Ook in Nederland start wetenschappelijk onderzoek naar de werkzaamheid van bacteriofagen. Dat kan mogelijk een oplossing zijn voor de antibioticaresistentie-problematiek die door de Wereldgezondheidsorganisatie inmiddels tot een 'mondiaal vraagstuk' is uitgeroepen.
Bacteriofagen zijn een soort virussen die bacteriën 'opeten'. Van eventuele resistentie tegen antibiotica trekken bacteriofagen zich niets aan. Daarom zijn ze een mogelijk alternatief voor antibiotica. Er is wel een probleem: fagentherapie is verboden in Europa.
Op de televisie besteedde nog niet zo lang geleden Dokters van Morgen aandacht aan de fagentherapie als oplossing voor chronische infecties en antibioticaresistentie. In Georgië zou de therapie al tientallen jaren succesvol toegepast worden.
Bonten erkent dat er in medische kringen in Nederland "veel scepsis" is over de behandeling, zegt hij op de NOS. Dat is niet zo verwonderlijk, omdat er nauwelijks wetenschappelijke onderzoeken of gegevens over zijn. "Het enige wat we op dit moment weten, is dat faagtherapie op een heel oppervlakkige manier met een zalfje of drankje toe te passen is. En ook bij patiënten die dat zalfje niet krijgen, zien we dat ze op een gegeven moment soms toch opknappen. Je weet dus heel vaak niet of de faagtherapie de oorzaak is geweest van dat herstel." Ook is nog niet bekend hoe het lichaam reageert op directe toediening en of er al dan niet ernstige bijwerkingen zullen optreden.
Volgens Bonten "wordt af en toe een volslagen irreëel beeld neergezet van de effectiviteit van faagtherapie". Dat heeft volgens hem zorgwekkende gevolgen: "Mensen hebben de indruk gekregen dat bij een ernstige infectie faagtherapie de oplossing is. Ik heb gehoord dat mensen met een paar duizend euro in de auto richting Tbilisi stappen."
Dit artikel afdrukken
Op de televisie besteedde nog niet zo lang geleden Dokters van Morgen aandacht aan de fagentherapie als oplossing voor chronische infecties en antibioticaresistentie. In Georgië zou de therapie al tientallen jaren succesvol toegepast worden.
Ik heb gehoord dat mensen met een paar duizend euro in de auto richting Tbilisi stappenDe uitzending leidde tot Kamervragen en een petitie. Het UMC Utrecht wil weten hoe werkzaam de bacteriofaagtherapie nu eigenlijk is. In het NPO1-programma Nieuws en Co vertelt arts-microbioloog Marc Bonten dat het onderzoek tot nu toe nog niet hoog op de prioriteitenlijst stond. "Maar als je ziet wat er nu in de maatschappij speelt, en welke vragen er leven, dan is het aan de academici om daarop een goed antwoord te geven. We zijn nu volop met de voorbereidingen bezig. We hopen in het eerste kwartaal van 2018 met de eerste experimenten te beginnen. Voorwaarde is wel dat de Medisch Ethische Toetsingscommissie met het onderzoek instemt." Patiënten kunnen zich dan ook nog niet aanmelden.
Bonten erkent dat er in medische kringen in Nederland "veel scepsis" is over de behandeling, zegt hij op de NOS. Dat is niet zo verwonderlijk, omdat er nauwelijks wetenschappelijke onderzoeken of gegevens over zijn. "Het enige wat we op dit moment weten, is dat faagtherapie op een heel oppervlakkige manier met een zalfje of drankje toe te passen is. En ook bij patiënten die dat zalfje niet krijgen, zien we dat ze op een gegeven moment soms toch opknappen. Je weet dus heel vaak niet of de faagtherapie de oorzaak is geweest van dat herstel." Ook is nog niet bekend hoe het lichaam reageert op directe toediening en of er al dan niet ernstige bijwerkingen zullen optreden.
Volgens Bonten "wordt af en toe een volslagen irreëel beeld neergezet van de effectiviteit van faagtherapie". Dat heeft volgens hem zorgwekkende gevolgen: "Mensen hebben de indruk gekregen dat bij een ernstige infectie faagtherapie de oplossing is. Ik heb gehoord dat mensen met een paar duizend euro in de auto richting Tbilisi stappen."
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
De indruk die ik krijg na het lezen van enkele van de bronnen is dat faagtherapie niet als zodanig is verboden, maar dat er simpelweg geen een bacteriofaag als geneesmiddel geregistreerd (en goedgekeurd) is. Als er nu een nieuw antibiotica zou worden ontwikkeld, zou voor dat middel precies hetzelfde gelden totdat het wel geregistreerd wordt. Dat schetst denk ik toch een ander beeld dan de zin "fagentherapie is verboden in Europa" doet vermoeden.
Wat die registratie betreft vraag ik mij af waarom bacteriofagen eigenlijk als medicijn en niet als voedingsupplement op de markt zouden moeten komen. Stoffen, maar ook micro-organismen (zoals probiotica) zijn over het algemeen toegestaan als voedingssupplement als het iets betreft dat we via normale voeding ook binnenkrijgen. Dat geldt ongetwijfeld ook voor bacteriofagen, want die komen van nature overal voor.
Misschien een goed idee, om phagen als voedingssupplement te zien, net als bacteriën in probiotica . Nadeel is dan wel: hoe maak je verschil tussen kaf en koren? Je hebt toch deskundigheid nodig denk ik om resultaat te boeken. Phagen innemen kan in elk geval geen kwaad? Je zit met medische claims? In India en Australië zag ik online bestelmogelijkheden, maar dat lijkt mij een schot in het duister.
Registreren wordt lastig denk ik, het sterke punt van phagen is dat ze heel precies werken op een bepaalde variant van een bepaalde bacterie. Bacteriën veranderen steeds. In Georgië hebben ze intussen ervaring opgedaan om - als de juiste bacterievariant bekend is - een toepasselijke mix samen te stellen van phagen. Lukt niet in 100% van de gevallen.
Als je voor elke bacterie eerst 5 jaar trials moet doen, voor alle varianten, dan wordt het heel moeizaam.
Er is een Europees initiatief: Phagoburn, met positieve resultaten in fase I, gaat nu naar fase II, gepubliceerd in maart dit jaar. Hun website heeft een mooie literatuurlijst.
In de VS heb je AmpliPhi, die zitten nog in fase I met de trials.
Als je te maken hebt met een niet te temmen bacteriële ontsteking, dan is wellicht een ticket naar Tblisi een optie? Mooie stad schijnt het, voor een stedentrip.
Al ruim voor de huidige media-aandacht ben ik geinteresseerd geraakt in faagtherapie als mogelijk alternatief (in selecte gevallen) voor antibiotica. Waar we immers steeds meer tegen grenzen aan lopen bij de bestrijding van infecties (resistentie). Die observaties maken ook onderdeel uit van het boek UITGEBEEND (eindredactie Marcel van Silfhout) over het brede terrein van OneHealth.
Interesse voor medische geschiedenis bracht mij destijds op een interessant spoor:
http://www.dutchbuttonworks.com/2016/07/bacteriofaag-betekent-letterlijk-bacterie-eter/
Inmiddels zijn er diverse contacten uit voort gekomen en ben ik uitermate geinteresseerd in de voornemens die er liggen.
Die uitzending van de dokters van morgen vond ik erg interessant, maar om bacteriofagen nu te gaan zien als voedingssupplement?
Als ik zo eens vraag op basis waarvan iemand een bepaald supplement slikt (bijvoorbeeld een multivitamine) dan is het antwoord altijd heel vaag. Kijk ik naar de samenstelling van de diverse multivitaminen die je in de supermarkt kunt kopen dan zie ik grote verschillen. Zowel voor wat betreft soort ingrediënten als hoeveelheden (minimale vs maximale adh). Ik vind dat maar eng.
Citaat uit hoofdstuk over fagen uit Rapport Alternatieven voor Antibiotica (2009 Directie Kennis & Innovatie, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit; Rapport DKI nr. 2009/dk115):
'' The increasing number of papers, reviews (e.g. Adhya & Merril 2006, Barrow
& Soothill 1997, Chanishvili et al. 2001, Krylov 2001, Matsuzaki et al. 2006,
Merril et al. 2003, Sulakvelidze et al. 2001) and books (Häusler 2006, Kutter &
Sulakvelidze 2005) appearing on the application of bacteriophages for
antibacterial treatment as well as the emergence of specifically dedicated
companies (at least 20 commercial phage companies exist at present)
indicate that the reluctance of the Western scientists, medical doctors and
veterinarians to apply ‘viruses’ for antibacterial therapy is steadily decreasing.
Safety trials (e.g. phages for the treatment of infection with Pseudomonas
aeruginosa and Staphylococcus aureus of third degree burn wounds at the Burn
Wound Center of the Military Hospital in Nederoverheembeek, Belgium,
unpublished) and clinical trials (e.g. treatment of chronic ear infections
caused by P. aeruginosa by Biocontrol, London, UK, unpublished) are under
progress or have been carried out. The safety and efficacy of phage based
antibacterial treatment in veterinary medicine and intensive animal
farming has been established since more than two decades by several
groups, most prominently by research at the Institute for Animal Disease
Research in Houghton, Cambridgeshire, UK (Smith & Huggins 1983, Smith
et al. 1987). Also, there are several regulatory breakthroughs such as FDA
and/or USDA and F.SIS approvals of phages to treat meat and poultry for
Listeria contamination (LMP 102 phage of Intralytix, Baltimore, MD and
LISTEX P100 phage of EBI Food Safety, Wageningen, the Netherlands) and to
treat hides of livestock for Salmonella (BacWash phage of Omnilytics, Salt
Lake City, UT)(Fortuna et al. 2008).''
Via de topsectoren en de zwaargesubsidieerde samenwerkingsverbanden tussen UU en de 'grote farma jongens' wordt sinds 2008 gewerkt aan Alternatieven voor Antibiotica ; de overheid heeft er al vele miljoenen naartoe gegooid. Echter daar wordt vooral gefocust op vaccinaties. Bekend is (zie ftm.nl en fd.nl) dat dit soort projecten vooral de belangen van bestaande bedrijven dienen en vrijwel geen enkele rol spelen in het oplossen van maatschappelijke problemen.
Fagen is niet mijn specialisatie, maar het zou best kunnen dat ze niet of lastig te patenteren zijn, zeker gezien de bestaande praktijken, en dat het daarom niet interessant wordt gevonden daar geld en moeite in te stoppen. Precies, hetzelfde probleem als met kruiden, waarbij er zovele in vitro werkzaam blijken tegen multiresistente bacteriën, maar ......