5 min
De Tweede Kamer zette deze week tijdens het fosfaat- en fosfaatrechtendebat een streep door de motie van SGP-Kamerlid Roelof Bisschop om de zogenoemde knelgevallen in de melkveehouderij te helpen. Dat zijn boeren die nog laat geïnvesteerd hebben op basis van oud beleid, maar die hun investeringen door het veranderde mestbeleid in het geheel niet meer terug kunnen verdienen. Een zorgzame overheid zou daarvoor oog moeten hebben vindt de SGP; ook hoogleraar agrarisch recht Willem Bruil is die mening toegedaan. De boeren zelf wijzen erop dat zij hun geld in duurzame stallen hebben gestoken. De Kamer, waaronder de volledige coalitie, had er geen boodschap aan.
Al evenmin had de Kamer oren naar een uitzonderingsbehandeling voor biologische melkveehouders. Wel opmerkelijk: ouderwetse Nederlandse melk/vleesrassen - de zogenaamde dubbeldoel koeien - kregen wel een uitzondering. De regering moet de provincies opdragen dierpremies te verstrekken om boeren hun koeien niet op te hoeven laten doeken. Tevens moet minister Schouten zich in de onderhandelingen met de EU over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid sterk maken voor een subsidieregeling voor houders van dergelijke dieren.
Bisschop voorzag 'speelruimte' in de formuleringen van het staatssteungoedkeuringsbesluit en de derogatiebeschikking. Die zouden het volgens hem mogelijk maken de verwachte vrijkomende ruimte onder het nationale fosfaatplafond te gebruiken voor de zogeheten knelgevallen. Bisschop: "Wat we absoluut niet willen is dat we aan het eind van het jaar ruim onder het melkveefosfaatplafond blijken te zitten, terwijl gezonde gezinsbedrijven kopje onder zijn gegaan.” De overige fracties in de Kamer bleken achter het beleid van minister Carola Schouten te blijven staan.
Wél aangenomen werd de motie van Kamerlid Carla Dik-Faber (CU), om de "oer-Nederlandse rundveerassen te ondersteunen door de (provinciale) POP-subsidie aan te wenden voor individuele dierpremies." De Stichting Zeldzame Huisdierrassen meldt verheugd: "Het betreft de Brandrode runderen, het Fries Hollandse en Roodbont Friese vee, de Groninger Blaarkoppen, Lakenvelders en Witrikken die gemolken worden. Daarnaast wordt gevraagd de houders van deze zeldzame melkkoeien te ondersteunen vanuit het nieuwe GLB. Deze motie is ondersteund door D66, CDA, Groen Links, SP, VVD en PvdA. Dit onderstreept het belang wat al deze partijen hechten aan het behoud van ons genetisch erfgoed. Zeker met het oog op de toekomstig zo gewenste kringlooplandbouw landbouw, waar deze van oorsprong dubbeldoel rassen helemaal in passen."
Henk Antonissen van de actiegroep Innovatief uit de knel laat ons weten onaangenaam verrast te zijn door het isolement waarin de motie van de SGP terecht is gekomen. "We hadden de indruk dat we er met het ministerie uit hadden kunnen komen. Onverwachts ging daar de deur al eerder dicht en nu dus ook in de Kamer. Het is in de moderne geschiedenis nog nooit voorgekomen dat er geen regeling werd getroffen voor investeerders die niet meer terug konden. Daardoor zitten nu zo'n 800 boeren in de knel, terwijl het enige wat ze 'verkeerd' hebben gedaan is zich houden aan beleid dat voormalig staatssecretaris Dijksma eind 2013 in een Kamerbrief heeft vastgelegd. Ze hebben duurzame innovatieve stallen neergezet die grondgebonden zijn én mits nodig voldeden zij aan de plicht om een deel van de mest te verwerken. Onder deze boeren zijn er circa driekwart die nog jong zijn of klaar staan om hun ouders op te volgen. Het is intriest dat hen hun toekomst en geïnvesteerd kapitaal door de neus wordt geboord." Volgens Antonissen zijn de knelgevallen opgelost als Nederland ruimte maakt voor 30.000 koeien extra. Volgens hem is dat geen enkel probleem omdat Nederland met de daarvoor extra benodigde fosfaatruimte van 1,3 miljoen kg nog altijd duidelijk onder het toegestane plafond zal blijven. "Daar komt nog eens bij dat de dit weekend overeengekomen warme sanering van de varkenshouderij nog eens extra milieuruimte biedt," zegt Antonissen. De Kamer oordeelt echter streng: wie zijn stallen wil vullen, moet fosfaatrechten van andere boeren kopen, want er worden geen extra rechten meer uitgegeven. Antonissen maakt ons duidelijk dat Innovatief uit de Knel de zaak niet laat rusten. "Ook Brussel," zegt Antonissen, "is allerminst enthousiast hoe Nederland haar moderne jonge ondernemers en vitale gezinsbedrijven opoffert." Wordt dus vervolgd.
Waar het precies misging legde boerenblad Nieuwe Oogst uit in een video: op de datum waarop nieuw beleid inging (2 juli 2015) hadden ze hun stallen nog niet afgebouwd of gevuld met het aantal koeien waarop die waren voorzien. Ze konden echter niet meer terug en zitten nu met de brokken in hun volgens eigen zeggen duurzame en diervriendelijke stallen.
Piet van IJzendoorn schreef samen met Bert Van Ruitenbeek en Piet Schrijver een open brief aan politiek en regering met het verzoek de biologisch-dynamische melkveehouderij te ontzien. Ook die bijzondere vorm van boeren, moet koeien inleveren terwijl BD-boeren nu juist al met een mesttekort zitten. De Kamer en de minister laten de BD-boeren zitten. Hoe kijken zij tegen de aangenomen motie Dik-Faber aan? Piet van IJzendoorn: "Wij zijn voor dubbeldoeldieren, maar de gang van zaken is feitelijk te gek voor woorden. BD-boeren krijgen geen uitzondering terwijl juist in onze kringloopgerichte vorm van koeien houden het dier nooit een milieuprobleem kan opleveren. We houden de koeien niet alleen voor de melk en/of het vlees, maar omdat ze passen in de kringlopen die we op onze bedrijven zo goed mogelijk proberen te sluiten. We hebben dus niet één of twee, maar zelfs drie troeven. Dat we desondanks moeten inleveren, is daarom een gotspe. Nu ik hoor dat de dubbeldoelkoeien een uitzonderingspositie krijgen omdat ze zo geschikt zijn voor de kringlooplandbouw, zou ik de Kamer willen wijzen op weinig consistent denken. Wij zijn de kringloopboeren bij uitstek en krijgen geen uitzondering? Dat is raar. Ik vraag me af welke logica de Kamer hanteert."
Koeien voor de mest, melk als bijproduct
Van IJzendoorn licht toe dat koeien in de manier van werken van BD-boeren een cruciale bodemvruchtbaarheidsfunctie hebben. "De dieren zetten voor mensen ongeschikte plantaardig ruwvoer om in mest, dat wil zeggen waardevol natuurlijk voedsel voor bodemleven en bodemvruchtbaarheid. Melk en vlees als voedsel voor de mens, komt daar nog eens bovenop maar de productie daarvan is niet de kern. Wij houden koeien voor de mest en pas daarna voor de melk en het vlees." Van IJzendoorn zou graag meer politieke waardering zien voor de rol van de BD-landbouw als wegberijder voor de verandering die de Kamer nu zegt te willen. De aangenomen motie kringlooplandbouw van Tjeerd de Groot (D66) past bij de ontwikkeling die het 'nooit meer honger-' denken van de industriële landbouw van na WO II inruilt voor de op natuurlijke kringlopen gestoelde ecologische landbouw waar het publiek en de Kamer om vragen. "Kom naar onze bedrijven om te zien wat echte kringlooplandbouw betekent," nodigt Van IJzendoorn de Kamer uit.
Afgelopen week publiceerde de biologisch-dynamische boerin Hanna Hilhorst een column waarin ze zich boos maakte over de voor haar bedrijf torenhoge boet van €21.000 die ze kreeg voor het houden van 40 koeien op de manier die Van IJzendoorn beschrijft; volgens de nieuwe regels heeft ze er te veel. Ze is bang dat haar bedrijf failliet zal gaan door de boete.
Niet de koe, maar de manier van boeren
René Cruijssen is voorzitter van de biologische melkcoöperatie EkoHolland. Hij reageert vanuit een toekomstvisie op de keuzen die de Kamer afgelopen week heeft gemaakt: "De laatste woorden over de fosfaatrechten zijn nog lang niet gesproken. Nederland beweegt zich naar een vorm van grondgebondenheid; daar ligt de voorkeur van consumenten en dat weten de winkeliers die hen bedienen ook. Fosfaatrechten zijn een onhandig en kostenverzwarend instrument om daar te komen. Dat gaat onderweg de nodige slachtoffers opleveren. Wie nu fosfaatrechten koopt, kan weer even vooruit met boeren. Maar wat moet de boer die ze koopt, straks met een bedrijf dat zijn dure melk als gewone wereldmarktmelk moet zien kwijt te raken?
Als de politiek nu vindt dat dubbeldoelkoeien een uitzonderingspositie hebben, dan had ze beter nog eens wat dieper na kunnen denken en zeggen dat de mate van grondgebondenheid bepalend moet zijn voor de aantallen dieren die een boer verantwoord kan houden. Nu zitten we straks met boeren die dure rechten hebben, terwijl hun manier van werken niet past bij de nieuwe landbouw die je zich als een nadrukkelijke trend ziet ontwikkelen. De uitzondering had dus niet aan een type koe maar aan de manier van boeren moeten worden gegeven. Natuurlijk ben ik wel blij voor onze leden die dubbeldoelkoeien hebben en nu mogelijk hun dieren en bedrijven kunnen redden."
Dit artikel afdrukken
Wél aangenomen werd de motie van Kamerlid Carla Dik-Faber (CU), om de "oer-Nederlandse rundveerassen te ondersteunen door de (provinciale) POP-subsidie aan te wenden voor individuele dierpremies." De Stichting Zeldzame Huisdierrassen meldt verheugd: "Het betreft de Brandrode runderen, het Fries Hollandse en Roodbont Friese vee, de Groninger Blaarkoppen, Lakenvelders en Witrikken die gemolken worden. Daarnaast wordt gevraagd de houders van deze zeldzame melkkoeien te ondersteunen vanuit het nieuwe GLB. Deze motie is ondersteund door D66, CDA, Groen Links, SP, VVD en PvdA. Dit onderstreept het belang wat al deze partijen hechten aan het behoud van ons genetisch erfgoed. Zeker met het oog op de toekomstig zo gewenste kringlooplandbouw landbouw, waar deze van oorsprong dubbeldoel rassen helemaal in passen."
Dit is in de moderne geschiedenis van de landbouw nog nooit voorgekomenIn de knel
Henk Antonissen van de actiegroep Innovatief uit de knel laat ons weten onaangenaam verrast te zijn door het isolement waarin de motie van de SGP terecht is gekomen. "We hadden de indruk dat we er met het ministerie uit hadden kunnen komen. Onverwachts ging daar de deur al eerder dicht en nu dus ook in de Kamer. Het is in de moderne geschiedenis nog nooit voorgekomen dat er geen regeling werd getroffen voor investeerders die niet meer terug konden. Daardoor zitten nu zo'n 800 boeren in de knel, terwijl het enige wat ze 'verkeerd' hebben gedaan is zich houden aan beleid dat voormalig staatssecretaris Dijksma eind 2013 in een Kamerbrief heeft vastgelegd. Ze hebben duurzame innovatieve stallen neergezet die grondgebonden zijn én mits nodig voldeden zij aan de plicht om een deel van de mest te verwerken. Onder deze boeren zijn er circa driekwart die nog jong zijn of klaar staan om hun ouders op te volgen. Het is intriest dat hen hun toekomst en geïnvesteerd kapitaal door de neus wordt geboord." Volgens Antonissen zijn de knelgevallen opgelost als Nederland ruimte maakt voor 30.000 koeien extra. Volgens hem is dat geen enkel probleem omdat Nederland met de daarvoor extra benodigde fosfaatruimte van 1,3 miljoen kg nog altijd duidelijk onder het toegestane plafond zal blijven. "Daar komt nog eens bij dat de dit weekend overeengekomen warme sanering van de varkenshouderij nog eens extra milieuruimte biedt," zegt Antonissen. De Kamer oordeelt echter streng: wie zijn stallen wil vullen, moet fosfaatrechten van andere boeren kopen, want er worden geen extra rechten meer uitgegeven. Antonissen maakt ons duidelijk dat Innovatief uit de Knel de zaak niet laat rusten. "Ook Brussel," zegt Antonissen, "is allerminst enthousiast hoe Nederland haar moderne jonge ondernemers en vitale gezinsbedrijven opoffert." Wordt dus vervolgd.
Waar het precies misging legde boerenblad Nieuwe Oogst uit in een video: op de datum waarop nieuw beleid inging (2 juli 2015) hadden ze hun stallen nog niet afgebouwd of gevuld met het aantal koeien waarop die waren voorzien. Ze konden echter niet meer terug en zitten nu met de brokken in hun volgens eigen zeggen duurzame en diervriendelijke stallen.
Nu ik hoor dat de dubbeldoelkoeien een uitzonderingspositie krijgen omdat ze zo geschikt zijn voor kringlooplandbouw, zou ik de Kamer willen wijzen op weinig consistent denkenDe essentie van kringloopboeren: biologisch dynamisch
Piet van IJzendoorn schreef samen met Bert Van Ruitenbeek en Piet Schrijver een open brief aan politiek en regering met het verzoek de biologisch-dynamische melkveehouderij te ontzien. Ook die bijzondere vorm van boeren, moet koeien inleveren terwijl BD-boeren nu juist al met een mesttekort zitten. De Kamer en de minister laten de BD-boeren zitten. Hoe kijken zij tegen de aangenomen motie Dik-Faber aan? Piet van IJzendoorn: "Wij zijn voor dubbeldoeldieren, maar de gang van zaken is feitelijk te gek voor woorden. BD-boeren krijgen geen uitzondering terwijl juist in onze kringloopgerichte vorm van koeien houden het dier nooit een milieuprobleem kan opleveren. We houden de koeien niet alleen voor de melk en/of het vlees, maar omdat ze passen in de kringlopen die we op onze bedrijven zo goed mogelijk proberen te sluiten. We hebben dus niet één of twee, maar zelfs drie troeven. Dat we desondanks moeten inleveren, is daarom een gotspe. Nu ik hoor dat de dubbeldoelkoeien een uitzonderingspositie krijgen omdat ze zo geschikt zijn voor de kringlooplandbouw, zou ik de Kamer willen wijzen op weinig consistent denken. Wij zijn de kringloopboeren bij uitstek en krijgen geen uitzondering? Dat is raar. Ik vraag me af welke logica de Kamer hanteert."
Koeien voor de mest, melk als bijproduct
Van IJzendoorn licht toe dat koeien in de manier van werken van BD-boeren een cruciale bodemvruchtbaarheidsfunctie hebben. "De dieren zetten voor mensen ongeschikte plantaardig ruwvoer om in mest, dat wil zeggen waardevol natuurlijk voedsel voor bodemleven en bodemvruchtbaarheid. Melk en vlees als voedsel voor de mens, komt daar nog eens bovenop maar de productie daarvan is niet de kern. Wij houden koeien voor de mest en pas daarna voor de melk en het vlees." Van IJzendoorn zou graag meer politieke waardering zien voor de rol van de BD-landbouw als wegberijder voor de verandering die de Kamer nu zegt te willen. De aangenomen motie kringlooplandbouw van Tjeerd de Groot (D66) past bij de ontwikkeling die het 'nooit meer honger-' denken van de industriële landbouw van na WO II inruilt voor de op natuurlijke kringlopen gestoelde ecologische landbouw waar het publiek en de Kamer om vragen. "Kom naar onze bedrijven om te zien wat echte kringlooplandbouw betekent," nodigt Van IJzendoorn de Kamer uit.
Nu zitten we straks met boeren die dure rechten hebben, terwijl hun manier van werken niet past bij de zich ontwikkelende marktNiettemin mogelijk failliet
Afgelopen week publiceerde de biologisch-dynamische boerin Hanna Hilhorst een column waarin ze zich boos maakte over de voor haar bedrijf torenhoge boet van €21.000 die ze kreeg voor het houden van 40 koeien op de manier die Van IJzendoorn beschrijft; volgens de nieuwe regels heeft ze er te veel. Ze is bang dat haar bedrijf failliet zal gaan door de boete.
Niet de koe, maar de manier van boeren
René Cruijssen is voorzitter van de biologische melkcoöperatie EkoHolland. Hij reageert vanuit een toekomstvisie op de keuzen die de Kamer afgelopen week heeft gemaakt: "De laatste woorden over de fosfaatrechten zijn nog lang niet gesproken. Nederland beweegt zich naar een vorm van grondgebondenheid; daar ligt de voorkeur van consumenten en dat weten de winkeliers die hen bedienen ook. Fosfaatrechten zijn een onhandig en kostenverzwarend instrument om daar te komen. Dat gaat onderweg de nodige slachtoffers opleveren. Wie nu fosfaatrechten koopt, kan weer even vooruit met boeren. Maar wat moet de boer die ze koopt, straks met een bedrijf dat zijn dure melk als gewone wereldmarktmelk moet zien kwijt te raken?
Als de politiek nu vindt dat dubbeldoelkoeien een uitzonderingspositie hebben, dan had ze beter nog eens wat dieper na kunnen denken en zeggen dat de mate van grondgebondenheid bepalend moet zijn voor de aantallen dieren die een boer verantwoord kan houden. Nu zitten we straks met boeren die dure rechten hebben, terwijl hun manier van werken niet past bij de nieuwe landbouw die je zich als een nadrukkelijke trend ziet ontwikkelen. De uitzondering had dus niet aan een type koe maar aan de manier van boeren moeten worden gegeven. Natuurlijk ben ik wel blij voor onze leden die dubbeldoelkoeien hebben en nu mogelijk hun dieren en bedrijven kunnen redden."
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Hoewel ik zeer goed begrijp dat Hanna Hilhorst voorstandster is van een uitzondering voor BD of Bio-bedrijven (of eventueel alle grondgebondenbedrijven), begrijp ik haar woede tegen de opgelegde boete niet:
- de hoogte van de boete was tevoren bekend.
- een bezwaarprocedure heeft geen opschortende werking van het eerdere besluit, dus als je verliest dan moet je alsnog betalen. Voor eigen risico laat je de koeien dus lopen of ga je er meer houden.
- en nu kennelijk geheel onverwacht komt er dan een boete? Heeft haar advocaat haar dan niet goed voorgelicht of iemand van LTO? Of heeft zij niet door dat als iedereen bezwaar zou hebben gemaakt en al die bedrijven in de tussenliggende periode van bezwaar en beslissing op bezwaar gewoon vrolijk doormelken dat er dan niet onder het fosfaatplafond van de sector was gekomen?
Hoe zuur het ook is in de tussenliggende periode heeft zij wel melkgeld gekregen en het fosfaatreductieplan en de daaraan gekoppelde derogatie (voor anderen, zij doet er niet aan) in gevaar gebracht.
Voor het overige zijn de gedachtes in het bovenstaande artikel een beetje kortzichtig: waarom iemand met een nieuwe stal wel gratis extra rechten en iemand met een oudere stal (die wellicht helemaal niet heeft uitgebreid) gewoon korten, waarom iemand die zwaar gefinancieerd zit extra rechten en een ander die geinvesteerd heeft in grond krijgt er geen?
Marco, in tijden van verandering is er altijd politieke ruimte. Dus nu ook, zeggen de boeren.
Willem Bruil ziet overigens juridische gronden. Hij is hoogleraar in het agrarisch recht en zal er dus vast wel iets zinnigs over te zeggen hebben.
Naar ik heb begrepen:
- is de sector altijd als 1 begrepen en behandeld (dat pleit tegen uitzonderingen, maar redelijkheid en billijkheid juist weer vóór omdat de landsbestuurder veel onzekerheid heeft gelaten en beter had kunnen weten hoe boeren zich zouden gedragen)
- is er veel angst om fouten te maken en zijn de juristen aan staatskant extra voorzichtig (en dus zit er een taboe-slot op het wegen van redelijkheid en billijkheid)
Interessant is daarom de motie Dik. Die schept weliswaar nog geen juridisch, maar wel een politiek precedent. Dat kun je hierboven van biologische en biodynamische kant horen.
die motie Dik word groter gemaakt dan het is. Er is nl. europees geld beschikbaar voor zeldzame huisdierrassen koe. Nederland heeft het nooit willen aanvragen. Dik roept op dat alsnog te doen. Het dubbeldoel principe is niet relevant. Zeldzaam wel. De meeste zeldzame rassen koe worden trouwens niet dubbeldoel gehouden maar alleen voor vlees. Omdat melken niet voldoende loont. Worden ze ook gemolken dan is dat voor melk met meerwaarde, met name beleving.
Jos, alles is beleving. Vermoedelijk kun je er daarom het verschil mee maken.
"Artikel klopt niet en houdt informatie achter. Ten eerste is er geen uitzondering in de fosfaatwet voor de zeldzame rassen. Er komt alleen subsidie ter compensatie van de achterstand die de zeldzame rassen hebben gekregen door de nieuwe wet. Ten tweede betreft het alleen in i&r gevlagde runderen van populaties die zeldzaam zijn en voor meer dan 95% in Nederland voorkomen. En tenslotte is dit het gevolg van twee FAO verdragen over biodiversiteit die Nederland ook ondertekend heeft." Dat zegt Reurt Boelema (van de Stichting Zeldzame Huisdieren) op mijn Facebookpagina.