Lees ook
De eind vorig jaar gebleken mestfraude in met name het Peelgebied (Oost-Brabant en het noorden van Limburg) heeft geleid tot een gezamenlijk plan van de belanghebbende organisaties in de landbouw om fraude tegen te gaan. Dit voorstel is op 20 december 2017 naar de Tweede Kamer gestuurd. Het is een boterzacht plan, dat niet zal werken en dat bovendien uitsluitend aandacht heeft voor fraude in de toekomst.

Want daarnaast blijft de grote hoeveelheid al gedumpte mest nog steeds een alsmaar groter en kostbaarder milieuprobleem vormen, vooral voor toekomstige generaties. Wat doen we daaraan en wie moet dat betalen? Belangrijke vragen zijn daarom: Hoe is mestfraude echt te voorkomen? Wat doen we aan bodemherstel? Hoe kunnen deze twee elkaar versterken?

Oorzaak fraude
Door de bio-industrie worden in sommige delen van Nederland enorme hoeveelheden geïmporteerd veevoer verwerkt tot vlees, melk en eieren. Deze producten worden voor een heel groot deel geëxporteerd naar het buitenland. Het afvalproduct (de mest) wordt niet teruggebracht voor bemesting van de gebieden waar het veevoer vandaan komt, waardoor de grond daar verschraalt. Aan de andere kant is hier in diverse regio’s te weinig landbouwgrond beschikbaar om de hoeveelheid mest van de daar sterk geconcentreerde bio-industrie verantwoord te kunnen afzetten. Daarom moet er veel betaald worden voor ofwel het vervoer van mest naar landbouwgebieden met weinig veehouderij ofwel voor mestverwerking. Een aantal veehouders en mestvervoerbedrijven hebben op deze kosten bespaard door veel meer mest dan wettelijk is toegestaan te dumpen op landbouwgrond in de omgeving van de veestallen.

De onvermijdelijke zekerheid dat de controle op mestdumping gaat plaatsvinden en - waar nodig - tot consequenties leidt, zal snel tot resultaat leiden. De marktwaarde van overbemeste grond zal dalen naargelang de hoeveelheid mest die er te veel in zit. Dat regelt de markt wel
Malafide veehouders, mesttransportbedrijven en grondbezitters zijn hier rijker van geworden, hun fatsoenlijke collega’s moesten dit met lede ogen aanzien en Nederland is opgezadeld met een groot milieuprobleem.

Herstel bodemveiligheid
Schone grond is niet alleen belangrijk om te zorgen dat er geen milieuverontreiniging in de voedselketen komt, maar ook ter voorkoming van het uitspoelen van verkeerde stoffen en te hoge concentraties naar het oppervlaktewater of in het dieper gelegen drinkwater. Schone grond is daarom een belang van de hele samenleving, die dat moet veiligstellen en moet bewaken.
De controle op een teveel aan mest in de bodem kan door onderzoek van grondmonsters heel eenvoudig plaatsvinden en op een willekeurig tijdstip, zelfs nog over een aantal jaren. Onlosmakelijk hoort daarbij dat een vastgestelde verontreiniging van de grond ook leidt tot consequenties; onder andere dat er geen mest meer op uitgereden mag worden totdat de verontreiniging is opgeheven. Indien nodig moeten ook zwaardere maatregelen voor bodemherstel opgelegd worden. Wanneer bodemherstel in dit geval consequent wordt toegepast, is dat voldoende voor het veiligstellen van de bodem. Een systeem van boetes kan daarbij zelfs achterwege blijven.

Variant op de 'pluk ze'-wet
De onvermijdelijke zekerheid dat de controle op mestdumping gaat plaatsvinden en - waar nodig - tot consequenties leidt, zal snel tot resultaat leiden. De marktwaarde van overbemeste grond zal dalen naargelang de hoeveelheid mest die er te veel in zit. Dat regelt de markt wel, evenals de vraag of bij verkoop van een perceel landbouwgrond een schone grondverklaring nodig is of niet.

Van deze aanpak van het probleem uit het verleden gaat een sterke preventieve werking uit naar de toekomst, want de winst van het dumpen van mest levert een veelvoud aan negatieve gevolgen op. Een variant op de “Pluk-ze-wet”. De fatsoenlijke grondeigenaren die schone grond hebben worden dan niet meer door hun malafide collega’s uitgelachen en staan bovendien niet langer bloot aan de verleiding om ook mee te doen aan deze - tot nu toe lucratieve - ontduiking van de wet.

Ook malafide grondbezitters komen in beeld
De voorgestelde aanpak van de mestfraude is goed voor zowel preventie als voor bodemherstel en raakt bovendien malafide grondbezitters financieel. Zij zijn een essentieel onderdeel van de mestfraude, maar bleven tot nu toe buiten beeld.
Dit artikel afdrukken