2 min
In Tubantia trekt boerenkoepel LTO Noord het boetekleed aan voor de rol van de standsorganisatie bij het mestdrama dat rond de melkveehouderij is ontstaan.
Eise van der Sluis, sinds september de nieuwe directeur van LTO Noord: "Er zijn veel boeren gigantisch in de knel gekomen. We waren niet als enige verantwoordelijk, maar dit had van onze kant veel beter gemoeten.” Van der Sluis wijst er op dat de problemen te voorspellen waren, toen na het afschaffen van het melkquotum boeren bleven investeren, banken bleven financieren en de overheid vergunningen bleef afgeven, terwijl Nederland al aan het plafond van zijn fosfaatvolume zat. "Ik zeg niet dat LTO heeft zitten pitten, die heeft wel degelijk geluiden afgegeven naar het kabinet en ook naar de achterban. Maar toch is het misgegaan, en daarin heeft LTO natuurlijk ook wel haar aandeel gehad. We hebben nog wel iets van een demping kunnen regelen, maar je blijft met een aantal knelgevallen zitten waarvan niemand weet hoe het verder moet. Dat is heel zuur. We kijken of we iets voor die boeren kunnen doen, maar dat kunnen we niet alleen.”
Bij de toekenning van de fosfaatrechten hebben duizenden boeren bezwaar gemaakt. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft te veel rechten toegekend, waardoor Nederland nu het toegestane fosfaatplafond (van 84,9 miljoen kilo) overschrijdt. Volgens minister Carola Schouten is er dan ook geen ruimte om extra rechten toe te delen aan de melkveehouders die in de knel zijn gekomen. In overgangssituaties naar een nieuw systeem van regelgeving is het gebruikelijk dat zogenaamde 'knelgevallen' die tussen twee werkelijkheden klem komen te zitten met coulance worden behandeld door de overheid door middel van overgangsregelingen.
Er vindt overleg plaats met de Europese Commissie over de termijn waarop het aantal fosfaatrechten weer onder het fosfaatplafond moet zijn. Daar zou politieke ruimte voor een overgang in kunnen worden gevonden.
Op Foodlog vond onlangs een aanvankelijk geïrriteerde, maar uiteindelijk heel informatieve discussie plaats over de historie van het fosfaatrechtendrama voor boeren die in de knel kwamen. Daar zijn ze zelf verantwoordelijk voor, beweerden Wiebren van Stralen* (voormalig mestexpert LTO Nederland) en Frans Aarts* (oud-WUR en dossierkenner). Van Stralen kenmerkte de zich maar voortslepende discussie over hulp aan knelgevallen als onterecht 'extra gebedel'. Vrij vertaald, zegt Van Stralen: boeren die zichzelf tussen twee werkelijkheden hebben gemanoeuvreerd hebben geen recht op coulance.* (UPDATE, 19 december, 00:10 uur, lees de noot onder deze tekst)
Vermoedelijk moet de (mede-)schuldbekentenis van LTO Noord gezien worden als steun aan het massale gebedel om toch politieke ruimte te creëren voor boeren die mogelijk omvallen door de klem - niet af te schrijven investeringen in hun stallen omdat ze minder koeien mogen houden, dan ze hadden ingeschat - waarin ze terecht zijn gekomen. Dat kan wijzen op een andere interpretatie van de verantwoordelijkheid van boeren. Ook LTO had duidelijker moeten zijn, zegt de organisatie, die daarmee eigenlijk verklaart dat de in de knel gekomen boeren onvoldoende konden weten welke risico's ze namen door uit te breiden op een moment waarop nieuwe regelgeving te voorzien was.
Het is aan bank en minister om te bepalen of er goede redenen zijn om hun boerderijen onder hun leiding te laten voortbestaan. Het is immers ook denkbaar dat die via een faillissement in handen van een naburige boer worden gebracht om zo de benodigde schaalvergroting op bedrijfsniveau binnen de met Brussel overeengekomen spelregels tot stand te brengen. Het is dan ook te verwachten dat er telefoontjes worden gepleegd tussen Den Haag en Rabobank en ABN Amro, de banken met de grootste posities in de melkveehouderij.
* in de reacties #1 en #2 geven Wiebren van Stralen en Frans Aarts aan dat ik hen onjuist interpreteer. Alle woorden die ik hierboven over hen schreef komen dus geheel voor mijn rekening en mag de lezer niet beschouwen als de hunne.
UPDATE 19 december, 10:15 uur: lezeres Wilma Kraaij stuurde ons bijgaande ingezonden brief van een niet-gegroeide boer in De Gelderlander. Tevens plaatsen we de waarschuwing tegen fosfaatoverschrijding van de nota bene notoir pro-boeren CDA-staatssecretaris van Landbouw Henk Bleker (uit 2010) die Wiebren van Stralen aanbracht in reactie #8.
Dit artikel afdrukken
Boeren die zichzelf tussen twee werkelijkheden hebben gemanoeuvreerd hebben geen recht op coulanceOvergangsregeling gebruikelijk
Bij de toekenning van de fosfaatrechten hebben duizenden boeren bezwaar gemaakt. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft te veel rechten toegekend, waardoor Nederland nu het toegestane fosfaatplafond (van 84,9 miljoen kilo) overschrijdt. Volgens minister Carola Schouten is er dan ook geen ruimte om extra rechten toe te delen aan de melkveehouders die in de knel zijn gekomen. In overgangssituaties naar een nieuw systeem van regelgeving is het gebruikelijk dat zogenaamde 'knelgevallen' die tussen twee werkelijkheden klem komen te zitten met coulance worden behandeld door de overheid door middel van overgangsregelingen.
Er vindt overleg plaats met de Europese Commissie over de termijn waarop het aantal fosfaatrechten weer onder het fosfaatplafond moet zijn. Daar zou politieke ruimte voor een overgang in kunnen worden gevonden.
LTO Noord verklaart eigenlijk dat de in de knel gekomen boeren onvoldoende konden weten welke risico's ze namen door uit te breidenTelefoontje Den Haag en banken
Op Foodlog vond onlangs een aanvankelijk geïrriteerde, maar uiteindelijk heel informatieve discussie plaats over de historie van het fosfaatrechtendrama voor boeren die in de knel kwamen. Daar zijn ze zelf verantwoordelijk voor, beweerden Wiebren van Stralen* (voormalig mestexpert LTO Nederland) en Frans Aarts* (oud-WUR en dossierkenner). Van Stralen kenmerkte de zich maar voortslepende discussie over hulp aan knelgevallen als onterecht 'extra gebedel'. Vrij vertaald, zegt Van Stralen: boeren die zichzelf tussen twee werkelijkheden hebben gemanoeuvreerd hebben geen recht op coulance.* (UPDATE, 19 december, 00:10 uur, lees de noot onder deze tekst)
Vermoedelijk moet de (mede-)schuldbekentenis van LTO Noord gezien worden als steun aan het massale gebedel om toch politieke ruimte te creëren voor boeren die mogelijk omvallen door de klem - niet af te schrijven investeringen in hun stallen omdat ze minder koeien mogen houden, dan ze hadden ingeschat - waarin ze terecht zijn gekomen. Dat kan wijzen op een andere interpretatie van de verantwoordelijkheid van boeren. Ook LTO had duidelijker moeten zijn, zegt de organisatie, die daarmee eigenlijk verklaart dat de in de knel gekomen boeren onvoldoende konden weten welke risico's ze namen door uit te breiden op een moment waarop nieuwe regelgeving te voorzien was.
Het is aan bank en minister om te bepalen of er goede redenen zijn om hun boerderijen onder hun leiding te laten voortbestaan. Het is immers ook denkbaar dat die via een faillissement in handen van een naburige boer worden gebracht om zo de benodigde schaalvergroting op bedrijfsniveau binnen de met Brussel overeengekomen spelregels tot stand te brengen. Het is dan ook te verwachten dat er telefoontjes worden gepleegd tussen Den Haag en Rabobank en ABN Amro, de banken met de grootste posities in de melkveehouderij.
* in de reacties #1 en #2 geven Wiebren van Stralen en Frans Aarts aan dat ik hen onjuist interpreteer. Alle woorden die ik hierboven over hen schreef komen dus geheel voor mijn rekening en mag de lezer niet beschouwen als de hunne.
UPDATE 19 december, 10:15 uur: lezeres Wilma Kraaij stuurde ons bijgaande ingezonden brief van een niet-gegroeide boer in De Gelderlander. Tevens plaatsen we de waarschuwing tegen fosfaatoverschrijding van de nota bene notoir pro-boeren CDA-staatssecretaris van Landbouw Henk Bleker (uit 2010) die Wiebren van Stralen aanbracht in reactie #8.
Als de fosfaatnormen niet worden gehaald dan komen er dierrechten from Co Scholten on Vimeo.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
In tegenstelling tot de tekst hierboven heb ik nooit beweerd dat m.i. voor individuele knelgevallen 'eigen schuld, dikke bult' geldt. De schuldige is vooral LTO die, als hoofdvertegenwoordiger van de melkveehouders, de overheid dringend verzocht om geen grenzen te stellen aan de groei van melkveebedrijven. Dat was haar geluid naar het kabinet en de achterban. Nu suggereert LTO-Noord dat ze kabinet en achterban heeft gewaarschuwd voor de risico's van vrijelijk uitbreiden.
LTO werd in haar wens gesteund door de melkverwerkers (of was ze de boodschapper daarvan?). De sector zou zelf regelen dat het fosfaatplafond gerespecteerd bleef. De overheid ging akkoord, maar de toenmalige staatssecretaris gaf daarbij aan dat bij een overschrijding van het fosfaatplafond direct en hard zou worden ingegrepen, om die ongedaan te maken.
Beetje raar dat LTO-Noord nu zegt dat het voorspelbaar was dat er problemen zouden ontstaan. Zelfs toen het zonneklaar was dat het fout ging, dat extra stalruimte leeg zou blijven, bleef LTO volharden in de boodschap dat er de eerste jaren nog voldoende ruimte was voor uitbreiding. Men wist wel beter, maar was bang dat er bij een eerlijk verhaal in de sector chaos zou ontstaan.
Ik heb er alle begrip voor dat een boer zijn door hemzelf betaalde belangenbehartiger, zijn vakbond, gelooft en er niet van uitgaat dat die bewust verkeerde informatie verspreidt. Maar ik kan ook wel meegaan in ‘sectorbelang boven individueel belang’, maar dan moet je als sector de schade van noodzakelijke misleiding van individuen, de knelgevallen, later wel repareren. Dat betekent een hogere generieke korting, maar LTO wijst dit af.
Het verwijt dat de overheid mede schuldig is omdat ze vergunningen bleef uitgeven is ronduit vals en bedoeld als afleiding, om de eigen rol minder groot te doen lijken. Als je aan de wettelijke voorwaarden voldoet mag je bouwen, volzetten met vee is geen voorwaarde.
Dat maakt twee Frans Aarts, dit is wat mij betreft over het randje Dick Veerman!
De kern wordt maar half geraakt en die is natuurlijk dat LTO-Noord de druk van boze of radeloze boeren in de achterban niet langer kan weerstaan.
Degene die net fris binnen is, Eise, moet de kerstboodschap afgeven.
En het is intussen net lang genoeg geleden om niet helemaal meer te weten hoe het ook alweer gelopen is. Dat zie je hier op FL ook al, het wordt steeds onzuiverder en populair geduid. Ook Frans is niet volledig in de duiding van de toedracht, maar was ook niet volledig aangesloten omdat de meeste discussies zich tussen politiek, zuivelsector en ministerie afspeelden.
De boeren die nu met de vingers tussen de deur zitten voeren uiteraard de druk op vanuit hun steeds uitzichtlozere situatie. Dat snap ik vanuit hun situatie heel erg goed, ze hebben er vaak niet om gevraagd, kunnen geen kant op en hebben nú een oplossing nodig. Die oplossing komt niet van LTO, niet van de politiek, niet van de krant en niet uit Brussel. De rechter maakt uit of iemand knelgeval is.
Waar het volgens mij misgaat is het leggen van een link tussen het erkennen van de rol die LTO speelde in de toedracht van dit fosfaatrechtenstelsel -waar nu een soort van sorry voor gezegd wordt- en de rol die LTO kan hebben in het helpen van deze boeren. Die link is niet logisch voor mij. Als vereniging van heel veel boeren in allerlei soorten van situaties ben je actief voor het collectieve belang en niet voor individuele advisering of belangenafwikkeling.
Heren, mijn nederige excuses als ik jullie te scherp of zelfs onjuist heb weergegeven. Ik zal daar in de tekst nadrukkelijk melding van maken.
Als ik de draad nalees, zie ik een moeras waarin te lezen valt:
- boeren hadden het kunnen weten, maar ze doen wat boeren gewoon zijn te doen
- het probleem was het scheppen van helderheid van bestuurlijke kant
- dat kan het ministerie niet verweten worden, want dat was inderdaad helder hoewel het daar niet op doorpakte toen volstrekt duidelijk was dat de boerenbestuurders hun afspraak met staatssecretaris Dijksma over het scheppen van duidelijkheid en het managen van een quotaloos tijdperk niet na bleken te kunnen komen
LTO Noord paait zijn leden (logisch, want die voelen zich in de steek gelaten en zullen de organisatie de rug toekeren), maar dat is te laat want het kwaad is al geschied.
Het argument dat LTO Noord nu hanteert is dit: we zijn medeschuldig (er zijn dus ook anderen schuldig: wie?) maar niet onze leden in de knel. Beoogd effect: medewerking van die anderen (nogmaals: wie?). Tweede beoogd effect: als het niet lukt, toch nog de indruk hebben gewekt iets te hebben geprobeerd.
Over die politieke ruimte: ik wilde niets suggereren over de rechter en al helemaal niet over het rekken van het plafond (onmogelijk) maar over de termijn waarmee Brussel en Den Haag politiek eventueel zouden kunnen spelen. Nederland is in Brussel immers formeel in overtreding en moet een regeling treffen om weer binnen de regel te gaan passen. De rechter kan iemand hooguit een ticket tot schadevergoeding bezorgen, lijkt mij. Rechten bijdrukken lost de overtreding van EU-lidstaat Nederland immers niet op, cq. gaat leiden tot een generieke korting waarvan de gevolgen de rust in de melkveehouderij nog verder van huis brengen.
Laten we overigens nadrukkelijk de naam van Siem Jan Schenk noemen, destijds voorzitter van LTO Noord en zeer verklaard voorstander van het opjagen van de Nederlandse melkproductie (zie de link, uit 2009; in 2015 staat hij er nog steeds achter, al klinkt ook iets onbestemds door) en daarmee van de vervolgens ontstane achtbaan van ellende die we vandaag proberen uit te vlooien. Schenk heeft natuurlijk geen bende wil creëren, maar wel de geest uit de fles gelaten die volgens de directeur van zijn organisatie nu voorspelbare gevolgen had. Pikant.
Al ten tijde van Bleker, zo hoorde ik vanavond, die de sector waarschuwde.... dat er beperkingen zouden komen, als men door plafonds zou schieten.
Frans, je schrijft het volgende:
“Zelfs toen het zonneklaar was dat het fout ging, dat extra stalruimte leeg zou blijven, bleef LTO volharden in de boodschap dat er de eerste jaren nog voldoende ruimte was voor uitbreiding. Men wist wel beter, maar was bang dat er bij een eerlijk verhaal in de sector chaos zou ontstaan”.
Dit laat zien wat de werkelijke motivatie was van de meeste uitbreiders die zich nu als knelgeval opwerpen. Ze bouwden hals over kop, niet omdat ze dachten dat er ruimte was, maar juist omdat ze wisten dat er GEEN ruimte was. Ze gingen er vanuit dat ze productierechten zouden krijgen naar stalcapaciteit op de peildatum. Bij invoering van het melkquotum is dat immers ook zo gegaan. Ze wisten dat ze deze rechten alleen konden krijgen wanneer deze van andere, niet-gegroeide boeren afgepakt zouden worden. Onder niet-gegroeide boeren wordt dit massaal op deze manier gezien en verklaart ook de ademloze woede.
LTO heeft begin 2015 de boeren voorgelogen dat er nog ruimte genoeg was, juist om boeren er vanaf te houden om hals over kop de bouw van nieuwe stallen op te starten.
De eerlijkste oplossing zou zijn dat een korting wordt toegepast op koeien die boeren op 2-7-2015 meer hadden dan op bv 2-7-2013. Dus een korting over de groei tussen deze data. Boeren die niet gegroeid zijn hebben daar geen last van. Grote groeiers die de stal op tijd vol hadden zullen op deze manier een deel van de buit moeten delen met grote groeiers die net te laat waren en nu knelgeval zijn.