In oktober vorig jaar kwam een nieuw Intergovernmental Panel on Climate Change rapport uit. Hierin wordt op basis van de allerlaatste stand van de wetenschap besproken wat er nodig is om een klimaatcatastrofe te voorkomen. Die vraag kwam op na het klimaatakkoord in Parijs in 2015.

Het antwoord: heel snelle en vergaande aanpassingen. Meer en meer mensen snappen de noodzaak. 40.000 mensen springen al massaal op de bres voor het klimaat, dat illustreerde de massale protestmars in Amsterdam, afgelopen 10 maart. Maar hoe presteren landen nou echt als het gaat om voedsel en landbouw? Nederland is best goed bezig, zo blijkt uit de Food Sustainability Index. Maar hoe doen we het met z’n allen, wereldwijd?

Fixing Food 2018
De landbouw is verantwoordelijk voor zo’n 30% van de mondiale uitstoot van broeikasgassen. Wat is er nodig om de duurzaamheid van het mondiale voedselsysteem echt aan te pakken? Welke succesvolle tactieken kent onze hulpbronnen-arme wereld al, op het gebied van duurzame landbouw, voedzaam eten, voedselverlies en -verspilling?

Met een florerende middenklasse en een uitdijende wereldbevolking, wordt het steeds moeilijker om voor iedereen kwalitatief goed eten te produceren
En welke struikelblokken komen landen tegen? Maar ook: hoe veroveren welwillende beleidsmakers, de privésector en overheden terrein in de landen en regio’s? Dit zijn slechts enkele vragen die gesteld worden in het Fixing Food 2018. Het rapport is een bijlage van de Food Sustainability Index en is geschreven door The Economist Intelligence Unit voor de BCFN Foundation.

Food Sustainability Index
De Food Sustainability Index toont hoe we de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (VN) voor de voedselindustrie het beste kunnen behalen in 67 landen. Deze landen zijn goed voor 90% van de wereldeconomie en 4/5 van de totale wereldbevolking. De index richt zich met name op de drie pijlers: landbouw, voedzaam eten, en voedselverlies en -verspilling.

Met een florerende middenklasse en een uitdijende wereldbevolking wordt het steeds moeilijker om voor iedereen kwalitatief goed eten te produceren. Vooral als dat veel van natuurlijke hulpbronnen vraagt. Het rapport waarschuwt dat we niet in de juiste richting varen. De voedselproblemen wereldwijd variëren van stijgende obesitascijfers, ondervoeding en voedsel- en waterverspilling tot niet-duurzame landbouwmethoden die de planeet beschadigen.

Duurzame Ontwikkelingsdoelen
De index en het rapport bekijken deze problematiek in de context van de VN Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Daarin staat dat voedsel om meer dan alleen smaak gaat en actie om de Duurzame Ontwikkelingsdoelen te halen essentieel is.

Het is cruciaal dat landbouwreuzen die pionieren in Brazilië, Ghana, Indonesië en alle andere landen, ontbossing op hun agenda zetten
In veel landen geven deze Duurzame Ontwikkelingsdoelen de kaders aan voor de te ondernemen stappen. Steeds meer partners uit het bedrijfsleven hebben hun eigen duurzaamheidsprogramma’s. Vaak baseren ze die, en dat is veelzeggend, op deze Doelen.

Succesvolle initiatieven moeten hun aanpak op de lokale omstandigheden aanpassen en ongewenste praktijken zoals ontbossing actief bestrijden. Het is cruciaal dat landbouwreuzen die pionieren in Brazilië, Ghana, Indonesië en alle andere landen, ontbossing op hun agenda zetten. Wat er lokaal nodig is kan verschillen. Het ene land moet het pesticiden gebruik aanpakken, en ergens anders kan het zwaartepunt bij bodem- en watermanagement liggen.

Kruispunt
Het gefuseerde Rainforest Alliance werkt nu op het kruispunt van ondernemen, landbouw en bossen. Samen met verschillende partners zorgen we ervoor dat de stem van boeren en inheemse gemeenschappen gehoord wordt en werken we aan het verbeteren van levensomstandigheden. Samen beschermen we ook de biodiversiteit en helpen we mensen om te gaan met klimaatverandering.

De belangrijkste bevindingen van de Food Sustainability Index 2018
- Frankrijk voert de index-lijst aan door hun leiderschap (nummer 1 van de 35 hoge-inkomenslanden) om voedselverlies en -verspilling tegen te gaan.
- Nederland is opvolger, op nummer 2.
- Rwanda doet ’t het best van alle negen lage-inkomenslanden, met noemenswaardige resultaten onder alle drie pijlers. Niettemin blijft ondervoeding een probleem.
- Colombia toont leiderschap in landbouw en voedsel-uitdagingen en streeft daarmee alle andere 22 midden-inkomenslanden voorbij.

Het recente Fixing Food 2018 rapport zoomt dus in op goede praktijken in lijn met de VN Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Aan bod komen onder meer duurzame voedselvoorschriften, agro-ecologische landbouw en digitale technologieën die producenten en inkopers aan elkaar koppelt.

Als we voedselverlies en -verspilling aanpakken kan ongetwijfeld iedere mond gevoed worden
Het zijn uiteindelijk de landen zelf die de VN-doelen moeten halen vóór 2030, maar het rapport geeft wél een voorzet. Datzelfde doen de gemeten indicatoren van de index voor het halen van de doelen uit het klimaatakkoord.

Landbouw
Landbouw is natuurlijk een topprioriteit, aangezien de sector een fors deel (38%) van al het land op de planeet gebruikt. De industriële landbouw is daarnaast koploper in vervuiling en gebruikt relatief veel water.

De druk om van bossen landbouwgrond te maken neemt toe, en met de huidige graas- en verbouwingspraktijken en intensivering zullen boeren alleen maar armer worden, vooral in de meest kwetsbare en unieke ecosystemen zoals de Amazone.

Maar zo hoeft het niet te zijn. Als we onze schouders eronder zetten kunnen we de ecologische voetprint van de landbouw en veeteelt verkleinen. We kunnen bossen redden en waterwegen en wilde dieren beschermen. En dat terwijl we lokale arbeiders een fatsoenlijk loon garanderen. Ook is het haalbaar om iedereen te betrekken bij de inspanningen.

Om de voedselproductie te verduurzamen moeten we ook een beroep doen op technologie en digitalisering. Daarnaast hoort zero waste de norm te zijn. En als we voedselverlies en -verspilling aanpakken kan ongetwijfeld iedere mond gevoed worden.

Alleen samen kunnen we dit web van uitdagingen aan. Een open en flexibele houding is meer dan nodig
Open en flexibele houding
De Food Sustainability Index en het Fixing Food Report 2018 bieden de maatstaf waar we met z’n allen naar moeten streven. Iedereen moet zich volledig inzetten, zowel de voedselproducenten, beleidsmakers en bedrijven als de autoriteiten op het gebied van gezondheid. Alleen samen kunnen we dit web van uitdagingen aan. Een open en flexibele houding is meer dan nodig.

Mijn collega’s en ik bij Rainforest Alliance geloven dat het partneren en ondersteunen bijdraagt aan een wereld waarin mens en natuur in harmonie floreren. En harmonie is precies wat we nodig hebben om de planeet in ere te herstellen.
Dit artikel afdrukken