Ik word gebeld door de dochter des huizes. Ze wil graag samen met haar jongere zus en ouders in gesprek. Haar ouders waren er niet zo voor, maar hadden toch toegestemd, als er maar met niemand over gepraat zou worden. Ze wil aan telefoon niet vertellen wat er aan de hand is, dus ik ga vol verwachting op pad.

Een hobbelig pad leidt naar de vervallen boerderij. De gordijnen zijn dicht, de stallen zien er uit alsof ze al jaren niet meer in gebruik zijn. Achter de voordeur stap ik een bedompte ruimte binnen, het ruikt er, alsof er al jaren geen raam meer open is geweest. In de keuken staat de vaat tot aan het plafond opgestapeld. Op de grond liggen huis-aan-huisbladen verspreid en een enorme berg wasgoed; ik neem aan dat het schoon is. Er tussendoor loopt een hond en een aantal katten.

De dochter neemt het woord, 6 jaar geleden moest het varkensbedrijf gestaakt worden, vanwege grote financiële problemen. Niemand mocht het weten, vader schaamde zich diep. Het bedrijf was al sinds 1830 in de familie. De varkens waren naar de slacht gegaan, moeder had een baan bij de thuiszorg geaccepteerd en vader… Vader kroop in zijn schulp. Eerst had hij nog wat seizoenswerk gedaan, maar toen er een bekende van het gezin in hetzelfde team kwam te werken, was hij van de ene op de andere dag niet meer de deur uit gegaan.

Hoe het zover gekomen was, wist niemand te vertellen, maar alle 4 brachten naar buiten dat de boerderij nog gewoon bestond. Vader was varkensboer en daarmee was het klaar. De kinderen namen geen vriendjes meer mee naar huis, er werden geen visites meer gepland, de dorps- en buurtfeestjes werden overgeslagen en de band met de familie was op een zeer laag pitje komen te staan omdat ze niet meer meededen met de verjaardagen.

Zowel moeder als de kinderen willen niet meer meespelen in het tragische theaterspel. De behoefte en wens om weer een onderdeel te worden van de maatschappij is groot. Het is een lang en moeizaam coachingstraject geworden. Stap voor stap hebben ze hun zelfvertrouwen en zelfrespect terug gevonden. Moeder heeft geleerd om het huishouden weer op de rit te krijgen en als een volwassene de verantwoordelijkheid voor haarzelf en haar kinderen te dragen.

Vorige week ging ik langs voor een kop koffie. In een kleine gezellige huurwoning tref ik een stabiele, vrolijke en zelfverzekerde vrouw aan, de dochters komen vrolijk babbelend terug uit school, met allebei een vriendin aan hun zijde. Ze verdwijnen de tuin in, waar ze zichzelf een glas fris in schenken. Vader heeft de stap naar een zinvol perspectief niet kunnen of willen zetten. Hij leeft nog steeds een teruggetrokken leven.

Paulien Hogenkamp coacht agrarische ondernemers. Zij vertelt over wat zij meemaakt onder boeren die zij bijstaat in hun gang naar de 21e eeuw.
Dit artikel afdrukken