De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit is het met de bewindsman eens: het gaat 'langzaam'. Ik lees er onwillekeurig 'te' voor.
Onderwijl doet de industrie alle moeite om zout, vet en suiker uit producten te halen. Zelfs uit brood, gebak, gedroogde ham en worst en sauzen en smeersels waar een bakker uit 1823, een jammaker uit 1865 en een slager uit 1874 hun hoofd flink bij zouden hebben geschud. Je krijgt er namelijk nogal gekunstelde producten van. Er is een veel makkelijker manier om mensen minder suiker, vet en zout binnen te laten krijgen. Verkoop hen minstens de helft tot tweederde minder van de producten waar het inzit, vervang de rest door groenten en fruit en klaar is Kees. Als je het zo doet, hoef je niet 'makkelijk' te maken - over twee jaar al - wat juist heel moeilijk is.
Wedden dat het hele project waar Blokhuis zich nu zo druk over maakt morgen al gelukt is, als hij eten weer eten en snoep weer snoep wil laten zijn?Het CBL zegt dat je de aard van producten maar lastig kunt veranderen. Hoe moet je bijvoorbeeld zout uit producten halen die zout zijn of met zout geconserveerd zijn? Dat formuleren de supermarkten als volgt: Door afspraken te maken over maximumnormen voor suiker, zout en/of verzadigd vet voor alle producten in het schap is aandacht voor suiker, zout en/of verzadigd vet de gewoonste zaak van de wereld geworden. [...] Hoewel de maximumnormen een middel zijn om een algemene reductie te bereiken, is het wel van belang dat producten die onder het akkoord vallen, voldoen aan de norm. We kijken kritisch naar de productgroepen die hierin achterblijven. Gelukkig zien we wel dat ook in deze lastige groepen zoals bouillonblokjes en salami, het zogenaamde hooghangende fruit, het aantal producten dat nog niet voldoet, kleiner en kleiner wordt.
Vrijbrief voor te veel
Het is heel moeilijk om toe te geven dat we niet willen stoppen met de verkoop van veel te veel eten dat vooral barst van de suiker, de combinatie van suiker en vet en het ultieme genot, de combinatie van suiker, vet en zout. Niettemin is het overal te koop; zelfs waar je het niet verwacht, zoals in ziekenhuizen.
Het Convenant waar de staatssecretaris de industrie zo serieus aan wil houden, biedt een vrijbrief om teveel te blijven verkopen van producten waar we domweg veel minder van zouden moeten eten. Laat die salami maar hoog hangen. Wist je trouwens dat 'bouillonblokje' een ander woord voor gearomatiseerd zout is? Hoe wil je daar nou zout uit wegtoveren?
Als de staatssecretaris stoer wil doen, zegt hij het hardop: het aanbod moet verminderen en minder verleiden. In plaats van het gezond toveren van ongezonde producten - die overigens helemaal niet ongezond zijn, behalve als je ze niet als lekkernij af en toe maar als basisvoedsel bent gaan gebruiken - moet het aanbod van aard veranderen. Wie eten weer eten laat zijn en snoep weer waar het voor bedoeld was, lost het probleem eenvoudig en makkelijk op. Eten is om te overleven en je sterk te houden. Snoep en lekkernijen zijn er voor af en toe; het is geen basisvoedsel maar dat wel geworden.
Wedden dat het hele project waar Blokhuis zich nu zo druk over maakt morgen al gelukt is, als hij eten weer eten en snoep weer snoep wil laten zijn? Let maar eens op wat mensen kopen als ze de verkeerde spullen niet meer of alleen veel duurder kunnen krijgen. Zelfs een zware alcoholist krijg je zo van de drank af. Maar CBL en FNLI - en u, ik en Bartje die al bedankte voor bruine bonen - hebben liever een onvoldoende die we beschouwen als aanmoediging. In luilekkerland moet je nu eenmaal alles makkelijk in een 'gezonde' vorm kunnen kopen. Daarom dromen we graag dat we fout eten gewoon even om kunnen toveren tot gezond voedsel. Ik hoor het u denken: dat kan niet, want netzomin als je een konijn kunt leren fluiten, kun je van winegums spinazie of wortels maken. Klopt!
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Dit vraagt wel om een verklaring.
Nu we tijdens de kerstdagen weer lekker en misschien wel te veel hebben gegeten en gedronken, maken we ons weer op voor de maand van het gezonde en minder eten. Goede voornemens, u weet wel.
En de media, incl Foodlog doet daar dan ook aan mee met duidelijke koppen en scherpe duidingen.
Wij hebben met het ministerie van Volksgezondheid afspraken gemaakt in 2014 om in alle voedselcategorieën de hoeveelheid suiker en/of vet en/of zout te verlagen. En omdat suiker, vet en zout niet alleen smaakcomponenten zijn voor voedsel, maar ook de producteigenschappen bepalen zoals smeerbaarheid, bakkwaliteit, consistentie en stabiliteit, komt er nogal wat bij kijken als je producten gaat herformuleren. Bovendien heeft vooral zout maar ook suiker een conserverende werking en gaat het uitgroei van pathogenen tegen. Je kunt niet straffeloos de hoeveelheid zout fors verlagen zonder risico's op gebied van voedselveiligheid te lopen.
Stap voor stap de hoeveelheid suiker, zout en vet verlagen is dus wat we doen in het Akkoord.
En dat doen we succesvol, getuige de monitoringsresultaten en de gepubliceerde resultaten op www.akkoordverbeteringproductsamenstelling.nl. Ik daag iedereen uit daar eens goed naar te kijken.
Wij zijn het eens met de Staatssecretaris dat we de komende tijd de schouders er nog flink onder moeten zetten. Want het is een enorme klus voor bedrijven om iedere keer weer tientallen producten te herformuleren.
Het oordeel dat de Staatssecretaris geeft is gebaseerd op de Wetenschappelijke Advies Commissie (WAC) die hij heeft ingesteld om gevraagd en ongevraagd te adviseren. En dat advies is vaak dat afspraken 'Matig Ambitieus' zijn. De wetenschappers baseren hun oordeel op hun opgebouwde kennis in de industrie. Helaas valt deze kennis meestal onder de geheimhoudingsplicht omdat deze kennis is opgedaan met individuele bedrijven die deze kennis niet ontsluiten uit concurrentieoverweging. Dat is op zich begrijpelijk maar de Akkoord-partijen blijven vervolgens zitten met kritiek waar we niet van kunnen leren. Het is kritiek zonder handelingsperspectief. Het voelt alsof je een wedstrijd speelt waarbij de scheidsrechter steeds affluit op basis van spelregels die alleen hij kent.
Deze kritiek wordt vervolgens overgenomen door diverse Kamerleden. En zo lijkt het glas steeds halfleger te raken terwijl het in werkelijkheid steeds voller wordt. Een goed voornemen voor 2018 zou kunnen zijn om eens wat minder te somberen.
Jammer dat Foodlog hier ook aan somberen bijdraagt. Dick Veerman noemt de inspanningen een onvoldoende pleit er zelfs voor dat van overheidswege sommige producten maar gewoon verboden moeten worden, een fundamentele herdefiniëring van wat voedsel genoemd mag worden en dat forse prijsverhogingen wel zouden helpen.
Benieuwd of andere Foodloglezers dat ook vinden.
Marc, ik denk dat je toch de laatste paragraaf nog een keer goed moet lezen. De onvoldoende of 6- komt van de staatssecretaris.
En als het op zout aankomt: ik weet steeds minder goed hoe ik daarover moet denken. In de loop van het nieuwe jaar komen we daar op terug.
Dat er aan suiker iets moet gebeuren is overigens volstrekt helder.
Dan heb ik toch meer hulp nodig Dick. Ik lees nergens in de brief of het persbericht van Blokhuis dat hij de voortgang een 6- of zelfs een onvoldoende geeft.
Hij vraagt zich af of de ambities gehaald worden in het huidige tempo en dat alle partijen de schouders eronder moeten zetten om de ambitie in 2020 te realiseren. Ik onderschrijf de noodzaak er de schouders onder te zetten, maar gezien de hoge initiële ambitie, complexiteit, grote hoeveelheid werk voor bedrijven en gebrek aan handelingsperspectief vanuit de wetenschap, beoordeel ik de voortgang als ruim voldoende.
Wie geeft het een rating? Ik kan het alleen aan jou toeschrijven tot nu toe.
En iedereen mag kritiek hebben maar ik zie geen alternatief voor onze aanpak. Het Vinkje (minder breed, veel verregaander) moest en zou verdwijnen en er is niks voor teruggekomen. En wetgeving voor productsamenstelling heeft ook zo zijn beperkingen, zeg ik maar eufemistisch.
Maar ik heb wel een tip voor de Staatssecretaris. Zoals afgesproken tijdens de Voedseltop begin dit jaar komen de beide wetenschappelijke commissies van Het Vinkje en het Akkoord met voorstellen voor versnelling en mogelijk verdieping van het Akkoord. Ondanks herhaaldelijk aandringen zit hier geen schot in. Het zal ongetwijfeld moeilijk zijn maar hopelijk kan Blokhuis hen tot spoed manen.
Klopt Marc, ik vertaalde de 'verheugende aanmoediging' (als ik de reacties van CBL en FNLI samenvoeg) in een rapportcijfer. Het AD maakte het pas bont (zie de regel met de bron boven het artikel: 'staatssecretaris luidt noodklok').
Maar ik zeg natuurlijk wat anders: wat gaat die hele herformulering eigenlijk opleveren aan volksgezondheidswinst? En wie goed leest, ziet nog een vraag: welke voorbehouden gelden bij die voorspelling?
Heeft daar al eens iemand aan gerekend? Het zou aardig zijn de voorspelling te kunnen checken met de feiten straks.
Verder grinnik ik met je mee: de vorige minister gooide een moeizaam tot stand gekomen verband van ondernemers die bereid waren zich aan een gezamenlijke aanpak te verplichten in de plomp. 'Beetje dom' zou Máxima hebben gezegd.
Over het AD zullen we het hier maar niet hebben.
En over de ondergang van het Vinkje en hoe het zo gekomen is, ook maar niet. Genoeg over gezegd. Ik grinnik daar overigens niet over.
Maar ik hoop dat we hier een discussie kunnen hebben over het nut en de effecten van minder zout, vet en suiker in levensmiddelen. Als jij het hier zo ter discussie stelt dan hoop ik op wat nuttige inzichten van meelezende deskundigen.