1 min
'Per ongeluk' verbeterden wetenschappers de plasticetende eigenschappen van een bacterie. Maar om nu meteen te roepen dat dat een einde gaat maken aan de plasticbergen die zich in het milieu ophopen, gaat wat ver. Laten we maar eens beginnen met minder plastic te gebruiken, dat is pas effectief.
In 2016 ontdekten wetenschappers een plasticverterende bacterie in een Japanse afvalberg, de Ideonella sakaiensis. De bacterie gebruikt een enzym, PETase genoemd, om PET-plastic te kunnen benutten als bron van koolstof en energie, met andere woorden: de bacterie heeft zichzelf geleerd plastic te eten. Om erachter te komen hoe de bacterie dat doet, maakten wetenschappers verschillende varianten na. Bij toeval bleek dat één van in elkaar geknutselde varianten zelfs nog beter was in het afbreken van plastic dan het originele enzym. Het onderzoek staat beschreven in PNAS. Zoals wel vaker, gingen de internationale media met het nieuws aan de haal. Het plasticprobleem zou al haast opgelost zijn volgens de krantenkoppen.
Vezels voor tapijt, trui of tas
Tijd voor een pas op de plaats. We weten überhaupt nog niet hoe lang de natuur er over doet om PET helemaal af te breken. PET is één van de meest voorkomende plastics, maar lang niet de enige plasticsoort. Van alle PET wordt ongeveer 14% gerecycled, en dan niet tot hoogwaardig PET waar je weer flessen van kunt maken, maar tot vezels voor tapijt of kleding. Uit Japans onderzoek is bekend dat Ideonella sakaiensis er 6 weken over doet om dun PET-folie af te breken. Een PET-fles afbreken duurt dus ruim twee jaar, rekent de NRC voor. De nu ontdekte 'dubbelmutant' is 20% sneller. Het afbreken van een PET-fles duurt geen 120 weken, maar nog slechts 96 weken. Dat zou wellicht nog sneller kunnen (in enkele weken of zelfs dagen), als je het enzym verder ontwikkelt zodat het bijvoorbeeld bij hogere temperaturen kunt inzetten.
Praktische problemen
Maar zelfs als dat een levensvatbare optie mocht zijn, dan is er uiteraard nog de vraag hoe je het enzym in grote hoeveelheden geproduceerd krijgt. En hoe krijg je het bij de PET-bergen op bijvoorbeeld de zeebodem? "Zomaar een enzymenrijk mengsel in het rond sprayen gaat dan niet helpen: je zou enorme hoeveelheden enzymen in de oceaan moeten dumpen om een verschil te zien", zegt marien bioloog Helge Niemann van het NIOZ in de NRC. Dat roept meteen een ander 'horror-scenario' op. Hoe veilig is zo'n mutant? "Over het algemeen wil men niet dat wetenschappers in een lab per ongeluk mutanten met eetlust maken", zegt Melissa Breyer treffend op Treehugger.
Consensus: minder plastic
De consensus die bij diverse rondom de ontdekking geraadpleegde experts naar boven komt, is opvallend groot. Het plasticprobleem oplossen doen we door 1. minder plastic te gebruiken, 2. het plastic dat we gebruiken, beter te hergebruiken, en 3. plastic te recycleren. En pas bij die laatste stap kan een plasticetende bacterie zijn nut bewijzen, door gebruikt plastic af te breken in de oorspronkelijke componenten, zodat je er nieuw plastic van kunt maken en geen olie meer nodig hebt.
Dit artikel afdrukken
Vezels voor tapijt, trui of tas
Tijd voor een pas op de plaats. We weten überhaupt nog niet hoe lang de natuur er over doet om PET helemaal af te breken. PET is één van de meest voorkomende plastics, maar lang niet de enige plasticsoort. Van alle PET wordt ongeveer 14% gerecycled, en dan niet tot hoogwaardig PET waar je weer flessen van kunt maken, maar tot vezels voor tapijt of kleding. Uit Japans onderzoek is bekend dat Ideonella sakaiensis er 6 weken over doet om dun PET-folie af te breken. Een PET-fles afbreken duurt dus ruim twee jaar, rekent de NRC voor. De nu ontdekte 'dubbelmutant' is 20% sneller. Het afbreken van een PET-fles duurt geen 120 weken, maar nog slechts 96 weken. Dat zou wellicht nog sneller kunnen (in enkele weken of zelfs dagen), als je het enzym verder ontwikkelt zodat het bijvoorbeeld bij hogere temperaturen kunt inzetten.
Praktische problemen
Maar zelfs als dat een levensvatbare optie mocht zijn, dan is er uiteraard nog de vraag hoe je het enzym in grote hoeveelheden geproduceerd krijgt. En hoe krijg je het bij de PET-bergen op bijvoorbeeld de zeebodem? "Zomaar een enzymenrijk mengsel in het rond sprayen gaat dan niet helpen: je zou enorme hoeveelheden enzymen in de oceaan moeten dumpen om een verschil te zien", zegt marien bioloog Helge Niemann van het NIOZ in de NRC. Dat roept meteen een ander 'horror-scenario' op. Hoe veilig is zo'n mutant? "Over het algemeen wil men niet dat wetenschappers in een lab per ongeluk mutanten met eetlust maken", zegt Melissa Breyer treffend op Treehugger.
Consensus: minder plastic
De consensus die bij diverse rondom de ontdekking geraadpleegde experts naar boven komt, is opvallend groot. Het plasticprobleem oplossen doen we door 1. minder plastic te gebruiken, 2. het plastic dat we gebruiken, beter te hergebruiken, en 3. plastic te recycleren. En pas bij die laatste stap kan een plasticetende bacterie zijn nut bewijzen, door gebruikt plastic af te breken in de oorspronkelijke componenten, zodat je er nieuw plastic van kunt maken en geen olie meer nodig hebt.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Dat wil iedereen zo graag: niks veranderen of minderen, zeker niet als het wat kost, er moet gewoon een technische oplossing komen die het probleem (of ziekte) de deur uit werkt.
Het is een beginnetje, maar voor elke dag dat deze bacterie wat opvreet komen er voor 2,3,4 of zelfs een week aan plastics bij, dat houden die bacteriën gewoon niet bij. Plastic moet zelf in eerste instantie beter afbreekbaar worden en verminderd in verpakkingsmateriaal.
We gaan er voor het gemak van uit dat we niet zonder plastics kunnen. Ik zou zeggen (zonder te pretenderen expert te zijn) laten we z.sm. overstappen op biologisch volledig afbreekbare verpakkingsmaterialen. Met biologisch afbreekbaar bedoel ik dat het tot bouwstenen voor (nieuw) leven afgebroken is. Dus niet tot een klein formaat (nano)polymeer dat we niet meer 'zien' maar zich wel vrolijk blijft ophopen in eco-keten. Dat zou stap nr. '0' moeten zijn in het genoemde lijstje.
@Ton correct. Ook al is er ook kritiek mogelijk op 'bio-plastics'. PET gebruik ik nooit meer. Vanwege de onderzoeken die ik heb gelezen over de afgifte van deeltjes aan de inhoud. Eeuwig zonde nog steeds dat de AH haar verse sappen en smoothies niet meer in glazen fles stopt - ook al heef dat mij ertoe verplicht om zelf mijn nog lekkerder smoothies te maken (ik heb nog steeds n paar oude glazen flessen van de AH om ze in te stoppen).
Bovendien had ik al een afkeer van plastic verpakking als kind gekregen (zo rond 1968) ... toen ik een groot verschil proefde met de melk die voorheen in glazen fles zat. En welke echte wijndrinker koopt die in PET fles?