Dat is de belangrijkste en tegelijk meest verontrustende conclusie van de zojuist in Parijs gepresenteerde bevindingen van IPBES, het Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services, waar 132 landen bij aangesloten zijn. Het volledige rapport volgt later dit jaar; hier is de samenvatting en onderliggende materialen te vinden.

IPBES heeft de ambitie om op het terrein van biodiversiteit en ecosystemen eenzelfde type autoriteit te worden als het IPCC, het Klimaatpanel van de Verenigde Ńaties. Ook het IPCC luidde in oktober vorig jaar de alarmbel.

Net als het IPCC wil IPBES overheden aanzetten tot actie en maatregelen die de komende 10 jaar genomen moeten worden. Een soort biodiversiteitsakkoord à la het Klimaatakkoord van Parijs dus, dat het pleidooi van D66-leider Rob Jetten voor een mondiaal natuurakkoord meteen verhoort en op het juiste bestuurlijke niveau plaatst.

Mondiaal beeld
Voor het rapport namen 145 wetenschappers uit 50 landen van IPBES zo'n 15.000 onderliggende studies onder de loep.

Het is voor het eerst dat er een mondiaal beeld geschetst wordt van de stand van de biodiversiteit. De 5 belangrijkste oorzaken voor de verschraling van de natuur - met de grootste wereldwijde impact - zijn achtereenvolgens: veranderingen in het gebruik van land en oceanen, uitbuiting van dieren en planten, klimaatverandering, vervuiling en invasieve exoten. "Biodiversiteit en natuurlijke hulpbronnen vormen het belangrijkste vangnet voor het menselijk leven", zegt medevoorzitter Sandra Díaz van IPBES. "Dat vangnet staat op knappen."

De gezondheid van de ecosystemen waarvan wij en alle andere soorten op aarde afhankelijk zijn, verslechtert sneller dan ooit
Menselijk handelen
Wat IPBES onomwonden benoemt, is dat de mens hiervan de oorzaak en dat wij met elkaar ons eigen graf lijken te graven. IPBES-voorzitter Robert Watson noemt de bevindingen van het rapport ernstig: "de gezondheid van de ecosystemen waarvan wij en alle andere soorten op aarde afhankelijk zijn, verslechtert sneller dan ooit. We tasten de grondslagen aan van onze economieën, ons voortbestaan, de voedselzekerheid, de gezondheid en de kwaliteit van leven wereldwijd."

Volgens het rapport is driekwart van de ecosystemen op het land veranderd door menselijk ingrijpen, en twee derde van die in zee. De agrarische productie is sinds 1970 met 300% gestegen: een derde van het landoppervlak en driekwart van al het zoet water wordt gebruikt voor landbouwdoeleinden, aldus het FD. Grondstoffenverbruik verdubbelde sinds 1980. De groei van de wereldbevolking en de nog sneller stijgende consumptie liggen hieraan ten grondslag.

Call4Nature
Er is een sprankje goed nieuws: door krachtig in te grijpen valt het tij te keren. Maar dan moeten we met z'n allen inzetten op een duurzame economie, vermindering van afval en betere voorlichting. Zo'n 700 internationaal vermaarde wetenschappers en prominenten schreven dit weekend een open brief aan de wereldleiders, schrijft Knack. Het Wereldnatuurfonds nam het initiatief tot deze Call4Nature. Op de lijst opvallend veel Fransen; voor Nederland houdt oud-Unilevertopman Paul Polman de eer hoog.

De chemicus Robert Watson (1948) was tussen 1997 tot 2002 voorzitter van het IPCC. Hij werd begin 2016 voorzitter van IPBES. Eerder deed hij onderzoek naar het gat in de ozonlaag en klimaatverandering.
Dit artikel afdrukken