1 min
Jongeren gaan gezonder eten zodra ze doorhebben dat ze door reclamecampagnes worden gemanipuleerd. Dat laat een nieuw Amerikaans onderzoek zien.
Stel dat tieners ontdekken dat de voedingsbedrijven alles in het werk stellen om hen vooral iets te verkopen en zich geen zorgen maken om hun gezondheid, zouden ze hun favoriete snacks dan nog willen eten? Met die vraag ging de Amerikaanse onderzoeker Christopher Bryan aan de slag.
Inspelen op rebellie
In een eerste, voorbereidend, onderzoek in 2016, liet hij een groep tweedeklassers een op feiten gebaseerd artikel lezen waarin voedselbedrijven als manipulatieve marketeers worden neergezet. De tieners lazen onder meer over misleidende etiketten en reclame die specifiek gericht is op kwetsbare bevolkingsgroepen zoals kinderen en armen.
Een andere groep tweedeklassers, de controlegroep, kreeg materiaal te zien van voorlichtingsprogramma’s over gezond eten. De tieners die over de manipulatieve marketeers hadden gelezen, kochten in de schoolkantine minder snacks en kozen de volgende dag voor water in plaats van frisdrank.
Bryan's aanpak bleek vooral bij jongens positief uit te werken. Zij kochten in de periode na het onderzoek 31% minder ongezonde dranken en snacks in de schoolkantine. Hun aankopen van fruit, water en melk gingen juist omhoog. Dat effect hield zelfs de rest van het schooljaar, 3 maanden lang, aan.
“Voedselmarketing zit bewust zo in elkaar dat het positieve emotionele associaties oproept met junkfood, door dat te verbinden met gevoelens van geluk en plezier,” zegt Bryan. "In het verleden veronderstelden de meeste interventies dat tieners gevoelig zijn voor de negatieve gevolgen op lange termijn van hun eetgedrag. Maar zo werkt het duidelijk niet. Wij bedachten dat die [verkeerde, HC] onderliggende gedachte misschien wel de belangrijkste reden is waarom nog niemand erin is geslaagd om tieners hun eetgewoonten blijvend te laten veranderen."
'Vaccineren'
Inspelen op de natuurlijke neiging tot rebellie van tieners en hun bijzonder goed ontwikkelde gevoel voor 'eerlijkheid' zou wel eens het ei van Columbus kunnen zijn, waarmee de jeugd te 'vaccineren' valt tegen de verkooptechnieken van Big Food, denkt Bryan. Terwijl traditionele voorlichting over gezonder eten niets oplevert, zet een 'luchtige' interventie als deze tieners meteen op het pad van gezonder eten. Dat kan veel gezondheidsproblemen op latere leeftijd voorkomen.
Op donderdag 6 juni organiseert Foodlog het congres Gezonde Innovatie, over gezondere voeding, leefstijl en voedselomgeving. Tijdens het congres zal onder andere Floor van Meer (Universiteit Leiden) ingaan op de effecten van marketing op keuzes van kinderen en volwassenen. JOGG (Jongeren op Gezond Gewicht) sluit aan om te praten over een gezonde omgeving voor kinderen. Kom luisteren of praat mee. Koop hier je ticket.
Dit artikel afdrukken
Inspelen op rebellie
In een eerste, voorbereidend, onderzoek in 2016, liet hij een groep tweedeklassers een op feiten gebaseerd artikel lezen waarin voedselbedrijven als manipulatieve marketeers worden neergezet. De tieners lazen onder meer over misleidende etiketten en reclame die specifiek gericht is op kwetsbare bevolkingsgroepen zoals kinderen en armen.
Een andere groep tweedeklassers, de controlegroep, kreeg materiaal te zien van voorlichtingsprogramma’s over gezond eten. De tieners die over de manipulatieve marketeers hadden gelezen, kochten in de schoolkantine minder snacks en kozen de volgende dag voor water in plaats van frisdrank.
Inspelen op de natuurlijke neiging tot rebellie van tieners en hun bijzonder goed ontwikkelde gevoel voor 'eerlijkheid' zou wel eens het ei van Columbus kunnen zijnIn een vervolgonderzoek maakte een nieuwe groep Amerikaanse tweedeklassers kennis met de misleidende marketingpraktijken. Ze kregen vervolgens reclames voor eten en drinken te zien en moesten daar ‘correcte’ advertenties van maken. Die aanpak keek Bryan's team af van de campagne 'truth' tegen roken door tieners. Daarin werden de marketingtechnieken van de tabaksindustrie onthuld.
Bryan's aanpak bleek vooral bij jongens positief uit te werken. Zij kochten in de periode na het onderzoek 31% minder ongezonde dranken en snacks in de schoolkantine. Hun aankopen van fruit, water en melk gingen juist omhoog. Dat effect hield zelfs de rest van het schooljaar, 3 maanden lang, aan.
“Voedselmarketing zit bewust zo in elkaar dat het positieve emotionele associaties oproept met junkfood, door dat te verbinden met gevoelens van geluk en plezier,” zegt Bryan. "In het verleden veronderstelden de meeste interventies dat tieners gevoelig zijn voor de negatieve gevolgen op lange termijn van hun eetgedrag. Maar zo werkt het duidelijk niet. Wij bedachten dat die [verkeerde, HC] onderliggende gedachte misschien wel de belangrijkste reden is waarom nog niemand erin is geslaagd om tieners hun eetgewoonten blijvend te laten veranderen."
'Vaccineren'
Inspelen op de natuurlijke neiging tot rebellie van tieners en hun bijzonder goed ontwikkelde gevoel voor 'eerlijkheid' zou wel eens het ei van Columbus kunnen zijn, waarmee de jeugd te 'vaccineren' valt tegen de verkooptechnieken van Big Food, denkt Bryan. Terwijl traditionele voorlichting over gezonder eten niets oplevert, zet een 'luchtige' interventie als deze tieners meteen op het pad van gezonder eten. Dat kan veel gezondheidsproblemen op latere leeftijd voorkomen.
Op donderdag 6 juni organiseert Foodlog het congres Gezonde Innovatie, over gezondere voeding, leefstijl en voedselomgeving. Tijdens het congres zal onder andere Floor van Meer (Universiteit Leiden) ingaan op de effecten van marketing op keuzes van kinderen en volwassenen. JOGG (Jongeren op Gezond Gewicht) sluit aan om te praten over een gezonde omgeving voor kinderen. Kom luisteren of praat mee. Koop hier je ticket.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Dit is goed nieuws in het gezondheidsdebat. Een nieuwe loot in de bekende strategie van: ‘Leer reclame, marketing en beïnvloeding te doorzien en ‘besluit’ eerst of je een product al of niet wilt kopen.’ De emotie bij het besef: ‘Ik word gemanipuleerd en ik betaal met mijn gezondheid’, kan hierbij behulpzaam zijn. Rebellie is een meer offensieve en effectievere benadering. Lijkt me een belangrijke strategie voor iedereen die met jongeren werkt. En op het gebied van: ‘een goed ontwikkeld gevoel voor eerlijkheid’, zou iedereen jong moeten willen blijven.
Maar zolang de budgetten voor motivatieonderzoek in dienst van de marketing een veelvoud zijn van de universitaire budgetten ten behoeve van empowerment van de consument, blijft het moeizaam. Al snel is rebellie wel weer ingelijfd door Big Food: ‘Ik bepaal toch wel zelf wat ik lekker vind? Ik laat me toch de les niet lezen door een stel gezonheidsfreaks!’ De macht is zo groot, de technieken zijn zo slim, inclusief de subluminale beïnvloeding, je zou er moedeloos van worden. ‘Verzet je maar niet, we hebben het beste met je voor!’ 'Ach, het is maar een spel!' 'Het is onze economie, kijk eens naar de welvaart en de werkgelegenheid! Jij kiest toch zelf?' Nee dus, niet overgeven! Verzet blijft nodig. Er komt een kentering: De burger wil niet meer gemanipuleerd worden.