In een langlopend onderzoeksproject van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB), de Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven) en de Vrije Universiteit Brussel (VUB) bestudeerden wetenschappers het zogenoemde Warburg-effect, genoemd naar de Duitse biochemicus Otto Warburg. Negentig jaar geleden ontdekte Warburg dat tumorweefsel in vergelijking met gezond weefsel een afwijkende stofwisseling heeft.

Ongeacht de aanwezigheid van zuurstof zetten tumorcellen veel meer suikers in lactaat (melkzuur) om. “De cellen verkiezen eigenlijk suiker te vergisten naar melkzuur bóven te verademen naar koolstofdioxide” en dat is het tegenovergestelde van gezonde cellen, leggen onderzoekers Johan Thevelein (VIB-KU Leuven), Wim Versées (VIB-VUB) en Veerle Janssens (VUB) uit in Het Nieuwsblad. "Hoe agressiever de kanker, hoe sneller die cellen dat doen". Tot nu toe was het onduidelijk of het alleen om een symptoom gaat, of om een eigenschap die kanker stimuleert.

Dit zou betekenen dat kankercellen sneller vermenigvuldigen door suiker. Met een vicieuze cirkel als gevolg; de tumor groeit en kanker gaat agressiever woekeren
Om te achterhalen waarom de kankercellen dat doen, keken de wetenschappers naar eenvoudigere gistcellen. Die vertonen het effect ook, maar dan zonder de invloed van hormonen en andere regulatiesystemen die in kankercellen bij mensen de resultaten zouden kunnen vertroebelen. “In de gistcellen ontdekten we hoe bij die omzetting van suiker de molecule fructose 1,6-biofosfaat sterker in de cellen aangemaakt wordt. Die activeert dan weer een proteïne (de Ras-eiwitten) die de cellen op hun beurt doet vermenigvuldigen. Dat mechanisme is daarna in de faculteit geneeskunde in menselijke kankercellen bevestigd”, zegt Thevelein. Dit zou betekenen dat kankercellen sneller vermenigvuldigen door suiker. Met een vicieuze cirkel als gevolg; de tumor groeit en kanker gaat agressiever woekeren. "Zo verklaren we de correlatie tussen de agressiviteit van een tumor en de sterkte van het Warburg-effect".

'Suiker geen oorzaak'
Deze ontdekking brengt voor het eerst een verklaring voor de positieve correlatie tussen suikergebruik en kanker, stellen de onderzoekers. Verder onderzoek in dit verband kan nu veel gerichter worden uitgevoerd, aldus Thevelein in het persbericht. In Het Nieuwsblad gaat Thevelein nog een stapje verder. "De gevolgen kunnen verregaand zijn. Een suikervrij of suikerarm dieet blijkt niet zomaar een hype, maar echt iets om op in te zetten bij kankerpatiënten. Het kan helpen de kanker te overwinnen en de chemotherapie veel effectiever maken. Vooral ook omdat patiënten nu soms serums krijgen toegediend om aan te sterken. En die bevatten veel glucosesuiker”, aldus Thevelein.

De onderzoekers suggereren niet dat suiker kanker mee veroorzaakt. "Normale cellen hebben goede controlesystemen die ervoor zorgen dat de suikerafbraak in de cel binnen de perken blijft. Ze kunnen er doorgaans mee overweg."

De onderzoekers wijzen er met klem op dat een doorbraak in het begrijpen van een mechanisme, niet hetzelfde is als een doorbraak in de geneeskunde. Het ontwikkelingstraject voor nieuwe therapieën kan nog jaren in beslag kan nemen. Voor vragen hierover kun je contact opnemen met patienteninfo@vib.be.

Update: Lees ook deze uitstekende kritiek op de manier waarop deze studie in het nieuws kwam. Arts Marleen Finoulst verslikte zich in haar koffie toen ze las dat een krant kopte dat suiker kanker agressiever maakt.
Dit artikel afdrukken