Le Monde laat op een serie kaarten zien hoe de droogte zich de afgelopen maanden heeft opgebouwd over de departementen. De krant maakt ook kaarten die de grootste waterverbruikers laten zien. Frankrijks energiecentrales blijken een zodanige koelwaterbehoefte te hebben dat zij ongeveer de helft van het waterverbruik in het land voor hun rekening nemen. Landbouw (2,7 miljard kubieke meter van het totaalverbruik van 33 miljard kubieke meter) en huishoudens (5,3 miljard) blijven daar ver bij achter.
Onze inspanning om thuis water te besparen verbleekt bij de werkelijke vraagstukken die ontstaan door droogte. Energiecentrales zijn de grootverbruikers van het schaarser wordende waterBelgië
Ook België heeft last van de droogte. In het aan de zee gelegen westen van het land bedreigt verzilting de watervoorziening. Daarom is een oppompverbod van water ingesteld en wordt het publiek opgeroepen spaarzaam te zijn met water. Dat betekent in de praktijk: minder douchen (40% van het huishoudelijke watergebruik), minder vaak het toilet doortrekken (20% van het huishoudelijke watergebruik; pas na twee of drie plasjes doorspoelen scheelt veel water) en zuiniger omgaan met de vaat (10% van het watergebruik thuis). Het vaak gegeven advies om te stoppen met de auto wassen en de tuin te sproeien, heeft betrekking op slechts 6% van het watergebruik. Deze cijfers volgen uit de consumptiecijfers voor water zoals berekend door het Franse instituut CIEAU. De cijfers voor Vlaanderen (het westen van België) laten soortgelijke verhoudingen zien. Ook voor Nederland geldt dat aan baden, douchen en WC-gebruik thuis het meeste water op gaat.
Water en energie
Onze inspanning om thuis water te besparen verbleekt bij de werkelijke vraagstukken die ontstaan door droogte. Zoals Le Monde laat zien, zijn energiecentrales de grootverbruikers van het schaarser wordende water. In Frankrijk wordt ruim 60% van het voor consumptief of zakelijk gebruik ingeslagen oppervlaktewater gebruikt voor het afkoelen van energiecentrales. In Nederland ligt dat aandeel op ruim 90%. In België bedraagt het aandeel koelwater in het watergebruik een kleine 80%; het totale gebruik van koelwater voor energie-opwekking is met ruim 88% echter nagenoeg gelijk aan dat in Nederland. Dat koelwater verdwijnt niet, maar is even niet beschikbaar voor ons gebruik. Het is namelijk nodig om je elektrische auto, je diesel en zelfs zuinige benzine-auto, je verlichting, koelkast, magnetron en airco thuis te laten draaien. Maar ze zijn vooral nodig voor de grote hoeveelheden energie die gebruikt worden door industrie, vervoer en energie-opwekking zelf.
In Nederland gebruiken huishoudens ongeveer 12% van de belangrijkste energiebronnen - elektriciteit en gas. Hoewel ons gebruik per apparaat steeds zuiniger wordt, blijft het totale energiegebruik thuis gelijk omdat we steeds méér elektrische apparaten gaan gebruiken. Het energiegebruik door de industrie (in Nederland minder dan 4% van de bedrijven) vergt twee derde van het totale energiegebruik. De rest gaat voornamelijk op aan vervoer van personen en goederen en andere bedrijvigheid.
Leidse natuurkundigen concluderen dat rond 2030 de Europese energienetwerken niet meer voor elkaar in kunnen springen in tijden van koelwatertekortenVoor België zijn die cijfers vergelijkbaar, maar ligt het thuisgebruik iets hoger op ruim 13%. In België woedt een discussie over de betaalbaarheid van energie omdat het land kerncentrales heeft, maar wil afschaffen.
Energienetwerk Europa kwetsbaar door watertekorten
Onderzoekers van de Universiteit van Leiden publiceerden enkele dagen geleden een rapport waarin zij aangeven hoe kwetsbaar de Europese energievoorziening is door tekorten aan koelwater. Leidse natuurkundigen bekeken ruim 1300 energiecentrales in Europa die hun koelwater putten uit 818 verschillende watervoorraden. Ze concluderen dat rond 2030 de energienetwerken niet meer voor elkaar in kunnen springen in tijden van koelwatertekorten. Europa zal dan 's zomers delen van de industrie plat moeten leggen of andere maatregelen nemen (zoals koeling met zeewater). De problemen spelen niet alleen in Zuid-Europa maar ook in Duitsland en Polen, zeggen de Leidenaren. België signaleert zijn eigen water- en energieproblemen al wat langer.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Belangwekkend artikel, maar wel een kanttekening.
Oppervlaktewater dat bij elektriciteitsproductie als koelwater wordt gebruikt, wordt niet verbruikt, maar uit de rivier gepompt, opgewarmd en weer op dezelfde rivier geloosd. Onveranderd en in dezelfde hoeveelheid, alleen iets warmer.
Aan de opwarming worden in de vergunning wel grenzen gesteld. In Nederland (samengevat): het oppervlaktewater mag niet meer dan 3°C worden opgewarmd en de temperatuur van het geloosde water mag niet hoger worden dan 28°C, behoudens kortdurende overschrijdingen. Andere landen hebben min of meer vergelijkbare regelingen.
Het aanhouden van de 28°C-grens kan in de zomer problemen opleveren en dat is de afgelopen jaren ook een aantal keren gebeurd. Naarmate zomers droger en warmer worden, neemt de kans op problemen toe.
Technisch is het probleem op te lossen door anders te koelen. Dat kan bijvoorbeeld met zeewater als dat beschikbaar is, of met koeltorens. Die omschakeling vergt natuurlijk wel tijd en geld. Koeltorens zullen het elektrisch rendement van een centrale iets verlagen ten opzichte van koeling met stromend water.
Een andere manier om het probleem op te lossen is natuurlijk om elektriciteit niet meer met thermische centrales (kolen, gas, nucleair) op te wekken, maar bijvoorbeeld met windturbines. Al kun je waarschijnlijk nooit zonder een deel thermische centrales.
Hans, wat je signaleert, is correct. Het probleem is alleen dat de hoeveel koelwater zodanig groot is, dat er niet voldoende koel water beschikbaar is op moment t en het water van moment t-1 nog niet beschikbaar is op dat moment.
Je laatste en voorlaatste paragrafen: dat is precies wat de Leidenaren voorstellen. Een en ander met een timeframe: we hebben 12 jaar om al die investeringen te doen, zeggen ze eigenlijk met zoveel woorden en anders lopen we het risico regelmatig delen van de industrie plat te moeten leggen.
En wie snel rekent: als je bijv. 10% van de industriële bedrijvigheid 1 maand per jaar plat moet leggen, 'spoelt' daarmee 1/12 an de omzet weg. Dikke kans dat het leidt tot een verlies dat jaar. Als het ieder jaar terugkeert, wordt dat schrikken. In België maakt men zich inmiddels al enkele jaren druk om de gepeperde investeringen in de energienota die de aanpassingen kosten.
En dan komt dus ook de rest: De EU verdient zijn geld met maakindustrie. Zoveel gaat er inderdaad schuil achter een berichtje over droogte in de zomer door klimaatverandering.
#1 Hans. Klopt. In 2003 hadden electriciteitscentrales een probleem met een warm voorjaar en vrij hete zomer, omdat het waterpeil in de rivieren laag stond. Koeling was een probleem. Dat jaar waren er veel dode palingen te vinden langs alle rivieren.
Die dode palingen waren ook het gevolg van moment t-1 dat geen water kon leveren voor moment t.
Het is een verschijnsel dat lijkt op de spanning tussen de eerste en de tweede hoofdwetten van de thermodynamica: er gaat niets verloren, maar het is niet meteen weer bruikbaar in de vorm die je zo graag zou willen.
"Frankrijks energiecentrales blijken een zodanige koelwaterbehoefte . . . . . . . . ."?
of
De Fransen blijken 's zomers heel veel elektriciteit nodig te hebben. Overal ronkende airco's, niet alleen op het werk en in de auto, maar ook thuis. Een airco gebruikt voor een royale woonkamer verbruikt zo'n 30.000 liter water aan de kant van de kerncentrale.
En die douche gebruikt in werkelijkheid een veelvoud aan water als het elektrisch wordt verwarmd. Voor 75 liter warm water van 40 graden C verbruikt een kerncentrale 150 liter water. Samen 225 liter.
Uitgangspunt:
- Kerncentrale 60 liter/kWh.
- Airco royale woonkamer 500kWh/jaar.
- Elektrische boiler 35kWh/1000 liter van 10 naar 40 graden verwarmen.
- Luxe douche 5 minuten 75 liter water.
Bron: Douchen kost meer dan u denkt.