor 2012 was de zoete aardappel in Nederland nagenoeg onbekend. Tegenwoordig kun je geen kooksite of tijdschrift bekijken of er zijn recepten met zoete aardappels te vinden: je kunt ze aan de curry toevoegen, je kunt er frietjes van maken en zelfs in zoete gerechten gebruiken, zoals in cake. Ook staan in bijna alle restaurants gerechten met zoete aardappel op de kaart.

‘Superfood’-status
Zoete aardappelen kregen dankzij hype-diëten als Atkins, Paleo en South Beach snel de status ‘superfood’. Overigens is de zoete aardappel niet de enige normale groente die opeens tot superfood is omgedoopt, denk maar aan andere groenten-als-superfoods zoals boerenkool (kale), spinazie, rode biet en bloemkool.

Niet alleen op lifestyle blogs maar ook op wetenschappelijke sites krijgt de zoete aardappel erkenning voor zijn gezondheidsvoordelen. Er zitten veel gezonde nutriënten in. Zoete aardappelen bevatten meer vitamine A en C dan de gewone aardappel en veel betacaroteen. Ze hebben meer vezels en een lagere glycemische index. Ook zitten er veel antioxidanten in, waaronder anthocyaan, die mogelijk darmkanker voorkomen. De voedingsindustrie ontdekte de zoete aardappel als 'clean label'-ingredient in babyvoeding en als kleurstof.

Herkomst zoete aardappel
De zoete aardappel is een wortelgroente die oorspronkelijk uit Azië afkomstig is. Dus niet uit Amerika, zoals vaak wordt gedacht. In India is een fossiel van deze groente aangetroffen.

Er zijn maar liefst 6.500 verschillende soorten zoete aardappel. De twee bekendste categorieën zijn de ‘dry-fleshed’ variant, wit of geel van binnen, en de oranje ‘moist-fleshed’ zoete aardappel. Soms wordt de zoete aardappel verward met de yam, ook een wortelgroente.

Productielanden
Het leeuwendeel van de zoete aardappelproductie vindt nog altijd in Azië plaats. Daar bedraagt de productie 90 miljoen ton per jaar. Wereldwijd wordt er jaarlijks 105 miljoen ton van deze groente geproduceerd. Het telen van deze groente gebeurt in subtropische tot tropische klimaten. In Canada is een nieuw soort zoete aardappel ontwikkeld, de ‘Radiance’. Deze variant zou geschikt zijn om te telen in een gematigd klimaat. In Nederland produceerde een Nederlandse teler in Biddinghuizen in 2017 al eens 5.000 kilo zoete aardappelen.

Nederland importeert zijn zoete aardappelen vooral uit de Verenigde Staten. Het landbouwareaal aan zoete aardappelen nam daar tussen 2012 en 2017 met 37,6% toe. Dit seizoen is de productie fors teruggelopen als gevolg van een orkaan en aanhoudende regen, vandaar de schaarste-waarschuwing.

Andere landen waar Nederland de wortelgroente vandaan haalt zijn Spanje en Egypte. De hoeveelheid zoete aardappelen in die landen is echter te beperkt om het tekort vanuit de VS op te vangen.In 2017 importeerde Europa bijna 300.000 ton zoete aardappelen.

Gewoon lekker
Uiteindelijk is de verklaring voor de populariteit van de zoete aardappel eenvoudig te verklaren. Niet omdat het een superfood is. Wel omdat het gewoon een lekkere, veelzijdige groente is, waarmee je prima kunt variëren. Of je er nu salade, taart of bitterballen mee maakt, de mogelijkheden zijn oneindig en bataten zijn per definitie gezond.