De soja wordt verbouwd door immense bedrijven in het grootste savannegebied van Zuid-Amerika, de Cerrado in centraal-Brazilië. Een gebied zo groot als Zuid-Korea is inmiddels ontgonnen voor de sojateelt. De oude flora en fauna van de savanne (vogels zoals de de prachtig blauwe hyacinthara en roofdieren zoals de jaguar) zijn de afgelopen 3 decennia verwoest en verjaagd. In de jaren '90 van de vorige eeuw werd ontdekt dat de bodem van het gebied gemakkelijk geschikt te maken is voor landbouw door het te bemesten met kalk en fosfor. De ontginning heeft met grof geweld plaatsgevonden. Inmiddels is ook het water uit rivieren en beekjes weggepompt en zijn de oude ecosystemen grotendeels vernietigd.

De ontbossing van het Amazonegebied is weliswaar dankzij milieuwetgeving teruggedrongen, in 10 jaar tijd is het landbouwareaal in de Cerrado explosief toegenomen. Daardoor is Brazilië in korte tijd van importland naar exportland gegroeid. Het land exporteert ook pluimvee, rundvlees en varkensvlees in grote hoeveelheden, onder meer naar China.

Meer dan de helft van de Cerrado, van oorsprong een uitgestrekt savanegebied in het hart van Brazilië, is omgeploegd tot akkerland dat in handen is van boeren die hun akkers in duizenden hectares tellen. "Een ecologische ramp," zeggen natuurbeschermers. Niet alleen vanwege het verlies aan oorspronkelijke natuur, maar ook door het effect op het klimaat. De vegetatie die verdween legde veel CO2 vast. De combinatie van akkerbouw en veeteelt stoot meer broeikasgassen uit dan alle Braziliaanse auto’s bij elkaar.

Anders dan in het beter beschermde Amazonegebied, ziet het er niet naar uit dat er beperkende maatregelen tegen de verwoesting van de Cerrado genomen zullen worden. De Braziliaanse regering is zeer pro-landbouw, de minister van Landbouw is één van de grootste sojaboeren. Zijn land heeft deviezen nodig en wil daarom landbouwproductie exporteren. Door het ondertekenen van het Cerrado Manifesto, een initiatief van onder meer Greenpeace en het World Wildlife Foundation, werken multinationals als McDonald's, Walmart en Unilever niettemin mee aan het staken van de ontbossing van de Cerrado.

De in Nederland gevestigde Louis Dreyfuss Company, een van de vijf dominante handelshuizen in landbouwproducten wereldwijd, heeft beloofd geen soja meer te verhandelen van nieuw ontgonnen gebied. Toch gaat ondertussen de ontginning van de Cerrado op volle kracht door. Een trieste zaak, omdat het gebied nog altijd een grote reputatie geniet als één van de meest biodiverse leefgebieden voor talrijke dier- en plantensoorten ter wereld. De Chinees-Amerikaanse handelsoorlog kan bijdragen aan de verdere verwoesting daarvan nu nieuwe, niet-Amerikaanse akkers nodig zijn om aan de Chinese vraag te voldoen.
Dit artikel afdrukken