Nederland haalt doelen kwaliteit oppervlaktewater niet

De Europese Commissie (EC) publiceerde vorige week de beoordeling van de nationale stroomgebiedsbeheerplannen voor de periode 2016-2021. Dat is de concrete uitwerking per stroomgebied van een rivier hoe daar de KRW-doelen te behalen. Voor de EU als geheel is sprake van vooruitgang, maar er zijn verbeterpunten. Voor Nederland spitsen die zich toe op 2 maatregelen, meldt Vewin, de vereniging van waterbedrijven in Nederland.

Nitraat en gewasbescherming
De EC vraagt Nederland specifiek de effectiviteit van bestaande maatregelen voor de landbouw vast te stellen en zo nodig extra maatregelen te nemen om de doelen van de KRW te halen.

Volgens Vewin zijn aanvullende maatregelen nodig: in 34 grondwaterbeschermingsgebieden van de in totaal 200 gebieden zijn de nitraatconcentraties nog niet onder de norm van 50 mg/l. Rijk, provincies, LTO en Vewin sloten eind 2017 een bestuursovereenkomst om daar aan te voldoen. Als medio dit jaar blijkt dat er onvoldoende perspectief is op het halen van deze doelen, zal de minister van LNV verplichte maatregelen opleggen.

Naar verwachting is de thans geldende pakket maatregelen onvoldoende om het tussendoel en de einddoelen te halen

Ook op het gebied van gewasbescherming pleit Vewin voor aanvullende maatregelen. In de Tweede nota duurzame gewasbescherming (2013) heeft Nederland onder meer als doel opgenomen dat er in 2023 nagenoeg geen overschrijdingen meer zijn van de drinkwaternorm en de milieukwaliteitsnormen in het oppervlaktewater. Naar verwachting is de thans geldende pakket maatregelen onvoldoende om de tussen- en einddoelen van de nota te realiseren.

Medicijnresten en 'opkomende stoffen'
Naast deze landbouw-gerelateerde maatregelen vraagt de EC Nederland de chemische verontreiniging van het grond- en oppervlaktewater in kaart te brengen. Alleen een betrouwbare vaststelling van de druk op het watersysteem door deze stoffen kan tot effectieve maatregelen en verankering van de KRW-doelen in nationale waterplannen leiden. Overigens, schrijft Vewin, "wordt het tijd dat de Commissie met de lang verwachte strategie gericht op medicijnresten in het milieu komt."

De resten van medicijnen in water vormen een zorg waar nog nauwelijks beleid, laat staan regelgeving voor is. Niettemin hopen zich in gebieden waar grote concentraties mensen wonen, zoals Nederland, via rioleringen aanzienlijke hoeveelheden medicijnresten in het oppervlaktewater op. Het is bekend dat Limburgse beken en rivieren vervuild zijn met circa 10 ton medicijnresten. Ook is bekend dat oppervlaktewater vervuilder is naarmate de bevolking ouder is of er een ziekenhuis in de buurt staat. In Israël wees onderzoek uit dat het gebruik van gerecycled oppervlaktewater in de tuinbouw consumenten van bijvoorbeeld paprika's en komkommers laat meegenieten van de medicijnen die een land gebruikt.

In Nederland registreert het aan de Universiteit van Leiden gelieerde bureau CML de kwaliteit van het oppervlaktewater. Vorig jaar ontstond discussie over de rekenregels die het bureau hanteert om vervuilingen vast te stellen vanwege een discrepantie tussen de Bestrijdingsmiddelenatlas van CML en de op dezelfde basisdata gebaseerde website pestinfo.nl.