De TGV - of een gewone trein - is uiteindelijk toch niet milieuvriendelijker dan het vliegtuig, rekent Karel Knip van de NRC uit. Bij Ryanair kun je uitstoot al compenseren en een Volkskrantcolumnist kopt nog even achterhaald nieuws in.
Willen we het klimaat redden, dan moeten we vooral minder vlees eten, was het nieuws deze week, op grond van een ingrijpend advies van de Raad voor de Leefomgeving. En geen kinderen krijgen, leerden we eerder al op Foodlog. Vorige week was dé manier om klimaatbelasting te verminderen nog het zo min mogelijk vliegen. Dat concludeerde verslaggever Dion Mebius van de Volkskrant die de trein had genomen naar Barcelona. Dat scheelde wel 7 tot 11 keer zijn belasting van het klimaat, schreef hij. Reden voor Karel Knip, wetenschapsredacteur bij de NRC, die bewering eens nader onder de loep te nemen.
Knip begint met een nuancering: "Hij zal bedoeld hebben: in de CO2-uitstoot, anders had-ie milieubelasting geschreven. Waarschijnlijk wilde hij zeggen dat vliegtuigen per passagierskilometer (pkm) 7 tot 11 keer zoveel energie verstoken als TGV’s." Daarna slaat hij aan het rekenen. Het brandstofverbruik voor een vliegtuig heeft hij snel inzichtelijk: tussen de 1,2 en 1,9 megajoule per pkm. Voor de trein is het ingewikkelder, omdat je te maken hebt met rol- en luchtweerstand, massa en halte-afstanden die van grote invloed zijn en het verschil tussen een intercity en een TGV ook niet te onderschatten is. Knip noemt 58 à 140 kilojoule. "Maar globaal komt de factor 9 van de Volkskrant wel in beeld," aldus Knip.
Toch is Knip nog niet tevreden. Terecht stelt hij aan de orde dat het ook energie kost om vliegtuigen en treinen te maken, en dat er infrastructuur nodig is om ze te laten functioneren die ook weer energie verbruikt en kost. "Dit is het onoverzichtelijke terrein van de ‘life-cycle assessment' (LCA) waarin uiteindelijk ook het verbruik van de bromfiets van de schoonmaker die het vliegtuig stofzuigt wordt meegeteld," zegt hij. Vervolgens komt hij op de proppen met een Amerikaans onderzoek uit 2009 waarin de LCA's voor allerlei transportmiddelen vergeleken worden. De trein blijkt het klimaat per pkm zwaarder te belasten dan een vliegtuig; dat komt vooral door de infrastructuur die nodig is om treinen te laten rijden en passagiers in- en uit te laten stappen. Wie klimaatvriendelijk naar Barcelona wil, kan beter een volbezette Flixbus nemen.*
Vanwaar dit stukje? Omdat ik - bij het boeken van zo'n uiterst milieubelastende vliegreis, met een lowcostairline - tot mijn verrassing de mogelijkheid kreeg voorgeschoteld mijn CO2-uitstoot te compenseren. Daar schrok ik zo van dat ik het prompt vergeten ben. Ik vermoed dat het lowcostbedrag uiteindelijk niet veel meer dan een niemendalletje van een feelgood-bedragje is.
* Dit weekend bleek Teun van de Keuken, een collega van Mebius bij de Volkskrant, nog niet op de hoogte van deze sommetjes. Zelfverzekerd riep hij de overheid op maatregelen te nemen. Van de Keuken in de Volkskrant: Voor Parijs zou ik gewoon de trein pakken. KLM kan zich nog zo milieuvriendelijk aan ons presenteren, we moeten toch echt drastisch minder vliegen. Overheden kunnen ons daarbij helpen. Schaf die ridicule subsidies en belastingvoordelen voor de luchtvaart af en investeer in comfortabele treinen die supersnel door het Europese landschap razen. Zo zou ik maar wat graag naar Barcelona of Praag willen reizen.
Dat is volksverlakkerij, want zo los je geen problemen op. Wie zover gaat de overheid aan te roepen, moet zich deze oude wijsheid nog maar eens voor de geest halen: verbeter de wereld en begin bij jezelf. Blijf thuis en alleen als dat echt niet gaat, neem je de bus. Waarom moet je zo nodig naar Parijs?
Dit artikel afdrukken
Knip begint met een nuancering: "Hij zal bedoeld hebben: in de CO2-uitstoot, anders had-ie milieubelasting geschreven. Waarschijnlijk wilde hij zeggen dat vliegtuigen per passagierskilometer (pkm) 7 tot 11 keer zoveel energie verstoken als TGV’s." Daarna slaat hij aan het rekenen. Het brandstofverbruik voor een vliegtuig heeft hij snel inzichtelijk: tussen de 1,2 en 1,9 megajoule per pkm. Voor de trein is het ingewikkelder, omdat je te maken hebt met rol- en luchtweerstand, massa en halte-afstanden die van grote invloed zijn en het verschil tussen een intercity en een TGV ook niet te onderschatten is. Knip noemt 58 à 140 kilojoule. "Maar globaal komt de factor 9 van de Volkskrant wel in beeld," aldus Knip.
Toch is Knip nog niet tevreden. Terecht stelt hij aan de orde dat het ook energie kost om vliegtuigen en treinen te maken, en dat er infrastructuur nodig is om ze te laten functioneren die ook weer energie verbruikt en kost. "Dit is het onoverzichtelijke terrein van de ‘life-cycle assessment' (LCA) waarin uiteindelijk ook het verbruik van de bromfiets van de schoonmaker die het vliegtuig stofzuigt wordt meegeteld," zegt hij. Vervolgens komt hij op de proppen met een Amerikaans onderzoek uit 2009 waarin de LCA's voor allerlei transportmiddelen vergeleken worden. De trein blijkt het klimaat per pkm zwaarder te belasten dan een vliegtuig; dat komt vooral door de infrastructuur die nodig is om treinen te laten rijden en passagiers in- en uit te laten stappen. Wie klimaatvriendelijk naar Barcelona wil, kan beter een volbezette Flixbus nemen.*
Vanwaar dit stukje? Omdat ik - bij het boeken van zo'n uiterst milieubelastende vliegreis, met een lowcostairline - tot mijn verrassing de mogelijkheid kreeg voorgeschoteld mijn CO2-uitstoot te compenseren. Daar schrok ik zo van dat ik het prompt vergeten ben. Ik vermoed dat het lowcostbedrag uiteindelijk niet veel meer dan een niemendalletje van een feelgood-bedragje is.
* Dit weekend bleek Teun van de Keuken, een collega van Mebius bij de Volkskrant, nog niet op de hoogte van deze sommetjes. Zelfverzekerd riep hij de overheid op maatregelen te nemen. Van de Keuken in de Volkskrant: Voor Parijs zou ik gewoon de trein pakken. KLM kan zich nog zo milieuvriendelijk aan ons presenteren, we moeten toch echt drastisch minder vliegen. Overheden kunnen ons daarbij helpen. Schaf die ridicule subsidies en belastingvoordelen voor de luchtvaart af en investeer in comfortabele treinen die supersnel door het Europese landschap razen. Zo zou ik maar wat graag naar Barcelona of Praag willen reizen.
Dat is volksverlakkerij, want zo los je geen problemen op. Wie zover gaat de overheid aan te roepen, moet zich deze oude wijsheid nog maar eens voor de geest halen: verbeter de wereld en begin bij jezelf. Blijf thuis en alleen als dat echt niet gaat, neem je de bus. Waarom moet je zo nodig naar Parijs?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Mooi dat ook de effecten van het aanleggen van infrastructuur en het bouwen van vliegtuigen en treinen worden meegenomen.
De conclusie van Knip in de NRC begrijp ik niet helemaal. Hij schrijft: 'In 2009 publiceerden M.V. Chester en A. Horvath in Environmental Research Letters LCA’s voor allerlei transportmiddelen. De TGV zit er niet bij, maar wel andere treinsoorten en daaruit blijkt dat een TGV het klimaat per pkm zwaarder belast dan een Boeing 737'.
In de betreffende studie worden LAC's gegeven van treinen in San Francisco en Massachusetts's waar elektriciteit (voorziening voor de treinen) grotendeels wordt opgewekt door fossiele brandstoffen (resp. 49 en 82 procent). In Frankrijk wordt de elektriciteit voornamelijk nucleair opgewekt (CO2 neutraal) dus zal de CO2 uitstoot een stuk lager zijn dan de USAtreinen voor wat betreft de energievoorziening tijdens het rijden.
Volgens mij wint de TGV (die in Frankrijk rijdt, dat wel) het dan, zeker indien een vlucht naar Parijs wordt geschaard onder een korte vlucht. (Voornamelijk starten en landen vergen veel energie en maken een lange vlucht per km 'voordeliger')
De werkelijke kosten van CO2-compensatie zijn niet de €10 inclusief 21% BTW die Green Seats rekent, maar €180, heeft Stanford University netjes uitgerekend. Vliegreizigers compenseren nu gemiddeld 0.05% = in totaal maar 85,000,000 euro van de werkelijke schade van 170 miljard en TGV-passagiers vermoedelijk dus nog minder.
Prachtig om de gehele LCA als basis te nemen voor het vergelijk, maar die spoorlijnen liggen er al. Sommige dateren uit het pre-LCA-tijdperk. Schiphol trouwens ook. Hoe zinvol is het om oude beslissingen mee te nemen in het vergelijk?
#2 Vliegreizen vallen bij lange na niet te compenseren. We hebben het hier over toevoeging (pure emissies) eh. Schiphol, dicht die boel anders straks watervliegtuigjes.
#1 Weet je zeker dat atoomstroom CO2 neutraal is?