De Brabantse boerenorganisatie ZLTO gebruikte 4 oktober, Werelddierendag, om de boodschap ‘Red een bok, eet hem op!' levend te houden. Die boodschap wordt in Nederland al ruim een decennium verkondigd, maar het wil niet zo vlotten. Volgens de WUR horen geiten ook niet meer bij de nieuwe Nederlandse kringlooplandbouw. Stoppen of doorgaan?
Voor stoppende melkveehouders zijn geiten aantrekkelijk. Met weinig investeringen kunnen ze gewilde en dus rendabele melk produceren. Geitenmelk heeft een prijsniveau dat tegen de 60 cent per liter aan beweegt. Koeienmelkveehouders zijn al blij als de prijs boven de 35 cent blijft. Willen koeienboeren een beetje meer verdienen en een weidegangpremie van 1,5 cent incasseren, dan moeten ze daar flink wat hectares weideland voor hebben. Per hectare vergt dat een te investeren vermogen van gemakkelijk €70.000 of nog aanzienlijk meer.
In stallen
Geiten worden in stallen gehouden. Wie zijn melkveehouderij staakt en het land verkoopt, zit er warmpjes bij en kan ook nog eens beter verdienen aan een liter melk. Niet voor niets steeg het aantal melkgeiten in Nederland het afgelopen jaar met een indrukwekkende 17%.
Geitenbokjes zijn voor de melkgeitenhouderij een kostenpost en er worden er in Nederland steeds meer geboren door de groei van de economisch aantrekkelijke sector. Melkgeiten moeten regelmatig een lam krijgen om melk te kunnen geven. Die kleine geitjes bestaan uit ongeveer de helft vrouwelijke en de helft mannelijke dieren, de bokjes.
Bokken zijn te onaantrekkelijk om af te mesten in Nederland. Daarom gaan ze direct na de geboorte op transport naar Zuid-Europa waar wel een markt voor jong bokkenvlees is. Diervriendelijk is dat niet. Bovendien is het economisch amper rendabel. Als ze niet in Nederland kunnen worden afgemest, is het beter de jonge beestjes direct te doden. Dat lot treft dan ook veel jonge bokken.
Met de actiemaand Goatober probeert ZLTO bokkenvlees maar weer eens op de (menu)kaart te krijgen. Goatober is in 2011 opgezet door de Amerikaanse Erin Fairbanks van Heritage Foods USA en kaasmaker Anne Saxelby. Hun campagne sloeg aan en tijdens Goatober staat bokkenvlees op het menu van 100 restaurants in New York en de rest van de Verenigde Staten. Ook in Nederland promoten hippe foody millenials geitenbokkenvlees omdat ze denken dat dat lekker duurzaam is.
Voor ZLTO liet chef Jorn van Hoof tientallen mensen proeven van verschillende gerechten. "Het is een geweldig product, waar je heerlijke gerechten van kunt maken", vertelt hij tegen Omroep Brabant. Waarom doen we daar dan zo weinig mee? Voor kalfsvlees hebben we in Nederland een prima oplossing gevonden; de dieren worden afgemest en door heel Europa en inmiddels ook in Azië verkocht.
(On)grondgebondenheid
Misschien dat Goatober een aanzet kan vormen om dat voor geitenbokjes eindelijk wat beter te regelen. Maar dat zal lastig zijn.
Juist in Brabant, het werkgebied van ZLTO, zijn geiten een oplossing voor de vele niet-grondgebonden koeienhouders die te maken krijgen met strenge nieuwe regels die de koeienmelkveehouderij zichzelf heeft opgelegd. Geiten zijn zonder wei heel rendabel te melken, maar je krijgt er wel bokken van.
Er is een makkelijker oplossing: geen geiten meer houden in Nederland. Recent zei Martin Scholten, dé kringlooptheoreticus van de WUR, dat geiten in de nieuwe Nederlandse kringlooplandbouw geen functie hebben.
Stoppen met geiten of doorgaan? Het is zo langzamerhand zowel een pijnlijke dierwelzijnszaak als een rationele ecologische kringloopvraag geworden. Vanuit beide overwegingen is het antwoord duidelijk: 'stoppen'. Tot dat besluit genomen is, kan Goatober onderwijl hopelijk wat soelaas bieden voor de beestjes die toch nog geboren blijven worden.
En als we nou toch wat willen voor de boeren die nu met geiten hun geld verdienen, luidt het devies: melk er niet meer dan je in je eigen land op wilt eten. In onder meer het drogere Zuid-Europa horen geiten bij de kringloop én eten consumenten het vlees van de bokjes met graagte. Hou daar dan ook maar de grootste geitenconcentraties.
UPDATE, 7 oktober 2018, 10:45 uur: Jinke Hesterman wijst hieronder terecht op de geitenstops die 4 provincies al hebben ingevoerd. Welke dat zijn en waarom lees je in reactie #6
Dit artikel afdrukken
In stallen
Geiten worden in stallen gehouden. Wie zijn melkveehouderij staakt en het land verkoopt, zit er warmpjes bij en kan ook nog eens beter verdienen aan een liter melk. Niet voor niets steeg het aantal melkgeiten in Nederland het afgelopen jaar met een indrukwekkende 17%.
Geitenbokjes zijn voor de melkgeitenhouderij een kostenpost en er worden er in Nederland steeds meer geboren door de groei van de economisch aantrekkelijke sector. Melkgeiten moeten regelmatig een lam krijgen om melk te kunnen geven. Die kleine geitjes bestaan uit ongeveer de helft vrouwelijke en de helft mannelijke dieren, de bokjes.
Bokken zijn te onaantrekkelijk om af te mesten in Nederland. Daarom gaan ze direct na de geboorte op transport naar Zuid-Europa waar wel een markt voor jong bokkenvlees is. Diervriendelijk is dat niet. Bovendien is het economisch amper rendabel. Als ze niet in Nederland kunnen worden afgemest, is het beter de jonge beestjes direct te doden. Dat lot treft dan ook veel jonge bokken.
Met de actiemaand Goatober probeert ZLTO bokkenvlees maar weer eens op de (menu)kaart te krijgen. Goatober is in 2011 opgezet door de Amerikaanse Erin Fairbanks van Heritage Foods USA en kaasmaker Anne Saxelby. Hun campagne sloeg aan en tijdens Goatober staat bokkenvlees op het menu van 100 restaurants in New York en de rest van de Verenigde Staten. Ook in Nederland promoten hippe foody millenials geitenbokkenvlees omdat ze denken dat dat lekker duurzaam is.
Stoppen met geiten of doorgaan? Het is zolangzamerhand zowel een pijnlijke dierwelzijnszaak als een rationele ecologische kringloopvraag gewordenLekker of feitelijk: geiten hebben geen functie in de Nederlandse kringloop
Voor ZLTO liet chef Jorn van Hoof tientallen mensen proeven van verschillende gerechten. "Het is een geweldig product, waar je heerlijke gerechten van kunt maken", vertelt hij tegen Omroep Brabant. Waarom doen we daar dan zo weinig mee? Voor kalfsvlees hebben we in Nederland een prima oplossing gevonden; de dieren worden afgemest en door heel Europa en inmiddels ook in Azië verkocht.
(On)grondgebondenheid
Misschien dat Goatober een aanzet kan vormen om dat voor geitenbokjes eindelijk wat beter te regelen. Maar dat zal lastig zijn.
Juist in Brabant, het werkgebied van ZLTO, zijn geiten een oplossing voor de vele niet-grondgebonden koeienhouders die te maken krijgen met strenge nieuwe regels die de koeienmelkveehouderij zichzelf heeft opgelegd. Geiten zijn zonder wei heel rendabel te melken, maar je krijgt er wel bokken van.
Er is een makkelijker oplossing: geen geiten meer houden in Nederland. Recent zei Martin Scholten, dé kringlooptheoreticus van de WUR, dat geiten in de nieuwe Nederlandse kringlooplandbouw geen functie hebben.
Stoppen met geiten of doorgaan? Het is zo langzamerhand zowel een pijnlijke dierwelzijnszaak als een rationele ecologische kringloopvraag geworden. Vanuit beide overwegingen is het antwoord duidelijk: 'stoppen'. Tot dat besluit genomen is, kan Goatober onderwijl hopelijk wat soelaas bieden voor de beestjes die toch nog geboren blijven worden.
En als we nou toch wat willen voor de boeren die nu met geiten hun geld verdienen, luidt het devies: melk er niet meer dan je in je eigen land op wilt eten. In onder meer het drogere Zuid-Europa horen geiten bij de kringloop én eten consumenten het vlees van de bokjes met graagte. Hou daar dan ook maar de grootste geitenconcentraties.
UPDATE, 7 oktober 2018, 10:45 uur: Jinke Hesterman wijst hieronder terecht op de geitenstops die 4 provincies al hebben ingevoerd. Welke dat zijn en waarom lees je in reactie #6
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Culinair gaatje in de markt ?
Beste saté wordt gemaakt van jonge geitenbokjes: ‘saté kambing’.
Relatief duur in de echte tradionele Indonesische restaurants.
Niet te verwarren met ‘mata kambing’
Geitenvlees is een zwaar onderschat product hier. Laatst een (mooi uitziend) stuk gekocht bij de Turk en daar een heerlijke stoofschotel van gemaakt.... op ongeveer dezelfde manier als sukadevlees (minder lang suddertijd en wel ras al hanout erbij voor een Mediterraan tintje). Echt heerlijk. En dat voor 7,50 per kilo. Doet voor mij niet onder voor lamsbout.
Het moet tussen de oren (komen te) zitten.
Dick, ik mis in je artikel dat al vier provincies een geitenstop hebben ingevoerd. Vanwege het verhoogde risico op longontsteking voor omwonenden. Dat wordt nu nader onderzocht. Ik ben benieuwd naar de meitelling van 2019. Daaruit zal moeten blijken dat de groei van het aantal geiten is gestagneerd.
Hans Pollemans : hoe zit het met de leeftijd van die bokjes? Ligt dat hetzelfde als bij lamsvlees? (max. 1,5 jaar)
Jinke Hesterman aan de ene kant wordt geitenvlees als het meest gezonde rode vlees gepromoot. Aan de andere kant zorgen (grootschalige?) stallen mogelijk voor Q koorts. Een complex probleem.