Lieve Declercq neemt na 5 jaar afscheid als ceo van Vitens, het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland. Reden voor een afscheidsinterview in het FD. Declercq is trots op het Nederlandse water. "Het is een lokaal product. Het is duurzaam. En het is vers. Geen chloor erbij dus. Binnen 24 uur nadat het water wordt opgepompt, wordt het ook geconsumeerd. Dat is toch een fijne boodschap", noteert de krant.

Maar dan spreekt Declercq haar zorgen uit. "Nederland is naïef. We kijken naar Californië en de watertekorten daar. Die hebben niet alleen te maken met de droogte. Er is daar ook willekeurig aan olie- en gaswinning gedaan. In Nederland is de helft van de waterbronnen kwetsbaar, en dat percentage neemt toe. Natuurlijk is dat zorgelijk. Het is naïef om te veronderstellen dat toestanden zoals in Californië hier niet kunnen voorkomen."

Het is naïef om te veronderstellen dat toestanden zoals in Californië hier niet kunnen voorkomen
Declercq wijst op de fors toegenomen "economisering van de ondergrond". Waren daar tot voor kort alleen de drinkwaterbedrijven en de NAM actief in de bodem, inmiddels zijn er talloze bedrijven bezig met activiteiten als opslag van CO2 en afvalwater en projecten op het gebied van geothermie en warmte-koude-opslag. "Hoe zorgvuldig gaat dat allemaal?", vraagt ze zich af. "Daarnaast is er de landbouw: bestrijdingsmiddelen, overbemesting. Het gehalte organische stoffen in de bodem wordt minder. De bodem wordt dus minder vruchtbaar en laat stoffen door die uiteindelijk in het drinkwater komen."

Volgens Declercq zijn we naïef, omdat we ervan uitgaan dat dat water onuitputtelijk is. Terwijl er al voorbeelden zijn dat het echt mis gaat. Zo heeft de brand bij bandenfabrikant Vredestein in 2003 het water in Enschede zó verontreinigd dat daar op een economisch verantwoorde manier geen drinkwater meer van te maken valt. Het is veel te duur, complex en kost te veel energie.

Nog een zorg. Chemische fabrieken en ziekenhuizen zijn niet verplicht hun eigen afvalwater te zuiveren. Die "lozen op de norm", ofwel ze houden zich netjes aan de milieunormen maar lozen ondertussen wel schadelijke stoffen die de drinkwaterzuivering er dan maar weer uit moet zien te zuiveren. Tegen steeds hogere kosten. Uiteindelijk is Vitens - en dat geldt ook voor andere drinkwaterbedrijven, geen "zuiveringsbedrijf", zegt Declercq. Vitens heeft een maatschappelijke verantwoordelijkheid als drinkwaterbedrijf, maar "wij zijn er niet om milieuvervuiling weg te zuiveren".

"Mensen zien de waarde van de bron pas als het te laat is", aldus Declercq. Terwijl het ook anders kan, legt ze uit. Dan heb je het over een vorm van circulaire economie. "In de Achterhoek is Vitens betrokken bij een project met driehonderd boeren. Ze mesten anders en planten anders. Daardoor is de bodem daar rijker en houden de planten meer water vast, waardoor minder stoffen uitspoelen naar het grondwater. Iedereen blij. Wat ik zeg is: we moeten in Nederland anders, bewuster omgaan met de boeren en de grond."
Dit artikel afdrukken