NRC onderzocht de afgelopen maanden de mestfraude in Oost-Brabant en Noord-Limburg. Die regio heeft de grootste veedichtheid van ons land en de mestproductie is er dan ook het hoogst. Het mestoverschot is een probleem dat oneigenlijk en illegaal wordt opgelost.

Mest wordt in de regio "op grote schaal illegaal op weiden en akkers uitgereden", schrijft de krant vandaag in een voorpublicatie. "Rabobank financierde afgelopen jaren transporteurs en handelaren in dierlijke mest terwijl de bank wist dat deze bedrijven zich stelselmatig schuldig maakten aan fraude met mest."

De krant kwam twee specifieke gevallen op het spoor. Regiokantoor Rabobank Peelland-Zuid financierde de bedrijven van mesttransporteur Anthony van den B. Hoewel Van den B. al in 2010 gearresteerd was en er beslag gelegd was op zijn goederen, en hij een jaar later veroordeeld werd door de rechtbank, zegde de bank pas in 2012 het krediet op van zijn belangrijkste bedrijf. Rabobank Oss Bernheze financierde transporteur Willy K. in Heeswijk. K. zat in 2014 9 maanden vast wegens mestfraude. "De kredieten zijn nooit opgezegd. Ook nadat ik in de cel gezeten had en failliet gegaan was, zijn ze bij mijn nieuwe mestbedrijven ingestapt”, zegt K. in de krant.

Banken kunnen klantrelaties beëindigen als een klant zich inlaat met activiteiten die de bank ethisch niet in de haak vindt of de reputatie van de bank schaden. Rabobank weigert commentaar onder verwijzing naar haar beleid om nooit in te gaan op specifieke gevallen, ook niet als die onder de rechter zijn. De NRC publiceert morgen de resultaten van het onderzoek in de grootste mestregio van ons land.

UPDATE (zaterdag 11 november): inmiddels staat het complete dossier online. De ankeiler is hier en de reportage 'Het mestcomplot' is hier te vinden. Het beeld dat oprijst uit de reportage van Joep Dohmen en Esther Rosenberg is vernietigend. Van de belangrijkste mesttransporteurs en -verwerkers in het oosten van Brabant en het noorden van Limburg is 64 procent ooit veroordeeld, beboet of verdacht door toezichthouder NVWA of het Openbaar Ministerie.
De redacteuren van de NRC spraken met tientallen betrokkenen. Mest wordt illegaal uitgereden op weiden en akkers en vervuilt daardoor het grond- en oppervlaktewater. Boeren werken samen met transporteurs en verwerkers om te dóen alsof ze de mest afvoeren. Op papier maken de boeren vervolgens de mestboekhouding op papier kloppend. Een mestchauffeur liet de redacteuren zien tijdens een aantal ritten zien hoe eenvoudig mestfraude kan worden uitgevoerd. Twee insiders maken duidelijk dat de hele sector heeft gefraudeerd. Het bekende agro-advocatenkantoor Linsen blijft ontkennen. De fraudes zijn vrijwel alleen overtuigend op heterdaad vast te stellen; het papier maakt alles kloppend. De NVWA zou van de fraudes hebben geweten maar bij gebrek aan mankracht niets hebben kunnen doen en minieme boetes hebben opgelegd. De dierlijke sector in Brabant en Limburg staat er gekleurd op en kan de fraude niet meer ontkennen, zoals dat in het recente verleden nog wel gebeurde.

Branchevereniging Cumela van mesttransporteurs en -verwerkers reageert geschokt op de onthullingen van de NRC en zegt door te gaan met hard werken aan maatregelen die fraude voorkomen. Nu gebleken is dat iedereen van de fraude afwist, klinkt dat als mosterd na de maaltijd.

Minister Carola Schouten (CU) van Landbouw reageert helder en toont zich niet slechts teleurgesteld zoals eerdere christelijke politici op haar post wellicht zouden hebben gedaan. Ze zegt "echt boos te zijn." En: “Dit is niet alleen schadelijk voor het milieu, maar ook voor de sector zelf. Ik wil na het weekeinde direct om tafel met de betrokken brancheorganisaties. Ik verwacht van hen tekst en uitleg te krijgen. Dat de mestwereld – op zijn zachtst gezegd – niet brandschoon is, was bekend. Maar dit geeft wel aan dat het diep zit en dat er kennelijk op tal van fronten wordt samengewerkt."


Update (vrijdag 17november, 9.00 uur): gisteravond volgde een tweede reportage van Dohmen en Rosenberg, waarin ze een poging doen om de chronologie van het steeds terugkerende mestprobleem te schetsen. Al eerder deze week beschuldigde melkveehouder en NMV-bestuurder Henny Verhoeven de twee NRC-journalisten van fraude omdat de cijfers uit de reportage te strict en daarom te ruim zouden zijn gekozen.
Dit artikel afdrukken