Een recent onderzoek in The Lancet geeft inzicht in hoe groot de verschillen zijn tussen het aantal geboortes per vrouw in economisch ontwikkelde landen en ontwikkelingslanden. Het Nederlandse gemiddelde ligt op 1,7 kinderen per vrouw. Dat aantal is vergelijkbaar met de meeste West-Europese landen. In het arme Niger op het Afrikaanse continent ligt het gemiddelde het hoogst met 7,1 kinderen per vrouw.

'Rendement'
“Eerst geboortebeperking, dan vaccineren, dan honger bestrijden, dan de rest”, zegt VVD-er Wybren van Haga in De Telegraaf. Het is een kwestie van rendement, zegt de uitgesproken ondernemer. Voor elke dollar die je uitgeeft aan het toegankelijk maken van anticonceptie krijg je $120 terug, zo becijferde denktank Copenhagen Consensus. Voor programma’s die zorgen dat vrouwen langer naar school kunnen, is dat maar $5.

Onderzoeksjournalist Linda Polman vindt de €10 miljoen-maatregel van de VVD en D66 ronduit 'kiezersbedrog'. “Ons geld gaat naar landen waarvan wij denken dat ze migranten kunnen tegenhouden – in dit geval dus door middel van geboortebeperking”, aldus Polman. “Maar geboortebeperking is een fantasie.” Volgens Polman zullen er complete staatsbestellen vernieuwd moeten, waardoor bijvoorbeeld mensen op een oudedagsvoorziening kunnen terugvallen in plaats van op hun kinderen. Dat zijn langdurige, culturele veranderingen waarbij de Nederlandse €10 miljoen geen enkele zode aan de dijk zet.

"Onderwijs en gezondheidszorg gaan niet ten koste van anticonceptie," reageert D66-Kamerlid Achraf Bouali vandaag in het AD. En ook minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking veroordeelde de opstelling van Haga. "Mensenlevens mogen nooit in termen van rendement beschreven worden," zei ze in het NPO1-programma Spraakmakers.

Niet minder kinderen, maar meer welvaart
De beroemde Zweedse statisticus Hans Rosling legde het begin deze eeuw al uit. Als we onze welvaart beter verspreiden, stabiliseert het aantal mensen op aarde. De bevolkingsgroei in Afrika neemt pas af als ook daar overal voldoende welvaart is ontstaan en mensen afzien van extra kinderen; het is een demografische wet dat welvaartsgroei automatisch minder geboortes met zich meebrengt. Volgens Rosling remt ook betere zorg - en daardoor lagere kindersterfte - de drang naar het krijgen van kinderen als werkkracht en oudedagsvoorziening.

Het is daarom de vraag hoe effectief extra subsidie voor anticonceptie is. Volgens demografen is niet geboortebeperking in arme gebieden het probleem, maar is het de uitdaging daar welvaart te laten ontstaan. Arme mensen blijven kinderen maken zolang ze geen andere mogelijkheden hebben om zich goedkope arbeidskrachten te verschaffen en hun oudedag veilig te stellen.

Dit artikel afdrukken