Artsen en wetenschappers van onder andere het Amsterdam UMC testten een nieuwe, veelbelovende behandelmethode tegen diabetes type 2: het wegschroeien van de slijmvlieslaag in de twaalfvingerige darm. Het vernieuwde slijmvlies dat zich hierna ontwikkelt, verbetert waarschijnlijk zowel de insulinegevoeligheid van het lichaam als de productie van insuline door de alvleesklier. De ingreep kan voorkomen dat diabetespatiënten insuline moeten gaan spuiten. Na een jaar blijkt het nog steeds veilig en effectief. Het nieuws haalde alle kranten. Komt de ingreep als 'product' op de markt? Is het verstandig om het aan te bieden?
Zevenenzestig diabetespatiënten die onvoldoende baat meer hadden van bloedsuikerverlagende medicijnen, ondergingen de behandeling. Onder hen waren 11 Nederlanders.
Bij de patiënt wordt een dunne buis door de mond en maag naar het begin van de dunne darm geleid, de twaalfvingerige darm. Daar wordt een klein ballonnetje gevuld met heet water. Door de hitte beschadigt het slijmvlies, waardoor er na 1 à 2 weken nieuw en gezond slijmvlies voor in de plaats komt.
Verlaging in bloedsuikerspiegel
Het vernieuwen van het slijmvlies leidde tot een daling van de bloedsuikerspiegel; van gemiddeld 8,6% naar 7,5% (boven de 7% is er nog steeds kans op complicaties). De daling is “niet spectaculair maar wel zo dat ze geen insuline hoeven te gaan spuiten,” aldus Paul Smeele, een van de onderzoekers, in de Volkskrant. En dat is mooi, want extra insuline doet het lichaam geen goed, zegt Smeele: het leidt tot de opslag van vet, wat de diabetes weer kan verergeren. Er zijn aanwijzingen dat het hormoon op termijn schadelijk is voor hart en bloedvaten.
De onderzoekers ontdekten de behandeling door een heel andere ingreep: een maagomleiding bij mensen met obesitas. Veel mensen met obesitas hebben diabetes type 2. Een derde van de diabetespatiënten toonde na 2 dagen na de ingreep al verbeterde bloedsuikerspiegels. Onderzoekers dachten voorheen dat de werking van de ingreep aan gewichtsverlies te danken was, maar dat kan niet in zo’n kort tijdsbestek. Het moest aan iets anders liggen.
Onbekend herstelmechanisme
We vroegen het Annieke van Baar, onderzoeker maag-darm-leverziekten in het Amsterdam UMC die de resultaten presenteerde op het UEG-congres in Wenen. “Bij diabetes type 2 is het probleem dat het lichaam ongevoelig wordt voor insuline. De alvleesklier moet daardoor steeds meer insuline produceren en kan het uiteindelijk niet meer bijbenen.
Het gezonde slijmvlies dat na de behandeling teruggroeit, stelt een soort herstelmechanisme in werking. In het slijmvlies van de twaalfvingerige darm zitten namelijk veel hormoonproducerende cellen die de alvleesklier weer aanzetten om insuline te produceren. Ook worden het lichaam en de lever door de behandeling weer gevoeliger voor insuline. Maar hoe dat exact werkt, dat weten we niet.”
Van Baar: “Het proces om zo’n onderzoek door de medisch-ethische commissie te krijgen, is ontzettend lastig. Het duurde maanden, maar we hebben het goed genoeg kunnen onderbouwen. De patiëntengroep die wij hebben behandeld, slikt bloedsuikerverlagende medicijnen, en moest éigenlijk insuline gaan gebruiken omdat hun bloedsuikerspiegel ondanks de medicijnen niet goed genoeg was. Omdat we door deze behandeling waarschijnlijk dagelijkse insuline-injecties konden voorkomen, vond de medisch-ethische commissie de ingreep gerechtvaardigd. Voor deze patiënten was het eigenlijk een laatste kans. Uiteindelijk had negentig procent na een jaar nog geen insuline nodig.”
Leefstijl
Wim Tilburgs, oprichter van Je leefstijl als medicijn is niet blij met de ontwikkeling. “Leefstijl is de goedkoopste, meest effectieve en duurzame oplossing voor mensen met diabetes.” Tilburgs refereert ook aan de diabetespatiënten die na een maagomleiding gewoon weer diabetes kregen, maar dan na ongeveer 2 jaar. “Het onderzoek moet minstens 3 jaar lopen voor er echt conclusies kunnen worden getrokken,” aldus Tilburgs.
Inmiddels omarmt minister Bruins van VWS leefstijlgeneeskunde 'als een blijvertje' dat zowel preventief als curatief een inderdaad goedkoop en niet-medicaliserend behandelingsperspectief biedt. Volgens Van Baar zouden leefstijlveranderingen ook bij deze patiënten mogelijk kunnen werken. “Maar we weten dat dit lastig is voor heel veel mensen met diabetes type 2. De mensen die wij behandelen, gebruikten echt al veel medicijnen. Ik weet niet of er zo’n effect zou zijn geweest met leefstijlaanpassingen. Voor mensen waarbij dit niet het geval is, zou ik eerst beginnen met een goed dieet, medicijnen, of wat meer bewegen.”
Toekomst
Van Baar: “Dit is echt een eerste onderzoek. De patiënten die nu zijn getest worden hierna nog 1 of 2 jaar gevolgd om te kijken wat de effecten zijn op lange termijn. Om de effectiviteit te waarborgen komt er nog een onderzoek onder 100 patiënten waarbij de behandeling wordt vergeleken met een placeboprocedure. Ook zal de behandelmethode worden getest bij patiënten die al insuline gebruiken. We willen bij hen proberen om het insulinegebruik te stoppen, in combinatie met het natuurlijke darmhormoon GLP-1. Dat hormoon zorgt voor het aanmaken en weer gevoeliger maken van insuline.”
Het is heel lastig om te zeggen wanneer de behandelmethode ‘op de markt komt’. Mits de resultaten goed zijn, zal dit over ongeveer 5 of 8 jaar zijn, zegt Van Baar.
Dit artikel afdrukken
Bij de patiënt wordt een dunne buis door de mond en maag naar het begin van de dunne darm geleid, de twaalfvingerige darm. Daar wordt een klein ballonnetje gevuld met heet water. Door de hitte beschadigt het slijmvlies, waardoor er na 1 à 2 weken nieuw en gezond slijmvlies voor in de plaats komt.
Verlaging in bloedsuikerspiegel
Het vernieuwen van het slijmvlies leidde tot een daling van de bloedsuikerspiegel; van gemiddeld 8,6% naar 7,5% (boven de 7% is er nog steeds kans op complicaties). De daling is “niet spectaculair maar wel zo dat ze geen insuline hoeven te gaan spuiten,” aldus Paul Smeele, een van de onderzoekers, in de Volkskrant. En dat is mooi, want extra insuline doet het lichaam geen goed, zegt Smeele: het leidt tot de opslag van vet, wat de diabetes weer kan verergeren. Er zijn aanwijzingen dat het hormoon op termijn schadelijk is voor hart en bloedvaten.
Hoe het exact werkt, weten we nietOntdekking was per ongeluk
De onderzoekers ontdekten de behandeling door een heel andere ingreep: een maagomleiding bij mensen met obesitas. Veel mensen met obesitas hebben diabetes type 2. Een derde van de diabetespatiënten toonde na 2 dagen na de ingreep al verbeterde bloedsuikerspiegels. Onderzoekers dachten voorheen dat de werking van de ingreep aan gewichtsverlies te danken was, maar dat kan niet in zo’n kort tijdsbestek. Het moest aan iets anders liggen.
Onbekend herstelmechanisme
We vroegen het Annieke van Baar, onderzoeker maag-darm-leverziekten in het Amsterdam UMC die de resultaten presenteerde op het UEG-congres in Wenen. “Bij diabetes type 2 is het probleem dat het lichaam ongevoelig wordt voor insuline. De alvleesklier moet daardoor steeds meer insuline produceren en kan het uiteindelijk niet meer bijbenen.
Het gezonde slijmvlies dat na de behandeling teruggroeit, stelt een soort herstelmechanisme in werking. In het slijmvlies van de twaalfvingerige darm zitten namelijk veel hormoonproducerende cellen die de alvleesklier weer aanzetten om insuline te produceren. Ook worden het lichaam en de lever door de behandeling weer gevoeliger voor insuline. Maar hoe dat exact werkt, dat weten we niet.”
Omdat we door deze behandeling waarschijnlijk dagelijkse insuline injecties konden voorkomen, vond de medisch-ethische commissie de ingreep gerechtvaardigdMedisch-ethische procedure
Van Baar: “Het proces om zo’n onderzoek door de medisch-ethische commissie te krijgen, is ontzettend lastig. Het duurde maanden, maar we hebben het goed genoeg kunnen onderbouwen. De patiëntengroep die wij hebben behandeld, slikt bloedsuikerverlagende medicijnen, en moest éigenlijk insuline gaan gebruiken omdat hun bloedsuikerspiegel ondanks de medicijnen niet goed genoeg was. Omdat we door deze behandeling waarschijnlijk dagelijkse insuline-injecties konden voorkomen, vond de medisch-ethische commissie de ingreep gerechtvaardigd. Voor deze patiënten was het eigenlijk een laatste kans. Uiteindelijk had negentig procent na een jaar nog geen insuline nodig.”
Leefstijl
Wim Tilburgs, oprichter van Je leefstijl als medicijn is niet blij met de ontwikkeling. “Leefstijl is de goedkoopste, meest effectieve en duurzame oplossing voor mensen met diabetes.” Tilburgs refereert ook aan de diabetespatiënten die na een maagomleiding gewoon weer diabetes kregen, maar dan na ongeveer 2 jaar. “Het onderzoek moet minstens 3 jaar lopen voor er echt conclusies kunnen worden getrokken,” aldus Tilburgs.
Inmiddels omarmt minister Bruins van VWS leefstijlgeneeskunde 'als een blijvertje' dat zowel preventief als curatief een inderdaad goedkoop en niet-medicaliserend behandelingsperspectief biedt. Volgens Van Baar zouden leefstijlveranderingen ook bij deze patiënten mogelijk kunnen werken. “Maar we weten dat dit lastig is voor heel veel mensen met diabetes type 2. De mensen die wij behandelen, gebruikten echt al veel medicijnen. Ik weet niet of er zo’n effect zou zijn geweest met leefstijlaanpassingen. Voor mensen waarbij dit niet het geval is, zou ik eerst beginnen met een goed dieet, medicijnen, of wat meer bewegen.”
Toekomst
Van Baar: “Dit is echt een eerste onderzoek. De patiënten die nu zijn getest worden hierna nog 1 of 2 jaar gevolgd om te kijken wat de effecten zijn op lange termijn. Om de effectiviteit te waarborgen komt er nog een onderzoek onder 100 patiënten waarbij de behandeling wordt vergeleken met een placeboprocedure. Ook zal de behandelmethode worden getest bij patiënten die al insuline gebruiken. We willen bij hen proberen om het insulinegebruik te stoppen, in combinatie met het natuurlijke darmhormoon GLP-1. Dat hormoon zorgt voor het aanmaken en weer gevoeliger maken van insuline.”
Het is heel lastig om te zeggen wanneer de behandelmethode ‘op de markt komt’. Mits de resultaten goed zijn, zal dit over ongeveer 5 of 8 jaar zijn, zegt Van Baar.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Een technische correctie. Het artikel zegt:
"Het vernieuwen van het slijmvlies leidde tot een daling van de bloedsuikerspiegel; van gemiddeld 8,6% naar 7,5% (boven de 6,9 heb je nog steeds diabetes)."
Dit zijn geen percentages, maar concentraties in mmol/l (of mM). Die kun je omrekenen naar w/w percentages; 1 mmol glucose is 180 mg; 7 mmol/l is dus 1,26 gram/l.
Dat doet ertoe, omdat het laat zien hoe strak de bloedsuikerspiegel is gereguleerd en afgebufferd: Onder normale omstandigheden bevat onze bloedsomloop (in totaal, veronderstel zo'n 5-6 liter bloed) zo'n 6-8 gram suiker; ruwweg twee suikerklontjes. Zelfs na een zware maaltijd (met bv aardappels of pasta, het equivalent van tientallen grammen glucose) stijgt dat tot 11 mmol/l oftewel een extra suikerklontje.
Meer inhoudelijk; dit lijkt me een foute (of eigenlijk irrelevante) analyse van T2DM:
“Bij diabetes type 2 is het probleem dat het lichaam ongevoelig wordt voor insuline. De alvleesklier moet daardoor steeds meer insuline produceren en kan het uiteindelijk niet meer bijbenen."
De alvleesklier kan de aanvoer van glucose niet meer bijbenen; de ongevoeligheid bestaat uit een lichaam dat weigert om nog meer glucose op te slaan en een alvleesklier die steeds harder roept om dat toch te doen.
Maar nou wordt het interessant; wat gebeurt er eigenlijk onmiddellijk na dat dichtschroeien? Er is iets gedaan met die 12-vingerige darm, in de vorm van chirurgie, compleet met anesthesie(?), pijnstelling, en een aangepast dieet onmiddellijk na de operatie. Dus wat eten die patiënten de eerste dagen na deze operatie???
#1 Martijn van der Plas In dit onderzoek gaat het om HbA1c. Dit is een soort gemiddelde van de bloedsuikerspiegel over een aantal weken. De eenheid die hiervoor wordt gebruikt was altijd [%], en is sinds 2010 [mmol/mol]. Maar aangezien het onderzoek [%] hanteert, heb ik dit ook gedaan in dit artikel. Wel heb je gelijk dat de afkapwaarde niet klopt. Dit is niet 6,9, maar 7% (53 mmol/mol). We hebben het aangepast.
Over de ‘foutieve’ analyse. Waarom is er zoveel glucose in het bloed: omdat het lichaam insulineongevoeliger is. Hierdoor wordt de glucose minder goed opgenomen in de cellen en blijft deze in het bloed. Het is dus niet zozeer een te snelle aanvoer van glucose maar een mindere opname. De alvleesklier gaat daarom harder werken en meer insuline aanmaken om toch te proberen de bloedsuikerspiegel naar beneden te krijgen. Uiteindelijk raakt de alvleesklier uitgeput.
#2 Over de vraag van het dieet. De patiënten hebben de eerste dagen een vloeibaar dieet. In de Volkskrant beschrijft Elisabeth Stoker, een van de patiënten, haar ervaring: “De eerste dagen waren niet aangenaam, ik moest vloeibaar eten want mijn darmen moesten rust hebben.”
Iris de Koning #3
Dank voor de update.
Mbt 'Over de ‘foutieve’ analyse. Waarom is er zoveel glucose in het bloed: omdat het lichaam insulineongevoeliger is. Hierdoor wordt de glucose minder goed opgenomen in de cellen en blijft deze in het bloed. Het is dus niet zozeer een te snelle aanvoer van glucose maar een mindere opname.'
Waarom is het lichaam insulineresistent? Heel simpel; door een te grote aanvoer van glucose - meer glucose dan het lichaam op kan nemen. In eerste instantie gaat de insulineproductie omhoog, totdat de alsvleesklier aan zijn max is. Er lijkt geen sprake van 'uitputting', maar van een productieplafond. T2DM is eigenlijk een buitengewoon simpel te begrijpen ziekte - maar je gaat het pas zien als je het door hebt.
Je opmerking over het vloeibare dieet bevestigt precies wat ik al dacht. We zitten niet te kijken naar een effect van het wegbranden maar van het post-operatieve (beperkte) dieet.
Martijn van der Plas #4 De algemene consensus is dat suikerconsumptie zelf niet zomaar diabetes type 2 veroorzaakt. Overgewicht door een teveel aan suiker (en dus energie) geeft wel een hoger risico op diabetes type 2. Het is een indirect effect.