1 min
Er zijn maar 2 woorden voor thee. Het ene kwam in de loop van eeuwen over land vanuit het oosten naar Europa. Het andere haalden wij Nederlanders naar het westen. Over zee.
Beide woorden zijn, net als de thee zelf, afkomstig uit China. Maar hoe ze over de wereld verspreid raakten, is een wonderschoon voorbeeld van 'globalisation' avant la lettre. Quartz zocht het uit, met behulp van de World Atlas of Language Structures.
De Camellia Sinensis, een oorspronkelijk in Zuid-Oost Azië voorkomende plant, wordt daar al zeker 3.000 jaar gecultiveerd. Van de blaadjes is een aromatisch aftreksel te maken dat wereldwijd, na water, het meest gedronken drankje is geworden.
In alle Chinese talen - het is een groot land - wordt voor thee het karakter cha (茶) gebruikt, ook in het moderne Mandarijn. Dit woord reisde in de loop der eeuwen met het luxe-artikel thee, via de Zijderoute door centraal-Azië naar Perzië. Daar werd het chay (چای), chay in het Urdu en Hindi, shay in het Arabisch (شاي), chay (чай) in het Russisch, en vandaar door naar Afrika ten zuiden van de Sahara om als chai in het Swahili terecht te komen. Ook het Koreaans en Japans namen de 'cha'-klank over voor hun thee.
Voor ons is thee spannender. De gedroogde blaadjes en het woord zijn door Nederlanders, over zee, naar het westen gebracht. De VOC ontwikkelde zich in de 17e eeuw tot een grootmacht in de theehandel tussen Europa en Azië. De Nederlanders dreven vooral handel via de havens van de Chinese kustprovincies Fujian en Taiwan. Daar werd geen Mandarijn, maar Minnanyu gesproken. Het karakter 茶 werd er niet uitgesproken als 'cha', maar als 'te'.
En daarom spreken wij van thee, een woord dat we in de afgelopen 400 jaar overdroegen aan onze Duitse (Tee), Britse (tea) en Franse (thé) buren. Ook onderweg lieten we natuurlijk onze theesporen achter: in Zuid-Afrika drinken ze tee. Er is één opvallend tegengeluid in de thee-historie via zee. In Portugal drinken ze wél chá. Dat blijkt eenvoudig te verklaren. Nog voor de Nederlanders tot een grootmacht uitgroeiden in de thee- en specerijenhandel, voeren de Portugezen al naar Azië. Zij dreven echter geen handel via Fujian, maar via Macao. En daar spraken ze geen Minnanyu. Dus geen 'te', maar 'cha'. Dat verklaart waarom ze in Portugal, als enige land in Europa, chá drinken.
Dit artikel afdrukken
De Camellia Sinensis, een oorspronkelijk in Zuid-Oost Azië voorkomende plant, wordt daar al zeker 3.000 jaar gecultiveerd. Van de blaadjes is een aromatisch aftreksel te maken dat wereldwijd, na water, het meest gedronken drankje is geworden.
In alle Chinese talen - het is een groot land - wordt voor thee het karakter cha (茶) gebruikt, ook in het moderne Mandarijn. Dit woord reisde in de loop der eeuwen met het luxe-artikel thee, via de Zijderoute door centraal-Azië naar Perzië. Daar werd het chay (چای), chay in het Urdu en Hindi, shay in het Arabisch (شاي), chay (чай) in het Russisch, en vandaar door naar Afrika ten zuiden van de Sahara om als chai in het Swahili terecht te komen. Ook het Koreaans en Japans namen de 'cha'-klank over voor hun thee.
Voor ons is thee spannender. De gedroogde blaadjes en het woord zijn door Nederlanders, over zee, naar het westen gebracht. De VOC ontwikkelde zich in de 17e eeuw tot een grootmacht in de theehandel tussen Europa en Azië. De Nederlanders dreven vooral handel via de havens van de Chinese kustprovincies Fujian en Taiwan. Daar werd geen Mandarijn, maar Minnanyu gesproken. Het karakter 茶 werd er niet uitgesproken als 'cha', maar als 'te'.
En daarom spreken wij van thee, een woord dat we in de afgelopen 400 jaar overdroegen aan onze Duitse (Tee), Britse (tea) en Franse (thé) buren. Ook onderweg lieten we natuurlijk onze theesporen achter: in Zuid-Afrika drinken ze tee. Er is één opvallend tegengeluid in de thee-historie via zee. In Portugal drinken ze wél chá. Dat blijkt eenvoudig te verklaren. Nog voor de Nederlanders tot een grootmacht uitgroeiden in de thee- en specerijenhandel, voeren de Portugezen al naar Azië. Zij dreven echter geen handel via Fujian, maar via Macao. En daar spraken ze geen Minnanyu. Dus geen 'te', maar 'cha'. Dat verklaart waarom ze in Portugal, als enige land in Europa, chá drinken.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
“In 1607, Hollanders started transporting tea to the West via Java from Macau, and selling them to the other European countries and the American continents. From this time, tea trades between China and the West started. By the end of the 17th century, British East India Company started exporting large amounts of tea back to Britain, making it the largest importing country of the time.”
Bron, gelieerd aan de Chinese overheid zelf...
Dat verklaart ook waarom Nederland en Engeland de theedrinkers in Europa zijn. In Vlaanderen bestaat de de vraag 'Thee of koffie ? ' niet..
“De VOC ontwikkelde zich in de 17e eeuw tot een grootmacht in de theehandel”, klopt dus voor de 17e eeuw..
Minder bekend (dankzij schoolonderwijs) is het feit (mede te danken aan de heer, van wie de buste een paar weken geleden 'weg' moest…), dat men er snel achter kwam dat de specerijenhandel naar Europa commercieel minder interessant was, dan de ‘binnenhandel’ in het Verre Oosten zelf, waar men ook vurig streed tegen de Engelsen en de Portugezen om die Oosterse markt.
Meest burgers denken dat de VOC rijkdom hier (waar het volk niet tot nauwelijks van profiteerde) te danken is aan de handel tussen Oost en West. De binnenhandel daar was omvangrijker en veel belangrijker voor de investeerders hier..
En kuis wordt vergeten dat belangrijk onderdeel van de binnenhandel de Koninklijke handel in opium was, die voort duurde tot in de 30er jaren van de 20ste eeuw !
Ongeveer een eeuw in handen van Oranje, sinds 'koopman-koning' Willem-I met zijn NHM (latere Amsterdamse Bank > AMRO) zich het alleenrecht op teelt en distributie toegeëigende.
Koninklijk amfioen.
Zie ook 'Wettige Opium'van Ewald van Vugt met voorwoord van prof. Wertheim.
Wat Oranje toen, ze legden er een basis mee voor hun kapitaal, zeker vergelijkbaar maakt met Medellínkartel... Europese vorstenhuizen spraken er schande van.
Die VOC en latere NHM....
Maar... Heel leuk stukje over thee !
En weer wat geleerd.
En vervolgens bieden hippe koffietentjes 'Chai' aan. Als je het bestelt krijg je een kruidige, warme drank gemaakt van zwarte thee, kruiden, en melk. Soms wordt zelfs de zwarte thee er uit weggelaten. Het is o zo hip, maar wel met een verkeerde naam. Chai is gewoon zwarte thee. De hippe drank is bedoelt Masala Chai (vrij vertaald: gemixte kruiden thee) te zijn, en dat eerste woord, vaak achterwege gelaten, is nu net het verschil tussen gewone zwarte thee en deze kruidige Indiaase drank.
De Britten schrijven het theedrinken toe aan Catarina de Bragança die trouwde met Charles II van Engeland, niet aan de Nederlanders. Ook bij hen luidt al meer dan honderd jaar de term "tea if by sea". Ze zou ook het lage theetafeltje hebben geïntroduceerd, dus de 'afternoon tea' of 'low tea'.
"High tea" is het avondmaal van de werkman in Noord Engeland, genuttigd aan een hoge keukentafel.
#3 Dat klopt, Nick, maar daar staat tegenover dat de Hollanders een unieke eigenschap hebben ontwikkeld dankzij de thee..
Als ze menen iets zeker te weten, dat ze niet kunnen definiëren, dan zeggen ze:
"Dat voel ik aan mijn theewater !" En dan hebben ze dikwijls gelijk...
Ook hebben vooral oudere dames een vaardigheid, om in een theekopje de kleine rolletjes achtergebleven thee te analyseren, die open te pulken, en daar voorspellingen uit te halen die onder de dames blijven en niet aan mannen worden geopenbaard...
Thee....