Trouw noemt de oproep in een gezelschap van natuur- en milieulobbyisten "opmerkelijk". Met hun campagnes dwingen zij de boer tot milieumaatregelen; ze zien de bestaande landbouw en veeteelt juist als de grootste bedreiging voor de belangen die zij verdedigen. Volgens Eickhout moeten ze zich richten op de consument. Die heeft "heropvoeding nodig" in de vorm van hogere prijzen die Eickhout samen met de boer wil afdwingen bij de consument. Belastingmaatregelen die van overheidswege worden opgelegd om de milieumaatregelen die boeren moeten nemen te kunnen financieren, ziet hij als kansloos omdat het Europese landbouwbeleid niet kan ingrijpen in het fiscale beleid van de lidstaten, lees Nederland.

Vrijhandel
De heropvoeding zou volgens Eickhout moeten plaatsvinden door milieukosten door te berekenen aan de consument in de supermarkt. De politiek ziet hij als machteloos. Trouw noteert uit Eickhouts mond: "Ook wij als politici wijzen in deze discussie heel snel naar de boer. Wij hebben in Europa een systeem gemaakt, dat grote druk legt op de boer. De politiek zit op dit punt muurvast en dat geldt ook voor het maatschappelijke debat. Er is straks in Europa minder geld voor landbouwbeleid en dus zullen de lidstaten proberen om te behouden wat er is. Ruzie over geld is dodelijk voor een wetenschappelijk debat.’’

De conclusie lijkt vooral: geen goed landbouwbeleid, zonder een goed Europa met een visie op zichzelf. Die visie ontbreekt, constateert een leger van waarnemers en columnisten vrijwel dagelijks. Daar ligt dus de uitdaging
GroenLinks lijkt een markteconomie te bepleiten omdat de Europese overheid niet de organisatiegraad heeft om milieukosten fiscaal correct te herverdelen. Eickhout vergeet dat in een markteconomie goedkopere producten vrije toegang hebben tot de markt en dus duurdere zullen verdringen. Zo kan bijvoorbeeld sinds kort Canada via een vrijhandelsverdrag zijn aanmerkelijk goedkopere landbouwproductie naar Europa exporteren. Net zo goed zullen binnen Europa de oostelijke lidstaten hun aantrekkelijk geprijsde producten vrij naar West-Europa exporteren.

Duurzaam juist 'voordelig'
Zolang consumenten geen goede redenen voelen om in economische zin kunstmatig in prijs verhoogde producten te kopen, is het voorstel van Eickhout commercieel economisch onhaalbaar. Het kan alleen werken als de Europese overheid tariefmuren rond Europa en zelfs intern rond Europese regio's optrekt.

Maar hoe moet dat als de Europese overheid daar de organisatiegraad voor mist?

Het lijkt erop dat Europa het spoor naar een nieuw landbouwbeleid volledig bijster is. Dat brengt GroenLinks tot een pleidooi voor een markteconomie die gedoemd is te mislukken. De conclusie lijkt vooral: geen goed landbouwbeleid, zonder een goed Europa met een visie op zichzelf. Die visie ontbreekt, constateert een leger van waarnemers en columnisten vrijwel dagelijks. Daar ligt dus de uitdaging. Niet in voorstellen als deze. Die leiden slechts af van hetgeen het echte onderwerp van gesprek zou moeten zijn. Het slechte nieuws is dat er een taboe rust op het met dunne draadjes aan elkaar hangende Europese project dat van alle kanten onder vuur ligt.

Overigens: juist deze week leert discounter Aldi het consumerende publiek dat duurzaamheid tegenwoordig juist heel voordelig uitkan. Daar begint de opvoeding al, maar dan toch precies de andere kant op. Welkom in de werkelijkheid van de commerciële economie.
Dit artikel afdrukken