Een van de wonderen van een bariatrische ingreep, een maagverkleining, is dat bij iedere patiënt het basale energieverbruik omlaag gaat. Dat is een van de vele metabole aanpassingen na de operatie door het gewichtsverlies. Na een periode van een à twee jaar na de operatie stabiliseert het energieverbruik in rust, de resting energy expenditure (REE). Iedere patiënt wordt ervoor gewaarschuwd dat vanaf dat moment het risico van gewichtstoename bestaat.

Als je tientallen kilo’s bent afgevallen door de operatie, maak je je niet druk om een kilo’tje meer of minder. Toch is het een reëel risico, vooral omdat je lichaam gewend is geraakt te functioneren met veel minder calorieën dan voorheen. En dus ook zwaarder zal worden met relatief minder calorieën extra.

Mifflin St. Jeor
Niettemin komt het maar heel weinig voor dat bariatrische patiënten na hun ingreep weer op hun oude, hoge gewicht terugkeren. Eenmaal geopereerd, voor altijd lichter en gezonder. Bariatrie is en blijft de meest effectieve methode voor gewichtsverlies. Helaas, maar waar.

De REE is afhankelijk van de RMR, de resting metabolic rate, een vast getal dat verschilt per persoon. Die RMR wordt uitgedrukt in (kilo)calorieën en kan op verschillende manieren becijferd worden. Een daarvan is met de Mifflin St.Jeor Equation:

Voor mannen: 10 x gewicht (kg) + 6.25 x lengte(cm) – 5 x leeftijd + 5
Voor vrouwen: 10 x gewicht (kg) + 6.25 x lengte (cm) – 5 x leeftijd – 161

Het getal dat uit de Calculator rolt, is de hoeveelheid energie die je lichaam per dag verstookt als het in complete rust is. Daar hoef je dus niets voor te doen. Een lichter, kleiner lichaam verbrandt minder, dat is logisch. Een groot en te dik lichaam verbrandt veel meer en zal dus ook meer honger hebben: ziedaar de fysiologische essentie van het obesitasprobleem.

Als je afgevallen bent door te diëten, heeft je lichaam nog minder energie nodig dan een lichaam dat even zwaar is, maar niet op dieet is geweest
Metabool evenwicht
Dat is biologie. Het lichaam is ingesteld op schaarste, niet op overdaad. Dik worden is een heel natuurlijk verschijnsel, afvallen niet. Jammer dat de omgeving waarin het gebeurt onnatuurlijk is en het proces maar één kant op gaat. Maar dit terzijde.

Wie afvalt door dieet en sport komt voor hetzelfde probleem te staan. Een lichter lichaam heeft minder energie nodig en dus ook minder om weer aan te komen. Na gedisciplineerd afvallen bereik je een plateau, een nieuw metabool evenwicht. Maar dan zal blijken dat je RMR lager is dan dat van iemand die altijd al datzelfde gewicht had. Met andere woorden: als je afgevallen bent door te diëten, heeft je lichaam nog minder energie nodig dan een lichaam dat even zwaar is, maar niet op dieet is geweest.

De Mifflin St.Jeor Equation gaat in dit geval niet helemaal op. Behalve oneerlijk is dat ook uitermate frustrerend. Je zal altijd minder moeten eten dan een ander om op gewicht te blijven.

Een (klein) Canadees onderzoek onder twintig jonge bariatriepatiënten liet zien dat hun REE niet 19% lager uitkwam, zoals becijferd was, maar in werkelijkheid 25% lager uitkwam. Die percentages zijn gemiddelden uit het onderzoek en vooral interessant omdat ze een verhouding aangeven. Wat dit onderzoekje liet zien, is dat het energieverbruik in rust van deze jonge mensen na een maagverkleining in werkelijkheid nog lager is.

Het risico om weer aan te komen blijkt nog groter dan op grond van de berekende voorspellingen te voorzien is. Dat gold althans voor die jonge Canadese patiënten. Maar het onverwacht weer aankomen, jaren na de ingreep is wat iedere bariatrische patiënt te wachten staat. Het lichaam geeft zich niet zomaar gewonnen.
Dit artikel afdrukken