De felle tafelspeech van de Britse premier Theresa May tijdens het informele EU-overleg deze week in Salzburg heeft niet het gewenste effect gehad: steun van haar EU-collega's voor haar brexitplan. Dat schrijft het FD.

In Salzburg pleitte May voor haar 'zachte brexit'-plan, dat ze er voor de zomer ternauwernood in eigen land door had gekregen.

Over ruim een week moet ze tijdens het congres van de Conservative Party haar partijgenoten overtuigen (en daarna het Britse Parlement) dat de brexit volgens dat Chequers-plan zal lukken. Daar had ze de steun van de overige EU-leiders voor nodig. Maar die bleken daar niet zonder meer toe bereid. Voor de EU is de ondeelbaarheid van de interne markt onaantastbaar. Dat betekent dat de vrijheid van verkeer, van goederen, diensten, kapitaal en personen binnen de interne markt, onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. In het Chequers-plan koppelt May het vrije verkeer van goederen los van de andere drie vrijheden, om het probleem met de Ierse grens op te lossen. Ierland maakt deel uit van de Unie en zou zijn nu open grens met Engeland moeten sluiten op het moment dat er geen deal is met Engeland. Dat isoleert het land én de Noord-Ieren die deel uitmaken van Engeland.

In de afsluitende persconferentie zei de voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, dat de economische samenwerking die May wil, "niet zal werken." May wil handelseconomisch lid blijven van de Unie, maar er verder niets aan bijdragen. Dat heeft weliswaar als voordeel dat het vasteland en het Verenigd Koninkrijk vrijhandel met elkaar kunnen blijven drijven, maar voor het vasteland voelt het alsof het land gratis wil meedoen aan de Unie terwijl de EU toch al budgettaire problemen heeft.

May leek overvallen door de uitspraak en reageerde boos: "laat er geen enkele twijfel over bestaan, we bereiden ons, zoals ik steeds heb gezegd, voor op een no deal." Koren op de molen van de Britse eurosceptici, die het Chequers-akkoord toch al niet zien zitten. May lijkt zich aan alle kanten in een onverdedigbare positie te hebben gebracht.

Toch zijn de EU-leiders redelijk optimistisch dat er volgende maand een uittredingsakkoord te sluiten zal zijn. De onderhandelingen zijn nog altijd in volle gang. Tusk verwoordde het als volgt: "Beide partijen moeten compromissen sluiten. Dat is de essentie van onderhandelen." Op 18 oktober is er een reguliere EU-top. Dat is het "moment van de waarheid", dan moeten er "maximale vooruitgang en resultaten" zijn geboekt. Onder hoge druk wordt alles vloeibaar, lijkt het devies.

Het FD toont zich sceptisch vanmiddag: Drama in Salzburg stort brexit in een ongekende crisis. Zelfs onze premier Rutte liet May vallen; president Macron maakte de brexiteers uit May's partij keihard uit voor leugenaars waar hij geen pardon voor heeft.

Terug in Londen, vroeg May vanmiddag om respect van de EU en maakte duidelijk dat ze zich een beetje in haar kuif gepikt voelde door de bewoners van het vasteland. En ze herhaalde nog eens: "No deal is better than a bad deal."

Ze heeft nog een paar weken om dat voorgoed te bewijzen; op 18 oktober is er een reguliere top in Brussel waar het uittredingsakkoord ondertekend moet worden. Mocht 18 oktober niet haalbaar blijken, dan biedt de EU ruimte voor een ingelaste EU-top op 17 en 18 november in Brussel. Daarna valt het doek en wordt - ook zonder akkoord - Engeland op 29 maart 2019 een niet-EU land.

Dit artikel afdrukken