Het insectenbestrijdingsmiddel fipronil komt al jarenlang voor in het Zeeuwse oppervlaktewater, onder meer in sloten. Er is geen risico voor mensen, maar er is wel een mogelijk ecologisch risico. Het middel wordt binnenkort verboden.
Het middel blijkt bovendien voor te komen in water dat door rioolzuiveringen is behandeld. In het watermilieu worden waarden gemeten die boven de norm liggen. Mensen hoeven zich geen zorgen te maken, maar er is wel een "potentieel ecologisch risico", zegt Erwin Roex van kennisinstituut Deltares in de PZC van vandaag.
De naam van het acaricide (anti-luizenmiddel) fipronil werd onder het brede publiek bekend door de eierfraude van afgelopen zomer. In de etherische oliën van luizenbestrijdingsbedrijf Chickfriend bleek fipronil verstopt. Dat maakte hun middel Dega 16 zo effectief tegen bloedluis bij kippen. Minder bekend is dat het middel in de gangbare akkerbouw wordt gebruikt. Maïs, zonnebloemen en uien (en rijst in het buitenland) zijn gewassen die behandeld worden met fipronil tegen vraat. Omdat het met name voor bijen schadelijk is maar ook zeer giftig is voor het leven in water, trekt de Europese Commissie toelating van het middel binnenkort in. Na 2019 mag geen uienzaad dat behandeld is met fipronil meer worden gebruikt. Dit besluit staat los de eierfraude en was al jaren in voorbereiding.
In Zeeland worden veel uien geteeld, zodat verwacht mag worden dat de fipronilresiduen die in het oppervlaktewater worden gevonden uit die teelt afkomstig zijn. De normen voor het gebruik van fipronil zijn zo streng dat niet in het milieu gemeten kan worden of ze gerespecteerd en gehandhaafd worden. De gemeten waarden duiden dan ook op overschrijdingen. De waterschappen zijn niet verplicht om de aanwezigheid van de stof te monitoren. In Zeeland gebeurt dat op eigen initiatief.
Volgens toxicologen is de aanwezigheid van fipronil in het milieu geen direct risico voor mensen vanwege de geringe concentraties die bovendien niet of nauwelijks in de voedselketen door kunnen dringen. Ecologen wijzen, nu fipronil internationale bekendheid heeft gekregen, nog eens op de aanwezigheid van giftige stoffen in het milieu waar we geen weet van hebben. Deze stof werd door de Brusselse regelgeving al aangepakt zonder dat we ons daar als burgers bewust van waren.
Waarom residu van de stof ook uit waterzuiveringsinstallaties komt, is een kwestie van speculatie. Roex van Deltares denkt dat het kan komen door het gebruik van fipronil op honden en katten om vlooien en teken weg te houden. Op die dieren blijft het gebruik van het middel vooralsnog toegestaan.
Dit artikel afdrukken
De naam van het acaricide (anti-luizenmiddel) fipronil werd onder het brede publiek bekend door de eierfraude van afgelopen zomer. In de etherische oliën van luizenbestrijdingsbedrijf Chickfriend bleek fipronil verstopt. Dat maakte hun middel Dega 16 zo effectief tegen bloedluis bij kippen. Minder bekend is dat het middel in de gangbare akkerbouw wordt gebruikt. Maïs, zonnebloemen en uien (en rijst in het buitenland) zijn gewassen die behandeld worden met fipronil tegen vraat. Omdat het met name voor bijen schadelijk is maar ook zeer giftig is voor het leven in water, trekt de Europese Commissie toelating van het middel binnenkort in. Na 2019 mag geen uienzaad dat behandeld is met fipronil meer worden gebruikt. Dit besluit staat los de eierfraude en was al jaren in voorbereiding.
In Zeeland worden veel uien geteeld, zodat verwacht mag worden dat de fipronilresiduen die in het oppervlaktewater worden gevonden uit die teelt afkomstig zijn. De normen voor het gebruik van fipronil zijn zo streng dat niet in het milieu gemeten kan worden of ze gerespecteerd en gehandhaafd worden. De gemeten waarden duiden dan ook op overschrijdingen. De waterschappen zijn niet verplicht om de aanwezigheid van de stof te monitoren. In Zeeland gebeurt dat op eigen initiatief.
Volgens toxicologen is de aanwezigheid van fipronil in het milieu geen direct risico voor mensen vanwege de geringe concentraties die bovendien niet of nauwelijks in de voedselketen door kunnen dringen. Ecologen wijzen, nu fipronil internationale bekendheid heeft gekregen, nog eens op de aanwezigheid van giftige stoffen in het milieu waar we geen weet van hebben. Deze stof werd door de Brusselse regelgeving al aangepakt zonder dat we ons daar als burgers bewust van waren.
Waarom residu van de stof ook uit waterzuiveringsinstallaties komt, is een kwestie van speculatie. Roex van Deltares denkt dat het kan komen door het gebruik van fipronil op honden en katten om vlooien en teken weg te houden. Op die dieren blijft het gebruik van het middel vooralsnog toegestaan.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
acaricide? Dat moet dan tegen teken en mijten (o.a. spint) zijn, niet tegen luizen?
Nick, een bloedluis heeft een rare naam: het is een mijt.
Volgens BASF is Mundial, het middel wat gebruikt wordt als zaadontsmettingsmiddel bij uien, een insecticide. Volgens BASF "zeer giftig voor in het water levende organismen, met langdurige gevolgen". En BASF kan het weten, want die verkopen dit middel.
Ook dat is waar: fipronil is gewoon een breedspectrum insecticide (en heel giftig in watermilieu's, net als de spuitbus die je thuis gebruikt tegen de motten en wespen). In zijn toepassing op huisdieren is het dan weer een acaricide. What's in a name?
Ik zie in het bronartikel nergens dat "Mensen hoeven zich geen zorgen te maken". Wel dat het geen urgent dossier is voor hen.
Dergelijke geruststellende woorden zouden ook niet terecht zijn. Anders dan bij de eieren, gaat het hier om jarenlange blootstelling. De effecten daarvan op de mens zijn onbekend. Diermodellen kunnen er feitelijk geen uitsluitsel over geven, omdat proefdieren geen mensen zijn.
Overigens uit Henk Tennekes in een ander draadje terecht zijn zorgen over andere insecticiden. De waterschappen hebben, zoals uit de tekst hier blijkt, geen verplichting om al dat soort stoffen te meten, en je zou kunnen zeggen dat dat een vorm van struisvogel politiek is.
Het valt denk ik niet te ontkennen dat dit soort blootstellingen een belasting voor de gezondheid zijn, maar in welke mate is onbekend. Je kan je afvragen of al dit soort bijdragen aan de ontregeling van onze fysiologie (inclusief voeding, stress, slaappatroon, luchtvervuiling, etc.) opgeteld een verklaring zijn voor de obesitas epidemie en andere westerse ziekten. Dat is niet helemaal vergezocht, want het is bijvoorbeeld bekend dat pesticiden als DDT het risico op diabetes met duizenden (!) procenten verhoogd.