De Alliantie Stop kindermarketing ongezonde voeding (de Alliantie), een breed verband van maatschappelijke en gezondheidsorganisaties, wetenschappers en grote gemeentes als Amsterdam en Rotterdam, richt de open brief aan de onderhandelaars van de tafel overgewicht van het Preventieakkoord. Dat is minder 'ver-van-ons-bed' dan het lijkt: staatssecretaris Paul Blokhuis bereidt namens het ministerie van VWS in samenwerking met onder meer het bedrijfsleven het Nationaal Preventieakkoord voor. Een van de onderwerpen ('tafels') is het verbeteren van de voedselomgeving, om gezond eten en drinken te vergemakkelijken en overgewicht te bestrijden. Na jarenlange discussies over kinderreclame heeft Blokhuis aan de Tweede Kamer toegezegd de discussie over kinderreclame voor de Schijf van Vijf mee te nemen in de gesprekken van het Preventieakkoord. Daarop springt de Alliantie nu in.

Voorzitter Mark Wijne (UNICEF Nederland): "De huidige voedingskundige criteria zijn opgesteld door fabrikanten zelf en maken kindermarketing voor frisdrank, ijs, toetjes, ontbijtgranen en koek met veel suiker, zout en/of vet mogelijk. Het wordt hoog tijd om door te pakken en de regels rondom kindermarketing aan te scherpen, te beginnen met alleen kindermarketing voor producten uit de Schijf van Vijf."

De open brief luidt als volgt:

Geachte voorzitter en deelnemers van de tafel overgewicht van het Preventieakkoord,

U staat voor de zware taak gezamenlijk tot ambitieuze afspraken te komen om de voedselomgeving zodanig aan te passen dat de gezonde keuze de makkelijke keuze wordt. De huidige reclamecode (opgesteld door de levensmiddelenbranche zelf) is onvoldoende om kinderen te beschermen tegen marketing van ongezonde voeding. Kinderen worden, ondanks alle beloften, nog steeds dagelijks blootgesteld aan vele uitingen van reclame voor ongezonde voeding. Dit moet anders!

Wij doen daarom een voorzet voor drie maatregelen die wij graag terug zien komen in het preventieakkoord:
1. Volgens de huidige reclamecode mogen fabrikanten nog volop reclame maken voor producten die aan hun eigen voedingskundige criteria voldoen. Daaronder vallen nog steeds producten als chips, frisdrank, mayo en ketchup, ijs, koek en gesuikerde ontbijtgranen.
Ons pleidooi: alleen kindermarketing op producten van de Schijf van Vijf. Zo zet je het effect van kindermarketing – hogere verkoop – om in iets positiefs. Kinderen krijgen gezondere voeding.

2. Vat het begrip marketing gericht op kinderen via verpakkingen en point-of-sale materiaal veel breder op. Gebruik van licensed characters verbieden is stap 1, maar er zijn nog tal van andere tactieken die fabrikanten inzetten op de verpakkingen met kinderen als doelwit. Denk hierbij aan prijsvragen, spelletjes, cadeautjes, kinderlijke figuurtjes en natuurlijk merk-eigen kinderidolen.

3. Zorg voor goede handhaving, ook in de online omgeving.

Waarom zijn deze maatregelen nodig?
Uit onderzoek blijkt dat marketing van voedingsmiddelen gericht op kinderen voornamelijk voedingsmiddelen betreft die geen positief effect hebben op de gezondheid. 94% van de voedingsmiddelenreclame gericht op kinderen op televisie – gelijk aan 239 tv-reclames per week – bevat producten met veel suikers en/of vetten. Van alle productverpakkingen met een verkoopstrategie gericht op kinderen, is bijna 90% voor een product dat niet goed past binnen een gezond voedingspatroon.

Kinderen die veel reclame zien, vragen hun ouders om de geadverteerde producten. Ondanks dat kinderen niet verantwoordelijk zijn, worden advertenties dus wel op hen gericht. Dit beïnvloedt de voedingskennis van kinderen en het koopgedrag van hun ouders met als gevolg een ongezond eetpatroon bij kinderen én hun ouders. De negatieve effecten van kindermarketing zijn al jarenlang een gegeven, maar producenten kijken weg. Ze gebruiken een slap excuus: niet de industrie is verantwoordelijk voor het overgewicht van kinderen, maar de ouders. Maar als ouders verantwoordelijk zijn, waarom richten fabrikanten de reclame dan niet op hen?

Televisie is een bekende boosdoener, maar inmiddels is online een veel grotere bedreiging (‘Kids see over 25 million food and beverage ads a year on their favourite websites’, Charlene Elliot, mei 2017). Ook worden kinderen nog steeds verleid door producten in het supermarktschap. Het jarenlang stimuleren van ongezonde voedingsmiddelen heeft er toe bijgedragen dat 1 op de 7 kinderen onder de 13 jaar overgewicht heeft. En elk jaar neemt het aantal kinderen met overgewicht verder toe.

Ontwikkelingen vooralsnog:
Na vele jaren van onderhandelingen en voorbereidingen worden binnenkort (met nog een overgangstermijn) dan eindelijk licensed media characters van bepaalde verpakkingen verbannen via de RvV. Een slinkse timing, want het suggereert een grote stap waardoor verdere maatregelen niet noodzakelijk lijken. Daar zijn wij het niet mee eens. Het is één maatregel, maar er is veel meer nodig om kindermarketing voor ongezonde producten echt uit te bannen.

Onderhandelaars van het preventieakkoord: Wij roepen jullie op om een daadwerkelijk effectief akkoord te sluiten. Ieder kind heeft het recht om op te groeien in een gezonde omgeving.
Jullie kunnen daar voor zorgen!

Namens de partners van de Alliantie, hoogachtend
Mark Wijne, UNICEF Nederland

Dit artikel afdrukken