Vissen hebben ook recht op regels die hun welzijn verbeteren. Dat vinden in ieder geval 7 van de 10 Europese consumenten. Het cijfer komt uit een nieuw opinieonderzoek dat in 9 Europese landen is uitgevoerd in opdracht van Compassion in World Farming (CIWF) en de Eurogroup for Animals, een internationaal samenwerkingsverband van dierenbeschermingsorganisaties waar ook de Nederlandse Dierenbescherming en de Vissenbescherming lid van zijn. Op basis van het onderzoek roepen de organisaties de overheid op om welzijnsregels op te stellen ter bescherming van vissen en de verdoofde slacht bij vissen, zoals bij andere dieren, verplicht te maken.

Geen welzijnsregels voor vissen
Waar voor 'gewone' huisdieren, zoals varkens en kippen maar ook honden en katten, volop regels bestaan die hun welzijn moeten garanderen, bestaan er geen aparte welzijnsregels voor vissen. Kweek, vangst, houderij en slacht van vissen moeten weliswaar aan allerlei regels voldoen, maar dierenwelzijn maakt geen deel uit van het pakket.

Tijd om daar wat aan te doen, want bij wildvangst is sprake van stress, verwondingen en een langzame doodsstrijd. Bij kweekvis zijn overvolle bassins en slechte waterkwaliteit een belangrijk punt van overweging. Vissen zijn in het Besluit houders van dieren expliciet uitgesloten van een verdoofde slacht. Behalve paling dan; daar laat het verbod op onverdoofde slacht juist zien dat de overheid prima in staat is het vissenwelzijn te respecteren.

Vissenstress
Toch weten we inmiddels dat vissen wel degelijk ook pijn en stress ervaren. Reden voor Wakker Dier om dit voorjaar aan de bel te trekken en voor een verbod op 'onverdoofde slacht' te pleiten. Dit najaar begint de Dierenbescherming een langdurige bewustwordingscampagne over vissenwelzijn. Vissen zijn immers geen 'gevoelloze wezens'.

Weinig kennis bij consumenten
In hoeverre vinden consumenten dat ook? Dat onderzochten CIWF en Eurogroup for Animals bij ruim 9.000 volwassenen in Groot-Brittannië, Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje, Polen, Zweden, Tsjechië en Nederland. Een eerste opvallende constatering: gemiddeld gaf 68% van de ondervraagden aan dat ze eigenlijk weinig tot niets wisten over het dierenwelzijn van consumptievis in hun land. In Nederland gold dat voor 73%. Toevallig bracht de NRC deze week een beeldreportage van hoe het er in een 'visboerderij' aan toe gaat.

Ook valt op dat gemiddeld 65% van alle respondenten denkt dat vissen bewust zijn en negatieve emoties ervaren. In Nederland liggen die percentages lager, op respectievelijk 57% en 50%. Bij de stellingen dat vissen geen pijn voelen en niet intelligent zijn, lopen we als Nederlanders dan weer wel in de pas met het Europese gemiddelde, met scores van 13% en 26%. Als factoren die het vissenwelzijn negatief beïnvloeden, staat vervuild water met stip bovenaan (45%). Andere stressfactoren zijn 'onverdoofde slacht' (11%), 'beperkt zijn in het vermogen om natuurlijk gedrag te vertonen' (9%), 'tijdelijk boven water verkeren' (9%), 'overbevolking' (7%), 'te weinig eten' en 'een kale omgeving' (beide 4%).

Maar wacht eens even, er zijn toch al duurzaamheidskenmerken, zoals MSC en ASC? Jazeker, maar ook die houden geen rekening met het vissenwelzijn
Kwaliteit, versheid en kosten bepalen visaankoop
Welke overwegingen spelen een rol als we vis kopen? Volgens het onderzoek zijn de kwaliteit (76%), versheid (75%) en prijs (67%) de belangrijkste overwegingen voor Nederlandse consumenten. Daarna komen welzijns- en milieu-gerelateerde afwegingen zoals vissenwelzijn (54%), overbevissing (54%) en de milieu-impact van de visserijmethode (53%).

Als we een welzijnsvis kopen, willen we daar tot wel 20% meer voor betalen, zeggen de respondenten in het onderzoek. Ze verwachten dan een vis te kopen die duurzaam gevangen of gekweekt is (40%) en tijdens zijn leven goed behandeld is (30%). Dat zou resulteren in een vis met een betere smaak (36%), betere kwaliteit (33%) en voedselveiligheid (29%), die ook nog eens verser (26%) en voedzamer (15%) zou zijn.

Duurzaam is niet hetzelfde als welzijn
Maar wacht eens even, er zijn toch al duurzaamheidskenmerken, zoals MSC en ASC? Jazeker, maar ook die houden geen rekening met het vissenwelzijn. En dat botst. Volgens 65% van de respondenten zou 'duurzaam' moeten betekenen dat kweekvis de ruimte heeft gehad voor natuurlijk gedrag. Meer dan de helft vindt bovendien dat 'duurzaam' zou moeten staan voor bijvangstbeperkende maatregelen bij wildvangst, milieusparende maatregelen bij kweekvis, niet-overbeviste soorten én dat de vis snel en pijnloos is geslacht.

Mooi gezegd allemaal. Een kwart van de respondenten geeft aan dat ze geen idee hebben wat het etiket 'duurzaam' op de vis nou precies betekent.
Dit artikel afdrukken