Lees ook
Dit nieuws blijkt uit een brief die minister van Landbouw Carola Schouten vanmorgen naar de Tweede Kamer stuurde. Zij formuleert de fraude en de manier waarop die administratief is ontdekt en vervolgens door de NVWA is geconstateerd door steekproeven op boerderijen als volgt:

RVO.nl en de NVWA hebben onregelmatigheden geconstateerd in de registratie van melkvee in het Identificatie- & Registratiesysteem (I&R). Dit registratiesysteem, dat wordt beheerd door RVO.nl, is in eerste instantie bedoeld om te voldoen aan de Europees verplichte registratie van dieren in het kader van het dierziektebeleid. Ondernemers zijn verplicht alle mutaties die plaatsvinden binnen hun veestapel accuraat te melden in I&R. Daarmee is voor de overheid altijd inzichtelijk welke dieren op welke locatie verblijven en kan in geval van de uitbraak van een dierziekte aan de hand daarvan gehandeld worden.

De registratie van dieren in het I&R-systeem is ook de basis voor de GVE-reductie (grootvee eenheid) die melkveehouders in het afgelopen jaar moesten realiseren in het kader van de Regeling fosfaatreductieplan 2017. Hierin lijkt nu te zijn gemanipuleerd. Eind vorig jaar kwamen daarvan de eerste indicaties binnen en de afgelopen weken is dit scherper in beeld gebracht. In de registraties van I&R is gebleken dat er op melk- en jongveebedrijven in 2017 ten aanzien van geboren kalveren verhoudingsgewijs meer twee- of meerlingen zijn geregistreerd dan normaliter geboren worden.

Na de mestfraude in met name de Brabantse varkenshouderij waarmee de minister direct bij haar aantreden werd geconfronteerd, wordt ze nu geconfronteerd met structureel frauduleus gedrag in de melkveehouderij
De achtergrond daarvan is als volgt. Een melkkoe telt in het kader van het fosfaatreductieplan als 1 GVE. Een vaars (jongvolwassen koe die nog niet gekalfd heeft) telt als ongeveer 0,5 GVE. Op het moment dat een vaars kalft, gaat het melk geven en wordt het een melkkoe van 1 GVE. Wat zich nu lijkt te hebben voorgedaan is dat boeren meerdere geboren kalveren hebben toegeschreven aan één moederkoe, die dan op papier een meerling heeft gekregen. De andere koeien die eigenlijk een kalf hebben gekregen, blijven geregistreerd staan als vaars. Zij zijn in de praktijk volwaardige melkkoeien, maar staan geregistreerd als vaarzen en tellen in het fosfaatreductieplan als 0,5 in plaats van 1 GVE. Daardoor is de veestapel van de boer op papier kleiner dan in werkelijkheid. Dit biedt hem een voordeel in het kader van het fosfaatreductieplan: hij hoeft minder GVE te reduceren.

Ook bedrijven die niet onder het fosfaatreductieplan vallen, zoals jongveebedrijven, hebben meegedaan aan dergelijke constructies, vermoedelijk om collega-melkveebedrijven te helpen een voordeel te behalen. RVO.nl en de NVWA zijn op basis van deze constatering een nader onderzoek gestart. Gebruikelijk is dat gemiddeld 3-5% van de drachten een meerlingdracht is. Dit was ook het geval in 2015 en 2016.

Uit het I&R komt naar voren dat in 2017 sprake is van een ongebruikelijk hoog aantal geregistreerde meerlingen. Uit administratief onderzoek door RVO.nl kwam afgelopen vrijdag naar voren dat bij ca. 2000 bedrijven het percentage meerlingen boven de 10% ligt.

De NVWA heeft gisteren inspecties uitgevoerd om dit beeld te verifiëren. Er zijn 29 inspecties uitgevoerd bij bedrijven met een percentage meerlingen boven de 10% en daarvan is bij 23 bedrijven gebleken dat de registratie in I&R inderdaad niet overeenstemt met de feitelijke situatie op het bedrijf. Het vermoeden van fraude is bij die bedrijven dus bevestigd.

Er is ook een groep bedrijven van ca. 5700 bedrijven waarbij het geregistreerde percentage meerlingen tussen de 5 en 10% ligt. In deze groep heeft de NVWA 64 bedrijven bezocht en daarvan is bij 22 bedrijven gebleken dat de registratie in I&R inderdaad niet overeenstemt met de feitelijke situatie op het bedrijf. Alle bedrijven waarbij is geconstateerd dat de registratie in I&R niet overeenkomt met de werkelijke situatie, zijn per direct geblokkeerd, wat inhoudt dat dieren niet mogen worden aan- en afgevoerd. Een bedrijf wordt vrijgegeven wanneer de registratie in I&R aantoonbaar is hersteld door het bedrijf. Zowel de inspecties als het administratief onderzoek worden voortgezet.

De Brabantse fraude werd geopenbaard door een krant, hoewel recent bleek dat haar ministerie al bijna twee jaar tot in detail op de hoogte was van de fraude; een directeur-generaal onder haar voorganger Van Dam had besloten die kennis in een la te houden en niet vrij te geven. Deze fraude brengt de nieuwe minister zelf direct naar buiten
De NVWA zal in dat verband ook aanvullende informatie vorderen om zgn. ‘cross-checks’ uit te voeren om een scherper beeld te krijgen van de omvang van de problematiek. Ik vind het beeld van deze afwijkingen niet acceptabel. I&R is een cruciaal traceringssysteem bij de uitbraak van dierziektes. Als dit systeem niet betrouwbaar is, dan is dat in gevallen van uitbraak van een dierziekte een risico voor de diergezondheid en volksgezondheid. Daarnaast is de betrouwbaarheid van I&R belangrijk voor de reputatie van Nederlandse producten en voor de export. Het is dus in het eigen belang van de sector om ervoor te zorgen dat I&R zo snel mogelijk op orde komt.

Verbolgen
De minister toont zich verbolgen over de fraude die negatief afstraalt op de reputatie van Nederland als betrouwbare producent van agrarische grondstoffen. Ze zegt "iedere vorm van fraude onacceptabel" te vinden en verklaart dat boerenbedrijven die gefraudeerd hebben gesanctioneerd zullen worden. Wel stelt ze de Kamer gerust dat de zaak geen gevolgen heeft voor de reductie van het fosfaatgebruik door de Nederlandse melkveehouderij. Die was nodig om Nederland een uitzondering op de Europa mestwetgeving te laten staan door de Europese Commissie. Om dat te bereiken moest 10% van de Nederlandse koeienstapel voortijdig naar het slachthuis. Dat resulteerde in een melkgift die slechts 0,5% daalde. Door het voer van de dieren aan te passen, werd de fosfaatreductie toch behaald. Nu maakt de minister duidelijk dat er ook meer koeien in productie zijn, dan aanvankelijk werd aangenomen.

Geblokkeerd
Alle bedrijven waarbij is geconstateerd dat de registratie in I&R niet overeenkomt met de werkelijke situatie, zijn per direct geblokkeerd. Dat betekent dat ze geen dieren meer mogen aan- of afvoeren. Ze worden weer vrijgegeven als hun registratie in het I&R -systeem correct en aantoonbaar is hersteld door het bedrijf.

Schouten treuzelt niet
Na de mestfraude in met name de Brabantse varkenshouderij waarmee de minister direct bij haar aantreden werd geconfronteerd, wordt ze nu geconfronteerd met structureel frauduleus gedrag in de melkveehouderij. De Brabantse fraude werd geopenbaard door een krant, hoewel recent bleek dat haar ministerie al bijna twee jaar tot in detail op de hoogte was van de fraude; een directeur-generaal onder haar voorganger Van Dam had besloten die kennis in een la te houden en niet vrij te geven. Deze fraude brengt de nieuwe minister zelf direct naar buiten.

De zuidelijke boerenkoepel ZLTO laat weten "geschrokken" te zijn van het nieuws dat de minister brengt. Daarmee geeft de organisatie aan er niet van te hebben geweten.



UPDATE 24/1, 20.15 uur: hieronder heeft een lange discussie plaatsgevonden over de vraag of de fraude mogelijk georganiseerd is geweest. Een en ander mede op basis van analyses van Bennie Stevelink en Willemijn Schippers (zie hieronder, de gehele discussie is de moeite waard) over het functioneren van twee registratiesytemen (CRV en I&R). Die deden me besluiten wat telefoontjes te plegen. Daaruit rijst het beeld op dat ik in #70 formuleerde: geen 'organised crime', wel grove arrogantie onder een vermoedelijk veel grotere groep boeren dan minister Schouten lief is om vertrouwen te kunnen hebben in de sector waar ze bestuurlijk verantwoordelijk is.
Inmiddels is bekend geworden dat de overheid data heeft gevorderd bij CRV, een belangrijke fokkerij-organisatie. In de draad werd duidelijk dat koppeling van data de fraude onmogelijk zou hebben gemaakt; het zou een eenvoudige handhavings- en early warning-instrument zijn geweest. Het is echter niet ingezet. Nu vraagt de overheid met terugwerkende kracht de historie op en kan die strafrechtelijk gebruikt worden..
Dit artikel afdrukken