'Plastic'. Het duivelse materiaal dat langzaam maar zeker uit de norm verdwijnt. De EU pleit voor de afschaffing van eenmalig-plasticgebruik, maar veel supermarkten wachten niet langer. Ze nemen zelf maatregelen. Toch blijken de logistieke problemen, zoals hygiëne en bescherming van de producten, moeilijk op te lossen. Allard van Gent vertelt de weg van de grote Duitse supermarktformule Edeka naar een verpakkingsvrije(re) supermarkt.
“Mag het ietsje meer zijn?” Dat is de klassieke vraag bij de vlees- of kaasafdeling in de supermarkt. Als het om de verpakking gaat, dan wensen veel consumenten minder. Om die reden start supermarktketen Edeka met een praktijktest.
Wereldnatuurfonds
In een Edeka-filiaal in Büsum (Schleswig-Holstein) krijgen de klanten van de versafdeling hun vlees of kaas in een bakje dat ze bij het volgende bezoek weer kunnen teruggegeven. De supermarkt reinigt de bakjes zelf en brengt ze weer in omloop. Edeka werkt sinds 2015 samen met het World Wide Fund for Nature (WWF, in Nederland het Wereldnatuurfonds) aan de ontwikkeling van alternatieve verpakkingen in de Duitse levensmiddelenbranche. Vandaag de dag houdt niet alleen Edeka zich met dit thema bezig, ook andere supermarktketens zoals Rewe en Tegut zijn inmiddels gestart met deze vorm van verpakkingsvrij boodschappen doen.
Het idee stamt van de zelfstandige filiaalleiders binnen de Edeka coöperatie (Edeka-Verbund). Filiaalleidster Meike Bergmann in Lüneburg werkt al sinds 2016 met haar eigen “versbakjes”. Ook andere ondernemers die met Edeka samenwerken kwamen met eigen ideeën. In 2016 schreef de Duitse Huffington Post bijvoorbeeld een bericht over Dieter Hieber, eigenaar van 12 Edeka supermarkten in de deelstaat Baden-Württemberg. Destijds experimenteerde hij met als doel zijn supermarkten compleet plasticvrij in te richten en nam contact op met de Edeka-centrale. In eerste instantie was hij teleurgesteld. Met de geldende hygiënevoorschriften was het moeilijk om verse producten zonder verpakking te verkopen. De door klanten meegebrachte doosjes mochten bijvoorbeeld niet over de toonbank worden gereikt, omdat de doosjes bacteriën konden bevatten.
“Ik ben echter iemand die met ‘gaat niet’ niet goed leven kan,” zei Hieber in de Duitse Huffington Post. Samen met een groep studenten van de Ecole Supérieure, Visual Merchandising Design en verschillende bedrijven ontwikkelde hij een oplossing en startte een milieu-offensief in zijn supermarkten.
Ontsmettingssluis
Om ervoor te zorgen dat de klanten hun eigen opbergdoosjes konden meenemen én de hygiënevoorschriften werden nageleefd, ontwikkelde het team van Hieber een sluis waarin de klanten hun doosjes konden neerleggen. Met behulp van uv-licht ontsmette het apparaat de doosjes, zodat de medewerkers ze probleemloos konden oppakken om ze vervolgens met levensmiddelen te vullen. Dergelijke apparaten worden ook bij slachterijen gebruikt.
Het apparaat was echter nog niet perfect en verbruikte bovendien veel te veel stroom. De uiteindelijke oplossing bleek erg simpel. “Het kan soms zo simpel zijn dat je het gewoon niet ziet,” zei Hieber. De oplossing bleek een schoon plateau dat de supermarktmedewerker op de toonbank zet. De klant plaatst hier vervolgens zijn of haar bakje op. Door gebruik van de tarra-functie op de weegschaal speelt het gewicht van het bakje geen rol van betekenis. Is het bakje met levensmiddelen gevuld, dan sluit de klant het bakje zelf en plakt de uitgeprinte bon erop. Op die manier komt de supermarktmedewerker niet in contact met het doosje. Bij de huidige test van Edeka-coöperatie bieden de supermarkten zelf hun eigen opbergdoosjes aan.
Graspapier
De actie van Hieber trok destijds veel aandacht. Ook supermarktketen Rewe toonde interesse en testte in 2017 hetzelfde systeem bij de versafdelingen. Dat staat o.a. in een bericht op Utopia, het portaal dat zich met onderwerpen op het gebied van milieu en duurzaamheid bezighoudt. Rewe ging nog een stap verder. In een persbericht liet de supermarktketen weten dat enkele filialen van Rewe en discounter Penny (behoort tot de Rewe Group) graspapier gaan gebruiken als verpakkingsmateriaal. Dat papier bestaat voor 40% uit door de zon gedroogd gras en slechts 60% uit hout. Rewe is daarmee de eerste supermarktketen in Duitsland die dit nieuwe verpakkingsmateriaal gebruikt.
Het idee van supermarktmanager Hieber had een positief domino-effect tot gevolg. Na Edeka en Rewe startte ook supermarktketen Tegut (273 filialen en circa 5.780 medewerkers) in april van dit jaar met het verpakkingsvrij verkopen van levensmiddelen bij de versafdelingen. Daarnaast biedt Tegut sinds juli 2018 speciale milieuvriendelijke zakjes aan om groente en fruit in te verpakken. Deze stevige netzakjes zijn wasbaar en groot genoeg om bijvoorbeeld een krop sla in te transporteren. Meer informatie met afbeeldingen van deze zakjes staat op de website van Tegut.
Dit is een licht aangepaste versie van een artikel dat Allard van Gent publiceerde op zijn blog allardvangent.com
Dit artikel afdrukken
Wereldnatuurfonds
In een Edeka-filiaal in Büsum (Schleswig-Holstein) krijgen de klanten van de versafdeling hun vlees of kaas in een bakje dat ze bij het volgende bezoek weer kunnen teruggegeven. De supermarkt reinigt de bakjes zelf en brengt ze weer in omloop. Edeka werkt sinds 2015 samen met het World Wide Fund for Nature (WWF, in Nederland het Wereldnatuurfonds) aan de ontwikkeling van alternatieve verpakkingen in de Duitse levensmiddelenbranche. Vandaag de dag houdt niet alleen Edeka zich met dit thema bezig, ook andere supermarktketens zoals Rewe en Tegut zijn inmiddels gestart met deze vorm van verpakkingsvrij boodschappen doen.
Met de geldende hygiënevoorschriften was het moeilijk om verse producten zonder verpakking te verkopen.Eigen initiatief
Het idee stamt van de zelfstandige filiaalleiders binnen de Edeka coöperatie (Edeka-Verbund). Filiaalleidster Meike Bergmann in Lüneburg werkt al sinds 2016 met haar eigen “versbakjes”. Ook andere ondernemers die met Edeka samenwerken kwamen met eigen ideeën. In 2016 schreef de Duitse Huffington Post bijvoorbeeld een bericht over Dieter Hieber, eigenaar van 12 Edeka supermarkten in de deelstaat Baden-Württemberg. Destijds experimenteerde hij met als doel zijn supermarkten compleet plasticvrij in te richten en nam contact op met de Edeka-centrale. In eerste instantie was hij teleurgesteld. Met de geldende hygiënevoorschriften was het moeilijk om verse producten zonder verpakking te verkopen. De door klanten meegebrachte doosjes mochten bijvoorbeeld niet over de toonbank worden gereikt, omdat de doosjes bacteriën konden bevatten.
“Ik ben echter iemand die met ‘gaat niet’ niet goed leven kan,” zei Hieber in de Duitse Huffington Post. Samen met een groep studenten van de Ecole Supérieure, Visual Merchandising Design en verschillende bedrijven ontwikkelde hij een oplossing en startte een milieu-offensief in zijn supermarkten.
Ontsmettingssluis
Om ervoor te zorgen dat de klanten hun eigen opbergdoosjes konden meenemen én de hygiënevoorschriften werden nageleefd, ontwikkelde het team van Hieber een sluis waarin de klanten hun doosjes konden neerleggen. Met behulp van uv-licht ontsmette het apparaat de doosjes, zodat de medewerkers ze probleemloos konden oppakken om ze vervolgens met levensmiddelen te vullen. Dergelijke apparaten worden ook bij slachterijen gebruikt.
Bij de huidige test van Edeka-coöperatie bieden de supermarkten zelf hun eigen opbergdoosjes aanEenvoudige oplossing
Het apparaat was echter nog niet perfect en verbruikte bovendien veel te veel stroom. De uiteindelijke oplossing bleek erg simpel. “Het kan soms zo simpel zijn dat je het gewoon niet ziet,” zei Hieber. De oplossing bleek een schoon plateau dat de supermarktmedewerker op de toonbank zet. De klant plaatst hier vervolgens zijn of haar bakje op. Door gebruik van de tarra-functie op de weegschaal speelt het gewicht van het bakje geen rol van betekenis. Is het bakje met levensmiddelen gevuld, dan sluit de klant het bakje zelf en plakt de uitgeprinte bon erop. Op die manier komt de supermarktmedewerker niet in contact met het doosje. Bij de huidige test van Edeka-coöperatie bieden de supermarkten zelf hun eigen opbergdoosjes aan.
Graspapier
De actie van Hieber trok destijds veel aandacht. Ook supermarktketen Rewe toonde interesse en testte in 2017 hetzelfde systeem bij de versafdelingen. Dat staat o.a. in een bericht op Utopia, het portaal dat zich met onderwerpen op het gebied van milieu en duurzaamheid bezighoudt. Rewe ging nog een stap verder. In een persbericht liet de supermarktketen weten dat enkele filialen van Rewe en discounter Penny (behoort tot de Rewe Group) graspapier gaan gebruiken als verpakkingsmateriaal. Dat papier bestaat voor 40% uit door de zon gedroogd gras en slechts 60% uit hout. Rewe is daarmee de eerste supermarktketen in Duitsland die dit nieuwe verpakkingsmateriaal gebruikt.
Deze stevige netzakjes zijn wasbaar en groot genoeg om bijvoorbeeld een krop sla in te transporterenTrend
Het idee van supermarktmanager Hieber had een positief domino-effect tot gevolg. Na Edeka en Rewe startte ook supermarktketen Tegut (273 filialen en circa 5.780 medewerkers) in april van dit jaar met het verpakkingsvrij verkopen van levensmiddelen bij de versafdelingen. Daarnaast biedt Tegut sinds juli 2018 speciale milieuvriendelijke zakjes aan om groente en fruit in te verpakken. Deze stevige netzakjes zijn wasbaar en groot genoeg om bijvoorbeeld een krop sla in te transporteren. Meer informatie met afbeeldingen van deze zakjes staat op de website van Tegut.
Dit is een licht aangepaste versie van een artikel dat Allard van Gent publiceerde op zijn blog allardvangent.com
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Alleen vanwege de kassa, de kassière en het winkelmandje (karretje) moet alles 'tijdelijk' hermetisch worden afgesloten? Nadeel van een supermarkt. Shop in shop voor de versproducten kan dat wellicht oplossen. Bovendien klantvriendelijker en goed voor de werkgelegenheid.
Alternatief voor plastic dat nog steeds goed functioneert: vetvrij papiertje.
Vetvrij papier neemt slechts langzaam vocht en vet op zodat je het thuis aangekomen op je gemak in je eigen doosje kan doen. Vetvrij papier is gemaakt van hout waarin veel cellulose uit het hout is verwerkt. Jammer en verwarrend dat er in plaats van vetvrij papier ook geplastificeerd papier in omloop wordt gebracht.
In Frankrijk wikkelt de slager, visboer, kaasboer het vlees, vleeswaren, vis of kaas in een vel vetvrij papier, ook op de markten waar te plaatse veel vers vlees, vis en kaas wordt wordt afgesneden. Brood gaat in een velletje papier, net groot genoeg om vast te houden. Groente na het afwegen gezamenlijk in je eigen tas of zoveel mogelijk in 1 zak. Al generaties lang geen probleem met hygiëne.
In #5 vroeg ik Marc Jansen van het CBL, de Nederlandse koepel van supermarktformules, hoe ver de grote Nederlandse bedrijven zijn met dit concept. Hij antwoordt per mail: "Komt op mij over als “Eigen Pakje en Zakje Eerst”-gedachte. Sympathiek idee dat mij redelijk radicaal overkomt en minder past in een efficiënte organisatie als een supermarkt waar klanten toch ook voor hun gemak komen. De vraag is of je er milieutechnisch wat mee opschiet als je je eigen pakje of zakje thuis weer schoon maakt (of dat de winkel laat doen, wat blijkbaar ook weer veel energie kost zo lees ik) en wat er gebeurt als je dat sub-optimaal doet qua voedselveiligheid, of als supermarktmedewerkers daardoor naast veel handelingen, ook weer voor allerlei nieuwe vormen van kruisbesmetting introduceren.
Het speelt in NL niet voor zover ik weet, tenzij het ergens een verpakkingsvrije supermarkt is die er ervaring mee heeft.
Het lijkt mij eerder iets waar speciaalzaken mee aan de slag kunnen en dan eens goed de consequenties ervan onderzoeken. Als dat positief is en een grote groep klanten dat goed vindt werken, dan zou het maar zo kunnen worden overgenomen door supermarkten."
Ik heb er deze gedachte bij: zullen we eens uitrekenen of er winst is? Anders blijft het inspelen op een gevoel (dat in Duitsland vermoedelijk sterker is dan bij ons).
Je kunt je ook afvragen hoe bij de leverancier van het vlees of vis bij de hedendaagse supermarkt in de voorverpakking komt:
Handschoenen aan en die vaak wisselen (of machinaal inleggen, maar dat gebeurd minder dan je denkt.)
Ik zie bij de deli-afdelingen van de supermarkten de kaasmeisjes en vleesheren (nog steeds vaak sekse specifiek) vaak met handschoenen.
Helaas wisselen ze die handschoenen niet zo vaak, tenminste, ik zie het niet vaak gebeuren.
Aan de andere kant. De producten die in de meeneem verpakking gaan zullen niet gasverpakt worden en dus geen lange THT meekrijgen, en dus zal de kans op sterke uitgroei van micro-organismen beperkt zijn.
Blijft er alleen kruisbesmetting over:
1) van de (buitenkant) van de meegenomen bakjes naar het product wat de medewerker pakt en in het zelfde bakje legt: die besmetting zou sowieso plaatsvinden.
2) De kruisbesmettingsroute van het bakje naar de hand van de medewerker naar andere contactoppervlakten of producten op de afdeling lijken mij zeer beperkt.
Ik mag aannemen dat de medewerker een redelijk goede handenhygiëne erop na houdt en zijn handen wast tussen producten in.
Groot verschil met landen om ons heen is trouwens dat er behalve in Foodhal-achtige concepten of grotere filialen er nog weinig personeel bij een deli-afdeling staat bij de NL supermarkten.
Wat betreft de reactie van Bianca van de Ha: ook ik ben nieuwsgierig naar de werkwijze in de praktijk. Als de tijd het toelaat, dan neem ik een keer de proef op de som. Ik ben sowieso van plan dit onderwerp wat meer uit te pluizen.
Ik moet bekennen dat Allard van Gent me, aangenaam, verraste met dit artikel. Er zijn veel ideologische verpakkingsvrije winkelconcepten (in Nederland mislukken ze daarom even snel als ze opkomen), maar dat is 'gewoon' Edeka, zeg maar Albert Heijn/Jumbo.
Marc Jansen, welke Nederlandse supers zijn al zo ver?