Begin 2015 voerde de Californische stad Berkeley als eerste Amerikaanse stad een suikertaks in op dranken met toegevoegde suikers. In het eerste jaar daalde de consumptie van suikerhoudende dranken in armere buurten met 21%. Drie jaar later lag dit percentage zelfs op 52%.

De grote frisdrankmerken kregen de grootste daling voor hun kiezen. Denk aan Coca-Cola en Pepsi, sportdranken als Gatorade en Powerade. Ook de omzetten van ijsthee en -koffie liep een flinke deuk op.

De consumptie van water steeg juist met 29% gedurende deze periode. Dat blijkt uit de studie van de Universiteit van Californië in Berkeley, gepubliceerd in de American Journal of Public Health.

Soda Tax Changes - UC Berkeley graphic by Kristine MadsenSoda Tax Changes - UC Berkeley grafiek door Kristine Madsen

De cijfers zijn gebaseerd op wat mensen zeggen; hun werkelijke consumptie kan afwijken. Het onderzoeksteam ondervroeg de afgelopen 5 jaar jaarlijks de inwoners van steeds dezelfde wijken van Berkeley, Oakland en San Francisco. Deze twee buursteden, toen nog zonder frisdranktaks, dronken in 2017 ongeveer evenveel suikerhoudende dranken als in 2014. Dat suggereert volgens de onderzoekers dat deze veranderingen volledig zijn toe te schrijven aan de in Berkeley genomen maatregelen.

Omrijden voor frisdrank
Ook in Philadelphia werd onderzoek gedaan naar de effectiviteit van de maatregel. De eerste resultaten laten zien dat zo’n lokale suikertaks werkt, maar dat inwoners hun frisdranken gedeeltelijk elders zijn gaan halen.

Philadelphia voerde begin 2017 de suikertaks in. Onderzoeker Anna Tuchman vertelt op NPR dat de verkoop van suikerhoudende dranken in Philadelphia met 46% daalde sinds de belasting van kracht werd.

Maar het lijkt erop dat inwoners naar winkels buiten de stad rijden. "We vinden een zeer grote stijging van de verkoop van frisdrank en andere belaste producten bij winkels die zich in een straal van 0 tot 4 mijl (6,5 kilometer) buiten de stad bevinden", aldus Tuchman. Die verkoop meegenomen, daalde de omzet in en rond de stad met ongeveer 20% in plaats van 46%. Het onderzoek van Tuchman en haar collega’s moet nog gepubliceerd worden.

Miljoenenlobby
Ondertussen blijkt in Philadelphia de tegenstand tegen de suikertaks niet verdwenen te zijn. Frisdrankproducenten zijn naarstig op zoek naar overheidswetgeving om de dankzij effectief lobbyen van voorstanders ingevoerde suikertaks af te schaffen.

In 2018 lobbyden voor- en tegenstanders voor $2,6 (€2,3) miljoen bij het stadhuis. Dat is 40% van de totale lobby-uitgaven om wetgeving in Philadelphia te beïnvloeden, zo blijkt uit een analyse van de lokale radio- en tvzender WHYY. In totaal gaven de 2 groepen vorig jaar $6,3 miljoen uit aan gecombineerde lobbykosten om de suikertaks.

Halverwege vorig jaar bleek ook dat de frisdrankindustrie, Big Soda, via nieuwe juridische wegen zoals lokale staatswetgeving, suikertaksen probeert te overrulen.
Dit artikel afdrukken